ANLAM DEĞİŞTİRME ARACI OLARAK OLUMSUZLUK EKİ -mA

Olumsuzluk farklı boyutlara sahip bir alandır. Bu nedenle felsefe, psikoloji ve dilbilim gibi disiplinler arası bir özelliğe sahiptir. Bununla birlikte olumsuzluk dilbilim içerisinde de farklı boyutlara sahiptir. Biçimbilim, anlambilim ve sözdizimi gibi alanları ilgilendiren olumsuzluk, araştırmacılar tarafından farklı şekillerde incelenmiştir. Her dil bir olumsuzluk işaretleyicisine sahiptir. Türkiye Türkçesinde standart olumsuzluk işaretleyicisi -mA ekidir. Bu ekin hangi ek kategorisinde değerlendirilmesi gerektiği de araştırmacılar tarafından farklı şekilde ele alınmıştır. Bu çalışmada, standart olumsuzluk işaretleyicisi olan -mA'nın eklendiği fiilleri başka fiillere nasıl dönüştürdüğü gösterilmeye çalışılmıştır. Böylece -mA'nın anlam değiştirme yöntemleri ortaya konmuştur. Tüm bunlar olumsuzluk eki -mA'nın yapım ekleri arasında değerlendirilmesi gerektiğinin göstergeleri olarak belirtilmiştir

Negation is an area which has different aspects. Therefore, it has an interdisciplinary feature, related to philosophy, psychology and linguistics. In addition to this, negation has also different aspects in linguistics. Negation, which is related to morphology, semantics and syntax, is analysed in different ways by linguists. All of the languages have negation marker/s. The standard negation marker in Turkish is -mA. The question, under which suffix category should this suffix be analysed, is dealt with in different ways by linguists. In this article it is demonstrated how the standard negation marker -mA, which is added to another verb, transforms it. By this way, Semantic change methods of -mA are exposed. All these are indicated as evidences of why the negation suffix -mA should be considered as derivational suffixes

PDF

___

AĞCA Ferruh (2010). Budist Türk Çevresi Metinlerinde Olumsuzluk ve Yokluk Şekilleri, Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.

AKSAN Doğan (2006). Anlambilim: Anlambilim Konuları ve Türkçenin An- lambilimi, Ankara: Engin Yayın Evi.

BAŞDAŞ Cahit (2006). "Türkçede Üçüncü Grup (Ara) Ekler", I. Uluslararası Büyük Türk Dili Kurultayı Bildirileri, Ankara: Bilkent Üniversitesi: 400- 406.

BENVENISTE Emile (1994). Genel Dilbilim Sorunları, Çeviren: Erdim Özto- kat, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

BÖREKÇİ Muhsine (2001). "Türkçe Öğretimi Bakımından Dil Bilgisi Terimi ve Kavram Olarak Olumluluk-Olumsuzluk", TDAY-Belleten C: I-II, S. 44: 45-61.

CİN Ali (1998). Tarihi Türk Şiveleri ve Günümüz Oğuz Grubu Şivelerinde Olumsuzluk İfadesi, Çanakkale 18 Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).

---- (2011). "-mAz+lAn- Yapısı ve Kullanımı", Turkish Studies, 6/2: 297-306.

CLARK Herbert H. (1980). Semantics and Comprehension, The Hague, The Netherlands: Mouton Publishers.

CRYSTAL David (2004). A Dictionary of Linguistics & Phonetics, Fifth Edition, Australia: Blackwell Publishing.

ÇALIŞIR Sevgi (2007). Türkçede Bilimsel Metinlerde Olumsuzluk, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir (Yayımlanmamış Yük- sek Lisans Tezi).

ÇÜRÜK Selcen M (2010). "Olumsuzluk ve Kiplik Arasındaki İlişki: Bakış ve Yaklaşımlar", Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, 7/2: 57-72.

---- (2012). "Olumsuzluğun Anlatı Metinlerindeki İşlevleri Üzerine", Mo- dern Türklük Araştırmaları Dergisi, 9/4: 147-175.

---- (2013). "Olumsuzluğun Üstdilsel Kullanımına Dair", Türkbilig, 26: 91- 106.

---- (2014). "Olumsuzluğu Kuvvetlendirme Stratejileri Üzerine: Kısasü'l- Enbiya Örneğinde Bir İnceleme", Dil Araştırmaları, 14: 147-169.

DELİCE Halil İbrahim (2000). "Türk Dilinde İşlevsel Ek Tasnifi Denemesi", Türklük Bilimi Araştırmaları, Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları, 9: 135-150.

DEMİREL Özlem (2002). Türkiye Türkçesinde Olumsuz Cümle Yapıları, İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya (Yayımlanmamış Yük- sek Lisans Tezi).

EDİSKUN Haydar (1963). Yeni Türk Dilbilgisi, İstanbul: Remzi Kitabevi.

