Bağımsızlıklarının 20. yılında Orta Asya ve Kafkasya'daki Türk Cumhuriyetlerinin entegrasyon süreci (1991 – 2011)

SSCB’nin dağılması sonrası geçiş aşamasında olan eski Sovyet ülkeleri bu sürecin ekonomik, siyasi ve güvenlik sorunlarıyla bulunmaktadır. Çözüm için ikili ve bölgesel işbirlikleri bu ülkelerin gündemlerindeki yerini korumaktadır. Bu kapsamda bölgede çok sayıda iktisadi temelli bölgesel entegrasyon çalışmalarına şahit olundu. Biz bu çalışmada işbirliğine götüren nedenleri, sıkıntıları, potansiyellerin aktife çevrilmesindeki güçlükleri, yaklaşım ve tepkileri ele alacağız. Bu bağlamda; ilk kısımda bölge ülkelerinin bağımsızlıklarını elde ettikleri dönemdeki ve bugünkü ekonomileri mercek altına alındıktan sonra ekonomik bütünleşme ihtiyaçları araştırılacaktır. İkinci kısımda ise dünyadaki bütünleşme stratejileri ve Orta Asya ve Kafkasya’daki bütünleşme stratejisi irdelenecektir. Bölge bütünleşmeleri incelenirken, bölge merkezli ve bölge dışı merkezli ayrımı yapılacaktır. Bunların arkasından entegrasyonun önündeki engellere değinilecek ve son olarak ekonomik entegrasyonlar bağlamında bölgenin geleceği hakkında tahminler yapılacaktır. Çalışma, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan ve Azerbaycan’ı kapsamaktadır.

Post – Soviet states, who are in transition process after the collapse of USSR, have economical, political and security challenges in this process. Bilateral and regional cooperation are still in the top of the agenda to solve this problem. With respect to that, many regional economic integration attempts are witnessed. This paper will examine the reasons for cooperation, complications to activate the potentials as well as approaches and responses. In this context, having focused on the economic situation of the countries of today’s and early independent era, necessity of economic integration will be examined in the first part. In the second part integration strategies in Central Asia and Caucasia and around the world will be researched. By doing this, region centric and non-region centric distinction will be made which is followed by restriction of integration and finally predictions will takes please in terms of economic integration. This study comprehends Kazakhstan, Kyrgyzstan, Uzbekistan, Turkmenistan and Azerbaijan.

___

I. Türk Devlet ve Toplulukları Dostluk Kardeşlik ve İşbirliği Kurultayı, Konuşma, Bildiri Karar Metinleri ve Kurultay Tutanakları, (1997), Ankara, TÜDEV

III. Türk Devlet ve Toplulukları Dostluk Kardeşlik ve İşbirliği Kurultayı, Konuşma, Bildiri Karar Metinleri ve Kurultay Tutanakları, (1997), Ankara, TÜDEV

VI. Türk Devlet ve Toplulukları Dostluk Kardeşlik ve İşbirliği Kurultayı, Konuşma, Bildiri Karar Metinleri ve Kurultay Tutanakları, (1999), Ankara, TÜDEV

BAYÜLGEN, Okşan, (2010), Foreign Direct Investment and Political Regimes, Cambridge University Pres, Cambridge

BOBOKULOV Inomjon, (2006), “Central Asia: is there an alternative to regional integration?”, Central Asian Survey, vol.25, March – June p.75-91

BREZINSKY Zbigniev, (1998), Büyük Satranç Tahtası, İstanbul, Sabah Kitapları

BUZAN Barry - WEAVER Ole, (2003), Regions and Powers, Cambridge University Pres, New York

BYRD William A., (2006) Economic Cooperation in the Wider Central Asia Region, Washington DC, World Bank

CUMBERS A., (2009) Regional Integration, Glasgow

DEMİRTEPE Mustafa Turgut vd, (2005), Orta Asya- Kafkasya Güç Politikası,., İstanbul, USAK,

FARELL Mary, vd., (2005), Global Politics of Regionalism : Theory and Practice, ed. London ;Ann Arb, Pluto Pres

GRAFE Clemens, vd., (2008), “Beyond Borders - Reconsidering regional trade in Central Asia”, Journal of Comparative Economics, vol.36, p.453 – 466

HIX S.J, (2004), “Regional Integration” International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences

ISLAMOV Bakhtior, (2001), “The Central Asian States Ten Years after: How to Overcome Traps of Development, Transformation and Globalisation? Maruzen”, Economic research series Tokyo

JAKOBEIT Cord, (1995), Bölgesel Bütünleşme Teorisi: Merkezi Asya’da Bölgesel Bütünleşme, Berlin, Alman Uluslar arası Gelişme Fonu

KARASAR Hasan Ali - KUŞKUMBAYEV Sanat K., (2009), Türkistan Bütünleşmesi, Ankara, Ötüken Yayınevi,

KARLUK Rıdvan S., (2003), Uluslararası Ekonomi: Teori ve Politika, İstanbul, Beta

NYE Joseph S., (2008), Understanding International Conflicts, 7th ed., Edinburgh, Gate, Pearson Education,

POMFRET Richard, (1995), The Economies of Central Asia, Princeton, Princeton University Pres,

POMFRET Richard, (2005), “Trade Policies in Central Asia After EU Enlargement and Before Russia WTO accesion” , Economic Systems , vol. 29, p.32-58

SWANSTRÖM, Niklas, (2004), “The prospects for multilateral conflict in Central Asia”, Central Asian Survey, vol.23, March p.41-53

TOGAN Sübidey vd, (1995), Küreselleşme, Bölgesel Entegrasyonlar ve Türkiye, Ankara, DPT,

http://ekonomi.haberturk.com

http://lcweb2.loc.gov

http://www.census.gov/population/international/

http://www.gazeta.ru

http://www.gazetem.ru

http://www.haberrus.com

http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2006/01/data/dbcselm.cf m?G=2001

http://www.rg.ru

http://www.sectsco.org

http://www.state.gov

http://www.worldtradelaw.net

https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos

http://www.bbc.co.uk/news/world-europe-15790452