19938

HAZAR'I AŞAN BİR HAZAR GÜCÜ: GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE RUS HAZAR FİLOSU

Sahip olduğu zengin enerji kaynakları, jeopolitik konumu ve enerji transferi açısından taşıdığı önem nedeniyle sadece bölge değil, bölge dışı devletlerin de ilgisini çeken Hazar, giderek askeri bir mücadeleye zemin oluşturmaktadır. Kaynakların paylaşımı ve Hazar'ın statüsü merkezinde şekillenen bu mücadele, Rusya'nın I. Petro zamanından itibaren bölgede bulundurduğu deniz gücünü ön plana çıkarmaktadır. Özellikle Sovyetlerin dağılmasının ardından bölgede patlak veren üstünlük mücadelesi, Rusya'nın buradaki deniz gücünü geliştirmesine yol açmıştır. Hazar Donanması'ndaki gemilerinin sayısını arttıran ve gemilerini gelişmiş füze sistemleri ile donatan Rus yönetimi, özellikle Putin döneminden itibaren bölgede geniş çaplı tatbikatlar düzenlemektedir. Kıyıdaş devletlerin deniz güçleri ile kıyaslandığında bölgedeki en büyük ve köklü deniz gücü olarak beliren Hazar Filosu, 2015 Ekimi'nde Suriye'deki hedeflere gerçekleştirdiği füze saldırıları ile Hazar dışı bölgelerde de etkin olduğunu kanıtlamıştır. Bu çalışmanın amacı, Filo'nun kurulduğu tarihten günümüze Rusya'nın Hazar içi ve dışı güvenlik endişelerini karşılama ya da arttırma konusunda ne derece etkin olduğunu saptayabilmektir. Ayrıca Filo'nun geliştirilmesi amacıyla ortaya atılan hedeflerin bölge içi ve dışı devletler nezdinde yarattığı tepkiler irdelenecek, bu askeri gücün güvenliğin mi yoksa güvenliksizliğin mi anahtarı olduğu sorusuna yanıt aranacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Hazar Denizi, Rus Donanması, Silahlanma, Enerji Rekabeti, Arap Baharı.

PDF

___

GERMAN, T. (2014). Russia and the Caspian Sea: Projecting Power or Competing for Influence?. Strategic Studies Institute and U.S. Army War College Press. GÖKÇE, M. (2011). "Soğuk Savaş Öncesinden Günümüze İran'ın Hazar Denizi Siyaseti".Tarihin Peşinde. III/6: 153-176.
GUO, X. – M. P. AMINEH (2007). "The 'Great Game' Continued: Central Eurasia and Caspian Region Fossil Fuels". IIAS Newsletter. XLV: 45, 2007: 15.
HAGHAYEGHI, M. (2003). "The Coming of Conflict to the Caspian Sea". Problems of Post- Communism. L/3: 32-41.
HATİPOĞLU, E. (2008). ""Güney Kafkasya ve Orta Asya'da "Büyük Güçler" Arasındaki Oyun: Bölgesel Örgüt ve Oluşumların Rolü". Orta Asya & Kafkasya Güç Politikası. (ed.M. Turgut Demirtepe). Ankara: USAK: 1-29.
İSMAYILOV, E. – T. BUDAK (2015). "Bağımsızlık Sonrası Kazakistan'ın Enerji Politikası".Bilgesam Analiz. 1189: 1-8.
JAFFE, A. M. – R. A. MANNING (1998). "The Myth of the Caspian 'Great Game': The Real Geopolitics of Energy". Survival. XL/4: 112-129.
KUBICEK, P. (2013). "Energy Politics and Geopolitical Competition in the Caspian Basin".Journal of Eurasian Studies. IV/2: 171-180.
LARUELLE, M. – S. PEYROUSE (2009). "The Militarization of the Caspian Sea: "Great Games" and "Small Games" over the Caspian Fleets". China and Eurasia Forum Quarterly. VII/2: 17-35.
LARUELLE, M. – S. PEYROUSE (2015). Globalizing Central Asia: Geopolitics and the Challenges of Economic Development. New York: Routledge.
MAMEDOV, R. (2000). "International-Legal Status of the Caspian Sea in Its Historical Development". The Turkish Yearbook. XXX: 107-137.
MAMEDOV, R. (2001). "International Legal Status of the Caspian Sea: Issues of Theory and Practice". The Turkish Yearbook. XXXII: 217-259.