Altın Orda, Osmanlı Ve Memlüklerin Aksak Timur'a Karşı Birlik Kurma Meselesine Dair

Bu makalede Altın Orda, Osmanlı ve Memlükler arasında Timura karşı ku-rulan ittifak incelenmektedir. Altın Ordanın Osmanlı ve Memlüklerle olan ilişkileri her zaman dostane idi. Üç ülke için de tehlike arz eden ortak bir düşmanın tarih sahnesine çıkması ise birbirlerine yakın coğrafyada kurul-muş olan bu ülkeleri ayrıca gerek siyasi gerekse de askeri bir beraberliğe zorluyordu. XIII-XIV. yüzyıllarda İlhanlılar bu devletler için bir tehdit oluş-tururken, XIV. yüzyılın sonlarından itibaren Timur ve seferleri adı geçen devletler için bir tehlike arz etmeye başlamıştır. Timurun yayılmacılık poli-tikasına karşı Altın Orda, Osmanlı ve Memlükler ortak hareket etmeye baş-lamışlardır. Ancak her ne kadar taraflar Timur karşıtı bir ittifak kursalar da birlikte hareket etmeyi başaramayan ittifak üyeleri, tek tek sırasıyla Timur tarafından bozguna uğratılmışlardır.

Anahtar Kelimeler:

Altın Orda, Tatarlar, Osmanlı, Memlükler, Timur.

On the Efforts to Establish an Alliance against Tamerline by the Golden Horde, Ottomans and Mameluks

This article analyzes the alliance made against Timur between Golden Horde, The Ottomans and the Mamluk Kingdom. The relationship of the Golden Horde with the Ottomans and the Mamluk Kingdom had always been friendly. After the common enemy appears on stage, these three countries were forced to make an alliance with each other both on political and military issues since these countries were located closely and the common enemy were threatining all of them. While Ilhanid posed a threat for these countries in the XIII-XIV centuries, after the end of the XIV. Century, Timur and his expeditions started to be dangerous for these countries. Against the irridentist policies of Timur, The Golden Horde started to act in union with the Ottomans and the Mamluk Kingdom. Although the countries have established an alliance against Timur, they have failed to act together which resulted in the defeat of them by Timur one by one in order.

Keywords:

Golden Horde, Tatars, Ottmomans, Mamluk Kingdom, Timur.,

PDF

___

ABUL-MAHASİN İBN TAGHRİ BİRDİ, History of Egypt 1382-1469 A.D., I, Translated from the Arabic annals of Abu L-Mahasin ibn Taghri Birdi by W.Popper, Berkley-Los Angeles 1954, s. 149.
AKSARAYÎ, Müsâmeretü’l-Ahbâr, Müsâmeretü’l-ahbâr ve musâyeretu’l-ahyâr, Çev. M. Öztürk, TTK, Ankara 2000, s. 56-57.
BARTHOLD V. V., “O Pogrebeniyi Timura”, Tamerlan: Epoha. Liçnosty. Deyaniya, ed. R. Rahmanaliyeva, Moskova 1992, s. 492.
EL-HOLİ Emin, Svyazi mejdu Nilom i Volgoy v XIII-XIV Vekah, Moskova 1962, s. 11.
A. N. Kurat, Topkapı Sarayı Müzeyi Arşivindeki Altın Ordu, Kırım ve Türkistan Hanlarına Ait
Yarlık ve Bitikler, s. 14; Melek Özyetgin, Altın Ordu, Kırım ve Kazan Sahasına Ait Yarlık ve
Bitiklerin Dil ve Üslûp İncelemesi, s. 139.
A. N. Kurat, IV-XVIII Yuzyıllarında Karadeniz Kuzeyindeki Türk Kavimleri ve Devletleri, Murat
Kitabevi, Moskova 1992, s. 139
EL-‘OMERÎ, Mesâliku’l-ebsâr fî memâliki’l-emsâr, Mesâliku’l-ebsâr fî memâliku’l- emsâr, Tiesenhausen, Altın Ordu Devleti Tarihine Ait Metinler I, Çev. İ. Hak- kı İzmirli, İstanbul 1941, s. 372-373.
İbni Bibi’nin Farsça Muhtasar Selçuknamesinden Anadolu Selçuklu Devleti Tarihi, Çev. N. Gencosman, Uzluk Basımevi, Ankara 1941, s. 268;
KAMALOV İlyas -İ. Mirgaliyev, “Altın Orda-Osmanlı Münasebetleri”, Akademik Bakış, II/3 (Kış 2008), s. 187-198.
KAMALOV İlyas, “Tatar Adının Tarihçesi”, Avrasya Fatihi Tatarlar, haz. İlyas Kamalov, Kaknüs Yayınları, İstanbul 2007, s. 11-34.
KAMALOV İlyas, Moğolların Kafkasya Politikası, Kaknüs Yayınları, İstanbul 2003.
KURAT A. N., IV-XVIII Yuzyıllarında Karadeniz Kuzeyindeki Türk Kavimleri ve Devletleri, Murat Kitabevi, Moskova 1992, s. 139
KURAT A. N., Topkapı Sarayı Müzeyi Arşivindeki Altın Ordu, Kırım ve Türkistan Hanlarına Ait Yarlık ve Bitikler, DTCDF Yayınları, İstanbul 1940, s. 14
MİRGALEYEV İ. M. -L. İ. Nuraneyev, “Perelistıvaya İstoriyu Sultanata Mamlükov”, Eho Vekov, S. 1-2 (2003), s. 183-187.
MİRGALEYEV İ. M., Politiçeskaya İstoriya Zolotoy Ordı Perioda Pravleniya Tok- tamış Hana, Kazan 2003, s. 129.
MİRGALİYEV İlnur, Voynı Toktamış Hana s Aksak Timurom, Kazan 2003.
MUHAMMEDİ E., “Altın Ordu, Osmanlı Imparatorlugu ve Mısır Arasındaki Üçlü İttifak”, XIII. Turk Tarihi Kongresi. Bildiri Ozetleri, Ankara, 1999, s. 136.
ÖZYETGIN Melek, Altın Ordu, Kırım ve Kazan Sahasına Ait Yarlık ve Bitiklerin Dil ve Üslûp İncelemesi, Ankara 1996, s. 139.
POLYAK A. N., “Novıye Arabskiye Materialı Pozdnego Srednevekovya o Vostoçnoy i Tsentralynoy Yevrope”, Vostoçnıye İstoçniki Po istoriyi Narodov Yugo-Vostoçnoy i Tsentralynoy Yevropı, Moskova 1964, s. 29.
SAFARGALIYEV M. G., Raspad Zolotoy Ordı, Na Stıke Kontinentov i Tsivilizatsiy (İz Opıta Obrazovaniya i Raspada İmperiy X-XVI Vekov), Moskova 1996, s. 405.
SAHİL Takkuş Muhammed, İstoriya Mamlükov v Egipte i Siriyi 1250-1517 Goda, Beyrut 1998, s. 382-390.
SPULER B., Die Goldene Horde, Die Mongolen in Ruzland 1223-1502, Leipzig 1943.
TİESENHAUSEN V. G., Sbornik Materialov, Otnosyaşihsya k istoriyi Zolotoy Ordı, I, S. Petersburg 1884, s. 329, 363, 448, 453, 531.
YEGOROV V. L., , Zolotaya Orda: Mifı i Realnosti, Moskova 1990.