AHMET HİLMİ BEY'İN ADALET ANLAYIŞI

Atatürk'ün önderliğinde 23 Nisan 1920'de açılan Birinci Dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne katılan milletvekilleri ülkenin siyasetiyle uğraşmakla birlikte, ülkede kök salan düşman işgallerine karşı cephelerde de önemli hizmetlerde bulunmuşlardır. Bu nedenle Birinci Dönem Meclis devleti kuran meclis adını almaya hak kazanmıştır. İkinci ve Üçüncü Dönem TBMM'de ise Türkiye'de inkılâplar gerçekleştirilmiştir. Bu nedenle Birinci, İkinci ve Üçüncü Dönem TBMM'nin Türkiye Tarihi'ndeki önemi büyüktür. TBMM'nin Birinci Dönemi'ne Kayseri milletvekili olarak Ahmet Hilmi Bey (Kalaç), Sabit Bey (Gözügeçgel), Rifat Bey (Çalıka), Osman Zeki Bey (Uşşaklı), Mehmet Âlim Efendi (Çınar), Mehmet Atıf Bey (Tüzün) ve Remzi Efendi (Akgöztürk) katılmıştır. TBMM'nin İkinci Dönemi'ne Ahmet Hilmi Bey (Kalaç), Sabit Bey (Gözügeçgel), Dr. Halit Mazhar Bey (Karakaya), Nuh Naci Bey (Yazgan), Ahmet Zeki Bey (Karakimseliler) katılmıştır. İşte bu çalışmada, Birinci ve İkinci Dönem TBMM'ye Kayseri milletvekili olarak katılan Ahmet Hilmi Bey'in, bu dönemlerdeki siyasî faaliyetlerinden yola çıkılarak adalet anlayışı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Ahmet Hilmi Bey, ülkenin adâletli bir şekilde yönetilmesi gerektiğini savunmuş, ülkede yapılan yolsuzlukların önlenmesi konusunda konuşmalar yapmıştır. Halktan alınan bazı vergilere, halkın bu vergileri öderken zor durumda kalması gerekçesiyle karşı çıkmıştır. Yine ülkede dürüst ve işini ihmal etmeyen kişilere memurluk verilmesi gerektiğini konuşmalarında belirtmiştir

During the first-term Turkish Grand National Assembly (TBMM), which was established under the leadership of Atatürk in April 23rd, 1920, deputies carried out vital services in the national liberation struggle against the occupation forces, besides internal political issues. Therefore, the first-term assembly deserves the title of founder of the state. During the succeeding second and third terms, the TBMM realized many reformations. So, the first three terms of the assembly is extremely significant. During the first term, Ahmet Hilmi Bey (Kalaç), Sabit Bey (Gözügeçgel), Rifat Bey (Çalıka), Osman Zeki Bey (Uşşaklı), Mehmet Âlim Efendi (Çınar), Mehmet Atıf Bey (Tüzün) and Remzi Efendi (Akgöztürk) were deputies of the province Kayseri. During the second term, Ahmet Hilmi Bey (Kalaç), Sabit Bey (Gözügeçgel)

PDF

___

Arşivler

ATASE Arşivi, ATAZB, Kutu No: 22, Göm. No: 141, Belge No: 141/1.

ATASE Arşivi, ATAZB, Kutu No: 12, Göm. No: 12, Belge No: 12/8.

BOA, Fon Kodu: DH. İ.UM. EK, Dosya No: 119, Gömlek No: 31, Belge No: 1-2.

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Emekli Sandığı Arşivi, VHOOO634.

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Emekli Sandığı Arşivi, MO114598.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Cerideleri, Devre: I, TBMM Matbaası, Cilt 7, 8, 22, 23, 25, 3. Basılış, Ankara 1959

Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Cerideleri, Devre: II, TBMM Matbaası, Cilt 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 10, 18, 25, 28, 32, Ankara 1961

Türkiye Büyük Millet Meclisi Gizli Celse Zabıtları, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Cilt 3-4, İstanbul 1999

TBMM Arşivi, I. Dönem Milletvekilleri Muamelât Defteri, Rumuz II, 2.b.2/4, s. 562.

TBMM Arşivi, 267 NSD, Tercüme-i Hâl Kâğıdı.

TBMM Kavânîn Mecmuası, Devre I, TBMM Matbaası, C. I, 3. Basılış, Ankara 1943 Araştırma Eserleri

AKIN Rıdvan (2008). TBMM Devleti (1920-1923) Birinci Meclis Dönemi'nde Devlet Erkleri ve İdâre, İstanbul: İletişim Yayınları.

AYDEMİR Şevket Süreyya (1992). Tek Adam Mustafa Kemal 1922-1938, C. III, İstanbul: Remzi Kitabevi.

ÇELEBİ Ömer (1982). Kayseri İli Yakın Çevre İncelemeleri, Onuncu Baskı, İstanbul: Murat Matbaacılık.

