Balkanlar: Etnik Karmaşanın Dilsel Boyutları

Balkanlarda etnik kimliğin en önemli belirleyicisi dindir. Son zamanlarda ise dil üzerinden etnik sınırlar çizilmekte ve uluslar imal edilmektedir. 19. yüzyıldan itibaren yazılmaya başlanan gramer kitapları bölgede milliyetçi düşünceleri uyandırmıştır. Aslında aynı dile dayansalar da Yugoslavya'nın parçalanmasıyla birlikte bu coğrafyada Sırpça, Hırvatça, Boşnakça, Karadağca gibi diller ve onları konuşan uluslar oluşmuştur. Dil üzerinden yapılan etnik tanımlamalar etnik karmaşanın da en uç noktaya taşınmasına hizmet etmektedir.

The Balkans: Linguistic Dimensions of the Ethnic Chaos

Confession is the most important determinant of ethnic identity in the Balkans. Novadays, however, ethnic boundaries are marked and nations are produced in terms of languages. Grammar books written in the 19th century awakened nationalism in the region. Though their linguistic roots are the same, dismemberment of Yugoslavia led to appearance of some languages like Serbian, Croatian, Bosnian and Montenegrin, and of peoples speaking in them. Ethnic definitions based on language serves only to carry ethnic chaos to the utmost point.

