UKRAYNA KRİZİNİN ULUSAL, BÖLGESEL-KÜRESEL BAĞLAMI VE GELECEK ÖNGÖRÜLERİ

Bu makalede 2013 sonlarından başlayarak 2014 Şubat ayında olgunlaşan ve dünya gündemini işgal etmeye başlayan Ukrayna'daki kriz, başlatıcı ve kolaylaştırıcı faktörlerin ötesinde tarihsel, sosyo- kültürel, ekonomik, psikolojik, kurumsal, jeopolitik ve uluslararası boyutlarıyla kapsamlı ve çok boyutlu bir çatışma olarak görülmektedir. Ukrayna devleti, SSCB sonrası 20 yılı aşkın sürede ülkenin tamamında meşruiyet sağlayamamaktadır. Ukrayna'da etnik ve dinsel hatlardan ziyade jeopolitik hatlara ve AB ve Rusya arasındaki etki mücadelesine denk düşen demografik farklılaşmanın, ulusal kimliğin ve modern Ukrayna ulusunun inşasında önemli bir engel olduğu görülmektedir. Yaşanan krizde Ukrayna ekonomisinin Rusya'ya bağımlılığı ile oligarklar ve siyasi seçkinlerin ittifakı tarafından kontrolü diğer önemli bir faktördür. Rusya'nın son dönemlerde yakın çevresinde ulusal hareketlere karşı kendine yakın nüfus ile sahip olduğu enerji kaynaklarını dış politika vasıtası olarak kullanma gayretleri Ukrayna özelinde tahrip edici etkiler doğurmaktadır. Rusya, NATO ve AB'nin genişlemesi sınırlarına dayandıkça algıladığı tehdidi yaşamsallaştırmakta, Gürcistan örneğine benzer şekilde Ukrayna'da da sıfır toplamlı oyun yaklaşımıyla hareket etmektedir. Ukrayna krizinin önümüzdeki dönemde Doğu Avrupa'nın dışına taşabilecek yansımaları olması muhtemel görülmektedir. Bu kapsamda; Avrasya coğrafyasındaki başta enerji olmak üzere güç mücadelesinin Kıbrıs sorunu, Orta Doğu Barış süreci, İran'ın nükleer programı, Suriye krizi ve Kürt sorunuyla etkileşimi mümkün görülmektedir. ABD'nin Doğu Asya ve Pasifik'e yönelmeye başladığı bu dönemde küresel boyutta yeni çatışma alanları ve işbirliği fırsatlarının ortaya çıkabileceği değerlendirilmektedir.

National and Regional-Global Context of the Crisis in Ukraine and Perspectives for Future

In this article, Ukraine's crisis, which started from the end of 2013 and has matured in February 2014, and has begun to occupy the world agenda is seen as a comprehensive and multi dimensional conflict with historical, socio- cultural, economic, psychological, institutional, geopolitical and international dimensions beyond the triggers and catalysts Ukrainian state can not provide legitimacy in the whole country in more than 20 years after the USSR. In Ukraine, the demographic differentiation of the country corresponding to the struggle for influence between the EU and Russia, and the geopolitical lines rather than ethnic and religious ones is seen as a major obstacle in building the national identity and modern Ukrainian nation. In the current crisis, the dependence of Ukrainian economy on Russia and control of it by the alliance of oligarchs and political elites are another important factor. Russia's efforts in recent years to use the population with close ties to her and the energy resources as the means of foreign policy against the national movements in the near abroad give rise to destructive effect with Ukraine in particular. As NATO and EU.

