Hamdullah Suphi Tanrıöver'in Romanya Türklerinin göçüne dair faaliyetleri (1931‐1938)

Romanya'dan Türkiye'ye 1930'lıı yıllarda yapılan göçler, Türk-Romen siyasi ilişkilerinde önemli bir yere sahiptir. Birinci Dünya Savaşından sonra Romanya Türklerinin içinde bulunduğu sosyo-ekonomik zorluklar giderek artmıştır. Bu nedenle 1930'lu yılların başından itibaren Türkiye'ye yoğun bir göç hareketi başlamıştır. Bu dönemde Bükreş Elçisi olan Hamdullah Suphi Tanrıöver, Romanya Türklerinin rahat ve huzurlu bir şekilde Anadolu'ya göç etmeleri için yoğun çaba harcamıştır. Hamdullah Suphi'nin Romen hükümeti ile yaptığı diplomatik temaslardan sonra 1936 yılında Türk-Romen Göç Sözleşmesi imzalanmıştır. Bu sözleşme ile birlikte Romanya Türklerinin göçü, devlet kontrolü ve garantisi altında gerçekleşmiştir.

Hamdullah Suphi Tanrıöver's Role in the immigration of Romanian Turks (1931‐1938)

The immigration which took place in the 1930s from Romania to Turkey has significant meaning in the Turkish-Romanian political relations. Following World War I, the socio-economic challenges that the Romanian Turks faced increased substantially. Thus, from the beginning of the 1930s, there was an intense immigration movement from Romania to Turkey. In this period, the Turkish ambassador in Bucharest, Hamdullah Suphi Tanrıöver made a great effort to ensure the smooth migration of Romanian Turks to Anatolia. After the diplomatic contacts of Hamdullah Suphi with the Romanian Government, the Turkish-Romanian immigration treaty was signed in 1936. The immigration of Romanian Turks was carried out safely under the government protection ensured by this treaty.

PDF

___

Archivele Mtnisturul Affacerilor Externe (A.M.A.E), Fond: Turcia, vol.65, Romanya Ankara Elçiliğinin Türk göçüne dair 1101 no'lu raporu.

A.M.A.E, Fond: Turcia, vol.65, Romanya Ankara Elçiliğinin 16869-3/935 sayı ve tarihli gizli raporu.

A.M.A.E, Fond: Turcia, vol.65, Türkiye Bükreş Elçiliğinin 695/61 numaralı notası ve Fransızca sözleşme taslağı.

A.M.A.E, Fond: Turcia, vol.65, Romanya Ankara Elçiliğinin 1743-3 sayılı raporu.

Archivele Nationale Istorice Centerale (A. N. I. C.), Fond DPSG, Dosar 100/1934, Köstence Emniyet Müdürlüğü'nün 1045 sayılı/29 Nisan 1936 tarihli telgrafı.

Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (B.C.A.), Fon Kodu: 30..18.1.2, Yer No: 19.30..8.

B. C. A, Fon Kodu: 30..10.0.0.,Yer No: 116..809..3.

B. C. A., Fon Kodu: 30..10.0.0.,Yer No: 246.667..10.

B. C. A., Fon Kodu: 30..10.0.0.,Yer No: 247.668..6.

B. C. A., Fon Kodu: 30..10.0.0.,Yer No: 247.668..13.

B. C. A., Fon Kodu: 30..10.0.0.,Yer No: 247.668..17.

B. C.A., Fon Kodu: 30..10.0.0.,Yer No: 247.668..16.

B. C. A., Fon Kodu: 30..10.0.0.,Yer No: 116..810.11.

B. C. A., Fon Kodu: 30..18.1.2., Yer No: 64.31..8.

ANZERLİOĞLU, Yonca (2006), "Bükreş Elçisi Hamdullah Suphi ve Gagauz Türkleri", Bilig, Güz/2006, S. 39.

BAYDAR, Mustafa (1968), Hamdullah Suphi Tanrıöver ve Anıları, İstanbul, Menteşe Matbaası.

DUMAN, Önder (2008), . Duman, Önder, "Atatürk Döneminde Romanya'dan Türk Göçleri (1923-1938)", Bilig, Bahar/2008, S: 45.

DUMAN, Önder (2009), "Atatürk Döneminde Balkan Göçmenlerinin İskân Çalışmaları (1923-1938)", Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, S. 43.

GERAY, Cevat (1962), Türkiye'den ve Türkiye'ye Göçler (1923-1961), Ankara.

ÖKSÜZ, Hikmet (2000), " İkili İlişkiler Çerçevesinde Balkan Ülkelerinden Türkiye'ye Göçler ve Göç Sonrası İskân Meselesi (1923-1938)", Atatürk Dergisi, yıl: 3, sayı: 1, Erzurum.

NABİ, Yaşar (1936), Balkanlar ve Türklük, 1936.

Resmi Gazete, Sayı: 3523, 02.02.1937.

T. B. M. M. Kavanin Mecmuası, C. 17, Devre: 5, İçtima: 2,1 Teşrinisani 1937.