KARADENİZ KUZEYİNDEKİ BUCAK YERADININ KÖKENİNE DAİR

Tuna'nın ağzının kuzeyinde, Moldova'nın denize çıkışını engelleyen bölge olarak tanımlayabileceğimiz yer Osmanlı döneminde Bucak ismini taşıyordu ve bugün de bu isim kullanımdan düşmemiştir. Ortaçağ başlarında aynı y için bununla aynı anlama gelen Slavca bir kelime (Ongl) geçmektedir. Ondan önceki dönemde ise en az Milat yıllarından itibaren olmak üzere bölgenin adı Peuke olarak geçer. Bu son kelime Türkçe ve diğer Altay bölgesi dillerinde yine "köşe, bucak" anlamına gelmektedir ve aslında bucak kelimesinin erken biçimidir. Dolayısıyla, Karadeniz'in kuzeybatısındaki bir yeradında eskiçağa uzanan bir Türkçe kullanım sözkonusu gözükmektedir. Bu bilgi, diğer bulgularla birlikte değerlendirildiğinde, bölgedeki erken Türk varlığını açıklamakta önemli bir katkı sağlayacaktır.

The region that can be simply defined as the north of the Danube, and as preventing Moldova from Access to the sea, used to be called Budjak 'corner' during the Ottoman rule, and the same word survived to us at least in scientific literary usage. The region was denominated Ongl, a Slavic word with the same meaning as the Turkic Bucak 'corner', in early Medieval. Before it, authors of antiquity use the word Peuce for the same region, at least from the 1st Century BC. That word means also 'corner' in Turkic and other languages of the Altaic region; it is indeed the earlier form of the later word budjak. Thus, it seems there was usage of Turkic in a place name in the nortwest of Black Sea in Antiquity. Regarded altogether with some other data and results, this would contribute a lot to the explanation of earlier Turkic presence in the region.

PDF

___

BAŞER, Alper (2010). Bucak Tatarları (1550-1700), Afyon Kocatepe Üniversitesi SBE, yayınlanmamış doktora tezi, Afyon.

CLAUSON, Gerard (1972). An Etymological Dictionary of Pre-ThirteenthCentury Turkish, Oxford.

CORNELIUS TACITUS, Germania. Halkların kökeni ve Yerleşim Yeri, (çev. M. Hatapkapulu), İstanbul, 2006.

DECEI, Aurel (1997). "Bucak", İA, C.II, 5. baskı, Eskişehir, s.742-747. DERLEME SÖZLÜĞÜ (1965). C.II, Ankara.

FASMER, Maks (1986). Etimologiçeskiy Slovar' Ruskogo Yazıka, I, Moskva. ----- (1987). Etimologiçeskiy Slovar' Ruskogo Yazıka, IV, Moskva. HEWSEN, R. H. (1992). The Geography of Ananias of Sirak (Asxarhac'oyc').

The Long and the Short Recensions, Wiesbaden. JORDANES, The Gothic History of Jordanes, çev. C. C. Mierow, London, 1915.

KARATAY, Osman (2010). "Dnyeper Nehrinin Türkçe Adı ve İzahı Gereken 2500 Yıl", Karadeniz Araştırmaları, Sayı 26 (Yaz), s.17-26.

KARPAT, Kemal (1992). "Bucak", DİA, C.VI, İstanbul, s.341-343.

MADGEARU, Alexandru (2000). "Recent Discussions about Onglos", IstroPontica, Tulcea, s.343-348.

NIKEPHOROS, Short History, çev. C. Mango, Washington, 1990. PLINY, Pliny's Natural History, London, 1847-1848 . PTOLEMY, Claudii Ptolemaei Geographica, yay. C. Müller, Paris, 1901. SEVORTYAN, E. V. (1978). Etimologiçeskiy slovar' tyurkskih yazıkov -B-, Moskva.

STAROSTİN S. A., Dybo A. V., Mudrak O. A. (2003), An Etymological Dictionary of Altaic Languages, Leiden.

STRABON, The Geography of Strabo, III, çev. H. L. Jones, London 1811.

ŞEŞEN, Ramazan (1998). İslam Coğrafyacılarına Göre Türkler ve Türk Ülkeleri, 2. baskı.

THEOPHANES, The Chronicle of Theophanes the Confessor, çev. C Mango - R. Scott, New York 1997.

WOLFRAM, Herwig (1990). History of the Goths, Berkeley.