PDF

___

AKÇORA Muzaffer (2008). "Ukrayna Seçimleri ve Kırım", KÖKSAV e-bülten. http://www.koksav.org.tr/ebulten/ocak2008/080129_kok-eb_ck- akcora.pdf
AKIN Ebru K. (2007). "Ukrayna'da Seçimler ve Sonrası: Bölünür mü, Bö- lünmez mi?", Karadeniz Bülteni, Sayı.6, Ekim 2007.
ARMAOĞLU Fahir (2007). 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi, 17. Baskı, Alkım Yayınları, İstanbul.
"Avrasya Satranç Tahtasında Rusya'nın Dönüşümüne Yardımcı Olacak Jeo- politik Eksen:Ukrayna (1)", Karadeniz Bülteni, Sayı 3, Ocak 2007.
BİLENER Tolga (2004). "Ulus Devlet Olma Sürecinde Ukrayna", Editör: BÜ- YÜKAKINCI Erhan, Değişen Dünyada Rusya ve Ukrayna, Phoenix Yayın- ları, Ankara, s.311-343.
BRZEZINSKİ Zbigniew (2005), Büyük Satranç Tahtası: Amerika'nın Küresel Üstünlüğü ve Bunun Jeostratejik Gereklilikleri, Çev Yelda Türedi, İnkilap Yayınları, İstanbul.
CAN Kevser (2008), "Avrupa Birliği'nin Ukrayna Politikası",
www.avrupa.marmara.edu.tr/dosya/calisma%20gruplari/calismalar_koms uluk/calisma1.pdf, (21.10. 2009)
CIA World Factbook (2014), CIA İnternet Sayfası, https://www.cia.gov /library/publications/the-world-factbook/geos/up.html/(10.03.2014)
Corruption Perception Index 2013, Transparency International, http:// www.transparency.org/country#UKR(11.03.2014)
DAVUTOĞLU Ahmet (2003), Stratejik Derinlik, 14. Baskı, Küre Yayınları, İstanbul
DEİK Ukrayna Ülke Bülteni (2012), http://www.deik.org.tr/ Contents/File Action/2593
"Economist Intelligence Unit Reprt 2014(EIU Report 2014)", February 2014,http://store.eiu.com/product.aspx?pubid=1110000911&pid=50 000205&gid=1110000911(09.03.2014)
EROL Mehmet Seyfettin ve AMİRBEK Aidarbek (2011). "Avrasya'da Yeni Tehditler ve Güvenlik Arayışları: Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgü- tü'nün Geleceği", Editör: EROL Mehmet Seyfettin, Türk Dış Politikasında Strateji Arayışları: Türkiye'nin Güncel Güvenlik Sorunları, Ülkeler, Bölge- ler, Örgütler, Barış Kitap, Ankara, s. 313-335.
EROL Mehmet Seyfettin (2004). "Türkiye'nin AB Sürecinde Avrasya Politi- kası: Niçin ve Nasıl Bir İşbirliği?", Avrasya Dosyası, Cilt 10, Sayı 2, Yaz 2004, 5-39.
ERTAN Fikret (2008). "NATO, Rusya, AKKA, Gürcistan ve Moldova", http:// www.zaman.com.tr/yazar.do?yazino=677262, (02.02.2014)
"EU member countries", European Union İnternet Sayfası,
http://europa.eu/about-eu/countries/member-countries/(09.03.2014)
Failed State Index, Fund For Peace, http://ffp.statesindex.org/(06.03.2014)
Food and Agriculure Organisation of the United Nations (FAO) (2014), World Food Situation, 06.03.2014., http://www.fao.org/ worldfoodsi- tuation/csdb/en/(08.03.2014)
HART, B.H. Liddell (1973). History of the Second World War, Pan Books Ltd., UK
KARACA Kutay (2008). "Güç Mücadelesi Arasında Ukrayna", Stratejik Araş- tırmalar Dergisi, Sayı 12, Aralık 2008, s.77-97.
KUZİO Taras (2007). "Oligarchs, Tapes and Oranges: Kuchmagate to the Orange Revolution", Journal of Communist Studies and Transition Poli- tics, sayı 23, cilt 1. ss.35-56.
KUBİÇE Paul (2008), The History of Ukraine, Greenwood Press, USA.
MACKİNNON Mark (2009). Yeni Soğuk Savaş: Renkli Devrimlerin Sırrı, (Çev.) Emel Lakse, Destek Yayınevi, İstanbul.
MALYGİNA Katerina (2010). "Ukraine as a neo-patrimonial state: Unders- tanding political change in Ukraine in 2005-2010", SEER Journal for Labour and Social Affairs in Eastern Europe, 1/2010, ss.7-17.
MARTİNSEN Kaare Dahl (2002). "The Russian-Belarusian Union and the Near Abroad", Norwegian Institute for Defence Studies,
"NATO Member Countries", NARTO İnternet Sayfası, http://www.nato.int/ cps/en/natolive/topics_52044.htm(08.03.2014)
NICHOL Jim (2014). "Russian Political, Economic, and Security Issues and U.S. Interests", USA Congressional Research Service (CRS) Report.
"Official Journal OF the EU", 24 June 1999, L157/1, http://www.europa. eu(01.03.2014)
OLÇAR Kemal (2007). Karadeniz Politikaları ve Türkiye-Ukrayna Stratejik İlişkileri, IQ Kültür Sanat Yayınları, İstanbul.
"Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı (OKA) Ukrayna Ülke Raporu", OKA İnter- net Sayfası, http://www.oka.org.tr/ ulkeraporlarıvecalismaziyaretleri- raporlari.asp
"PfP Signatures", NATO İnternet Sayfası, http://www.nato.int/cps/en/ na- tolive/topics_82584.htm(08.03.2014)
PURTAS Fırat (2005). RF Ekseninde BDT, Platin Yayınları, Ankara, 2005.
"Russia's National Security Strategy to 2020 (RNSC 2020)",
http://rustrans.wikidot.com/russia-s-national-security-strategy-to2020 (28.02.2014)
SUBTELNY Orest (2000), Ukraine: A History, University of Toronto Press, London, UK.
SAMOKHVALOV Vsevolod (2007), "Relations in the Russia-Ukraine-EU Tri- angle: "Zero-Sum Game" or not?, EU Institute for Security Studies, Occa- sional paper No.68.
"State Partnership Program", EU Command İnternet Sayfası, http://www. eucom.mil/key-activities/partnership-programs/national-guard-state- partnership-program(08.03.2014).
SUSHKO Oleksandr, Olena Prystayko (2006), "Western Influence", Editör: ASLUND, Anders ve Michael McFaul, Revolution in Orange, Carnegie Endowment Press, ss.125-144.
"The Radical Ukrainian Group Right Sector", Die Welt, 22.02.2014, http://www.welt.de/newsticker/dpa_nt/infoline_nt/thema_nt/article 125103098/Die-radikale-ukrainische-Gruppe-Rechter-Sektor.html(09. 03.2014)
"Ukraine Economic Links with Russia and the EU (2013)", The Economist Intelligence Unit,11 October 2013.
"Ukraine Elections Results-UER (2012)", http://www.pravda.com.ua/ artic- les/2012/10/29/6975859/(03.03.2014)
"USAID Ukraine, About Ukraine", http://www.usaid.gov/where-we-work /europe-and-eurasia/ukraine
"US relations with Ukraine (2013)", US Department of State Fact Sheet, 30 July 2013, http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/3211.htm(07.03.2014)
"United States-Ukraine Charter on Strategic Partnership", 19 December 2008,
http://www.state.gov/p/eur/rls/or/142231.htm(04.03.2014)
WILT Alan F. (1981). "Hitler's Late Summer Pause in 1941", Military Affairs, Vol. 45, No., ss.187-191.
WOEHREL Steven (2014). "Ukraine: Current Issues and U.S. Policy", USA Congressional Research Service (CRS) Report RL33460.