EKER Süer (2003). Çağdaş Türk Dili, Ankara: Grafiker Yayınları.

ERGİN Muharrem (2002). Türk Dil Bilgisi, İstanbul: Bayrak Yayınları.

ERGUVANLI TAYLAN Eser - Ayhan Aksu Koç (1986). "Some Aspects of Ne- gation in Turkish", In Proceedings of the Turkish Linguistics Conference, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları: 159-179.

ERTEN Münir (2007). "+sIz Eki Olumsuzluk Eki midir?" Turkish Studies, (Tunca Kortantamer Özel Sayısı II), 2/4 Fall 2007: 1168-1173.

GIVON Tom (2001). Syntax: An Introduction, Volume 1, Amster- dam/Philadelphia: John Benjamin Publishing Company.

GÜLSEVİN Gürer (2004). "Türkçede 'Sıra-dışı' Ekler ve Eklerin Tasnif- Tanımlanma Sorunu Üzerine", V. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildi- rileri, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 1267-1283.

HENGİRMEN Mehmet (1999). Dilbilgisi ve Dilbilim Terimleri Sözlüğü, Anka- ra: Engin Yayınları.

HİRİK Erkan (2010). Türkiye Türkçesinde Olumsuzluk Eki, Kırıkkale Üniver- sitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale (Yayımlanmamış Yüksek Li- sans Tezi).

HORN L. R. (1985). "Metalinguistic Negatin and Pragmatic Ambiguity", Lan- guage, 61: 121-174.

---- (1989). A Natural History of Negation, Stanford: CSLI Publications.

İLHAN Nadir (2005). "Türkçede Olumsuzluk", Karaman Dil Kültür ve Sanat Dergisi, T.C. Karaman Valiliği: 271-279.

KARADEMİR Fevzi (2009). "-mA Olumsuzluk Biçimbiriminin 'Kip'le İlgisi ve Olumsuz Fiil Çekimlerinin Adlandırılması Sorunu", Turkish Studies, 4/3:1343-1374.

KILIÇ Veysel (2002). Dilin İşlevleri ve İletişim: Dilbilim Açısından Kuramsal Bir Çalışma, İstanbul: Papatya Yayıncılık.

KOÇ Nurettin (1996). Yeni Dilbilgisi, İstanbul: İnkılâp Yayınları.

KORKMAZ Zeynep (2007). Gramer Terimleri Sözlüğü, Ankara: Türk Dil Ku- rumu Yayınları.

MENABİT Ciden Sena (2004). "Ne....Ne'li veya Ne...Ne de'li Bağlama Edatla- rında Olumsuzluk Sorunu", TDAY-Belleten, I: 71-91.

MIESTAMO Matti (2005). Empirical Approaches to Language Typology: Standard Negation, Berlin: Walter de Gruyter.

MIESTAMO Matti (2007). "Negation-An Overview of Typological Research", Language and Linguistics Compass, 1/5: 552-570.

ÖZKAN Bülent (2003). Sait Faik'in Üç Öykü Kitabında -Semaver/Sarnıç, Alemdağda Var Bir Yılan/Az Şekerli, Havuz Başı/Son Kuşlar- Olumsuz- lama ve Olumsuzlamanın Metinsel Görünümleri, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).

---- (2006). "Türkçede Dilbilgisel Terim Olarak Olumlama ve Olumsuzla- ma", Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15/1: 269-282.

ÖZMEN Mehmet (1995). "Türkçe'de Değil Kelimesi ve Kullanımları", TDAY- Belleten: 315-368.

RICHARDS Jack C. - Richard Schmidt (2002). Longman Dictionary of Langu- age Teaching and Applied Linguistics, London: Longman Pearson Edu- cation.

TRASK Robert Lawrance (1996). A Dictionary of Grammatical Terms in Lin- guistics, London: Routledge.

TS: Türkçe Sözlük (2011). Ankara: Türk Dil Kurumu.

TURAN Zikri (2007). "Türkçenin Yapım ve Çekim Düzeninde Yer Alan Ekle- rin Sınıflandırılması Nasıl Olmalıdır?", IV. Uluslararası Türk Dili Kurul- tayı Bildirileri II, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 1835-1844.

ÜSTÜNOVA Kerime (2004). "Eklerin Öğretimi Üzerine Bir İki Söz", Uludağ Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Bursa: Ulu- dağ Üniversitesi Basımevi, 6/ 6:173-182.

VESELINOVA Ljuba (2006). "Towards a Typology of Negation in Non-Verbal and Existential Sentences", 80th Annual Meeting of the Linguistic Soci- ety of America, January 5-8/2006, New Mexico: University of New Mexico, Albuquerque.

YILMAZ Ayşe (2009). "Cümlenin Sınıflandırılmasında Kullanılan Olumluluk- Olumsuzluk Kategorisi Üzerine", Turkish Studies, 4/3: 2338-2350.