___

  • AKMAN, Halil (2006), Türkiye, Yunanistan ve Arnavutluk’un Balkan Ülkeleri Ve Etnik Yapısı Üzerine Stratejik Hedefleri, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Te‐ zi
  • ARTUN, Erman (2003), “Osmanlının İlk Dönemlerinde Türk Ve Balkan Kül‐ türlerinde Etkileşim”, Folklor/Edebiyat, 33/1, s. 99‐105.
  • BİÇER, Ali (2003),Cumhuriyet Dönemi Türkiye’nin Balkan Türkleri Politika‐ sı, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayım‐ lanmamış Yüksek Lisans Tezi
  • BRAHAJ, Sokol (2009), Arnavutluk’ta Demokratikleşme Süreci ve Avrupa Birliği’nin Yapıcı Etkileri, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens‐ titüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi
  • BROWN, L. Carl (2000), İmparatorluk Mirası. Balkanlar’da ve Ortadoğu’da Osmanlı Damgası (çeviren: Gül Çağalı Güven), İletişim Yayınları, İstan‐ bul.
  • BUGARSKI, Ranko (2004), “Language policies in the successor states of former Yugoslavia”, Journal of Language and Politics, III/2.
  • ÇAVUŞOĞLU, Halim (1993), Balkanlarda Pomak Türkleri, Köksav Yayınları, Ankara.
  • DARKOT, Besim (1997), “Balkan”, İslâm ansiklopedisi 2, MEB Yayınları, Es‐ kişehir.
  • EKER, Süer (2006), “Bosna’da Etno‐Linguistik Yapı ve Türk Dili ve Kültürü Üzerine”, Mili Folklor, S. 72.
  • FRIEDMAN, V. A. (2006), “Balkans as a Linguistic Area” (ed. Keith Brown), Encyclopedia of Language and Linguistics, 2nd Edition, Oxford.
  • GÖKDAĞ, Bilgehan Atsız; Aslıhan Dinçer (2007), “Balkanlarda Dil ve Kim‐ lik”, Balkanlar El Kitabı III, Karam & Vadi Yayınları, Çorum/Ankara.
  • GÜMÜŞ, Okan; Aziz Sevi (1996), Ansiklopedik Uluslar Arası İlişkiler Sözlüğü, Polat Yayınları, Ankara, s.209.
  • HAKSÖZ, Cengiz (2007), Linguistic Rights Of The Turkish Minority In Bulga‐ ria, ODTÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü, Yayımlanmamış Yük‐ sek Lisans Tezi
  • İNALCIK Halil, “Balkan”, Encylopedia of Islam (New Edition), vol. 1, Leiden: Brill, 1986, s.998‐1000.
  • İNALCIK Halil, “Stefan Duşan’dan Osmanlı İmparatorluğuna: XV. Asırda Rumeli’de Hıristiyan Sipahiler ve Menşeleri”, Osmanlı İmparatorluğu: Toplum ve Ekonomi, İstanbul: Eren Yayıncılık, 1996, s.67‐108.
  • KARATAY, Osman (1999), Bir Siyaset Dili ve Dil Siyaseti: Boşnakça; Avrasya Dosyası, C., 5, (Yaz, 1999), s.283‐295.
  • KARPAT, Kemal H. (1992), “Balkan”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklope‐ disi 5, İstanbul.
  • ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ (2004), Balkanlar’da Osmanlı Mirası ve Ulusçuluk (çeviren: Recep Boztemur), İmge Kitabevi, Ankara.
  • KIR, Alpaslan (2008), Türkiye’nin Makedonya Politikasının Balkan Politika‐ sı İçerisindeki Yeri, Genelkurmay Başkanlığı Harp Akademileri Komu‐ tanlığı Stratejik Araştırmalar Enstitüsü Müdürlüğü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
  • KURUBAŞ, Erol (2004), Asimilasyondan Tanımaya Uluslararası Alanda Azınlık Sorunları ve Avrupa Yaklaşımı, Asil Yayın Dağıtım, Ankara
  • KUTLU, Sacit (2007), Milliyetçilik ve Emperyalizm Yüzyılında Balkanlar ve Osmanlı Devleti, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
  • MEMİŞOĞLU, Hüseyin (1999), Balkanlarda Pomak Kültürü (Hazırlayan: Turan Yazgan), Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları, İstanbul.
  • ÖZKAN‐DUVAN, Ayse (2004), “Avrupa Birliği ve Azınlık Hakları”, Avrasya Dosyası Avrupa Birliği Türkiye İlişkileri, Cilt 10, Sayı 2, Yaz , s. 190‐230.
  • ÖZÖNDER, Cihat (2001), “Balkan Gelişmeleri: Makedonya Sorunu”, Kök Araştırmalar, III/1.
  • ÖZTÜRK, Osman Metin (1999), “Balkanlar: Genel Durum ve Türkiye Açısın‐ dan Bir Değerlendirme”, Kök Araştırmalar, I/2.
  • SMITH, Anthony D. (2002), Ulusların Etnik Kökeni (çev. Sonay Bayramoğlu‐ Hülya Kendir), Dost Kitabevi Yayınları, Ankara.
  • SÜLEYMANOVA, Aylin (2010), Bulgaristan Hak Ve Özgürlükler Hareketi’nin Üye Profilindeki Değişimi Ve Azınlıklar Üzerindeki Etkisi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
  • TAŞ, Muharrem (2007) , Bulgaristan ve Yunanistan'da Türk Azınlıkların Siyasi Hakları, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayım‐ lanmamış Yüksek Lisans Tezi
  • TAŞTAN, Yahya Kemal (2006), “Balkanlarda Ulusçu Hareketler”, Balkanlar El Kitabı I, Karam & Vadi Yayınları, Çorum/Ankara.
  • TODOROVA, Maria (2003), Balkanları Tahayyül Etmek (çeviren: Dilek Şen‐ dil), İletişim Yayınları, İstanbul.
  • TOKMAK, Elif (2010), Yugoslavya’nın Dağılma Sürecinde Kosova Sorunu Ve Kosova Basını, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayım‐ lanmamış Yüksek Lisans Tezi
  • TÜRBEDAR, Erhan (2006), “Sırbistan ve Karadağ’ın Yolları Ayrıldı”, Strate‐ jik Analiz, Haziran.
  • ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ (2007), “Kosova Sorunu”, Balkanlar El Kitabı I, Karam & Vadi Yayınları, Çorum/Ankara.
  • ÜÇYILDIZ, Ceyda (2006), Eski Yugoslavya Cumhuriyetlerinin Yeniden Yapı‐ lanmasında AB’nin Rolü, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi
  • WACHTEL, Andrew Baruch (2009), Dünya Tarihinde Balkanlar, Doğan Ki‐ tap Yay. İstanbul.
  • YAŞIN, Gözde Kılıç (2011), Makedonya Örneğinde Yeni Devlet Modeli, Kamu Ruhu: Postmodern Kimliksizliğe Karşı Duruşlar, Editörler: İkbal Vuru‐ cu‐Mustafa Yiğit, Palet Yayınları, Konya, s.350‐367.
  • YERASIMOS, Stefanos (2002), Milliyetler ve Sınırlar. Balkanlar, Kafkasya ve Ortadoğu (çeviren: Şirin Tekeli), İletişim Yayınları, İstanbul.
  • ZAHOVIÇ, Amela(2005), “1989 Sonrası Balkan Milliyetçiliğine Örnek: Bos‐ na‐Hersek” İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlan‐ mamış Yüksek Lisans Tezi.