Aydın’ın Kadın Efeleri: Binbaşı Ayşe Aliye (Altuntaç)

Kuva-yı Milliye hareketi Yunan ordusunun Aydın'ın işgali üzerine oluşmaya başlamıştır. Bu harekette çocuklar ve dedelerin yanı sıra cepheye cephane ve yiyecek taşıyan, aynı zamanda elinde mavzeriyle çarpışmalara katılan Türk kadını da vardır. Çerkez Ethem'in, Demirci Mehmet ile Yörük Ali Efelerin efeleri arasında çete reisi kadınlar da vardır. Bunlardan biri olan Ayşe Aliye Hanımın seçkin bir konumu vardır. Halide Edip'in onbaşı rütbesi alması meşhur olmuş iken, binbaşı rütbesine ulaşan Ayşe Aliye'nin de hatırlanması lazımdır. Ayşe Aliye Hanımın savaşa katılma nedeni öncelikle vatanî duygularıdır. Kocasını Kafkasya cephesinde kaybetmesi ayrı bir etken iken Anadolu kadınının fıtratında var olan namusunu ve ırzını koruma olgusu, onun bir savaş kahramanına dönüşümünü sağlamış, zaman içinde binbaşı rütbesine kadar da yükselmiştir. Ayşe Aliye (Altuntaç) Hanım, vatanına ve ulusuna hizmetini belgeleyememiş, resmi kurumlara verdiği bilgileri resmen teyit edememesi ve buna dair evrakının bulunmaması ve efelerin hizmet ettikleri kıtaların isim ve numaraları ile birlik komutanlarına dair bilgi verememeleri, önemli etken olmuştur

Female Fighters of Aydın: Sergeant Ayşe Aliye (Altuntaç)

This national movement began to take shape after the occupation of Aydın. In this national movement children, clumsy grandfathers, women took place. Women sometimes carried ammunition and food to fronts, and sometimes participated to collisions. Among the fighters of Ethem, Demirci Mehmet and Yörük Ali there were also female fighters as group leaders. Among these female fighters Ayşe Aliye has a special importance. Halide Edip is famous for getting corporal rank, therefore Ayşe Aliye should be remembered as a female fighter who has reached major rank. The motive of Sergeant Ayşe to join in War is primarily national feelings. While the loss of her husband in the Caucasus was a separate factor, the dedication to protect honor and chastity, which is one of the characteristics of Anatolian women, is caused the transformation of Mrs. Ayşe to Sergeant Ayşe, and in time she has reached the major rank in the army. Ayşe Aliye (Altuntaç) could not prove her service to the country and to the nation. Since they were not member of formal institution or organization there is no archival document about service of Major Ayşe Aliye or other voluntary fighters or zeibeks. They don’t have any records in state institutions and they could not give information about their troop name and number that they served in

___

Adıvar, Halide Edib (1962). Türkün Ateşle İmtihanı, İstanbul, Çan

Aker, M. Şefik “Aydın Millî Cidâli”, Askerî Mecmua, Nu.45 (1 Mart 1937).

Apak, Rahmi (1990). Garp Cephesi Nasıl Kuruldu, Ankara, TTK

Atatürk, Mustafa Kemal (1997). Nutuk (1919-1927), Ankara

Çaka, Cahit (1948). Tarih Boyunca Harp ve Kadın, Ankara

Işık, H.; “Yörük Ali Efe”, Türk Dünyası Tarih Dergisi, Nu.10 (Ekim 1987).

Mehmet Arif (1992). Anadolu İnkılâbı/Millî Mücadele Anıları, İstanbul

“Millî Ordudaki Kadın Kahramanlar”, Vatan, 15 Haziran 1922.

Mısıroğlu, Aynur (1994). Kuva-yı Milliye’nin Kadın Kahramanları, İstanbul.

Oruç, Arif; “Kûvâ-yı Milliye Nezdinde”, Tasvir-i Efkâr, 30 Teşrînisânî 335.

Özkaya, Yücel (1994). Millî Mücadele’de Ege Çevresi, Ankara

Tansel, Fevziye A. (1991). İstiklâl Harbi’nde Mücahit Kadınlarımız, Ankara