ÇOKER Fahri (1995). Türk Parlamento Tarihi Millî Mücadele ve TBMM I. Dönem (1919-1923): I. Dönem Milletvekillerinin Özgeçmişleri, Cilt III, Ankara: TBMM Vakfı Yayınları.

DEVELLİOĞLU Ferit (2005). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları.

ECER Ahmet Vehbi (2009). Millî Mücadele'de Kayseri Basını, Kayseri: Kayse- ri Enstitüsü Derneği Yayınları.

ERKİLETLİOĞLU Halit (2006). Geniş Kayseri Tarihi, Kayseri: Can Matbaa.

GEMALMAZ Mehmet Semih-Osman Doğru (1990). Türkiye'de Basın Özgür- lüğü Mevzuatı, İstanbul: Basın Konseyi Yayınları.

GÜNEŞ İhsan (1998). "Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin Toplanması ve Nitelikleri", Birinci Meclis, Ed.: Cemil Koçak, İstanbul: Sabancı Üni- versitesi: 25-45.

GİRİTLİ İsmet (Mart 1985). "Atatürkçü Çağdaşlaşmanın Türk Toplu- mu'ndaki Sonuçları", AAMD, S. 2, C. I, Atatürk Araştırma Merkezi Yayın- ları: 335-340.

---- (1994). "Modernleşme İdeolojisi Olarak Atatürkçülük", I. Uluslararası Atatürk Sempozyumu, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları: 31-38.

IRMAK Sadi (1974). Türkiye Cumhuriyeti'nin Ellinci Yılı Dolayısıyla Atatürk ve Çevresi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Atatürk Devrimleri Araştırma Enstitüsü Yayınları.

İÇLİ Tülin Günşen (Temmuz 2003). "Cumhuriyet Dönemi'nde Kadının Sos- yal Konumu", AAMD, S.56, C.XIX, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları: 583-595.

İNAN A. Afet (1973). Türkiye Cumhuriyeti ve Türk Devrimi, Ankara: Başba- kanlık Basımevi.

KALAÇ Ahmet Hilmi (1960). Kendi Kitabım, y.y.: Yeni Matbaa.

Karpat, Kemal Haşim (1967). Türk Demokrasi Tarihi, İstanbul: İstanbul Matbaası.

KARS Zübeyir (1999). Millî Mücadele'de Kayseri, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.

---- (Aralık-Ocak 1947). "Kayseri'de Matbaanın Kuruluşu ve İlk Gazete", Erciyes Dergisi, S. 59-60: 5-6.

ODYAKMAZ Zehra (1996). "Cumhuriyetimizin 74. Yılında Hukuk İnkılabı- mızın Temelini Oluşturan Laiklik", Sayı: 3, Türkiye Barolar Birliği Der- gisi: 382-418.

---- (Temmuz 2003). "Atatürk'ün Hukuk İnkılâbı'nın 21. Yüzyılda Türki- ye'de Yönetim ve Toplum Yaşamındaki Etkileri", AAMD, S.56, C.XIX, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları: 609-666.

ÖNSOY Rifat (2000). "Millî Mücadele'de Kayseri", I. Kayseri ve Yöresi Tarih Sempozyumu Bildirileri (11-12 Nisan 1996), Kayseri: Erciyes Üniversi- tesi Yayınları: 229-235.

ÖZTÜRK Kâzım (1973). TBMM Albümü 23 Nisan 1920-14 Ekim 1973, Anka- ra: Önder Matbaa.

SATILMIŞ Ayşe Pınar (2002). "Birinci ve İkinci Dönem TBMM'de Kayseri Milletvekilleri", Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).

SEZEN Tahir (2006). Osmanlı Yer Adları, Ankara: Başbakanlık Devlet Arşiv- leri Genel Müdürlüğü Yayınları.

ŞAPOLYO Enver Behnan (1967). Mustafa Kemal Paşa ve Millî Mücadele'nin İç Âlemi, İstanbul: Hamle Matbaası.

TEZCAN Cezmi (2005). "Tekâlif-i Harbiye ve Tekalif-i Milliye Örneklerinde Savaş Dönemleri Mâli Politikaları", Ankara Üniversitesi, Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Ankara (Yayınlanmamış Doktora Tezi).

TANSEL Selahattin (1978), Mondros'tan Mudanya'ya Kadar III, Ankara: Millî Eğitim Basımevi.

TOSUN Ramazan (2000). "Millî Mücadele Dönemi'nde Kayseri'de Kurulan Millî Cemiyetler ve Faaliyetler", I. Kayseri ve Yöresi Tarih Sempozyumu Bildirileri (11-12 Nisan 1996), Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yayınları: 337-342.

TUNÇAY Mete ve Cemil Koçak vd. (1992). Çağdaş Türkiye Tarihi 4 (1908- 1980), İstanbul: Cem Yayınevi.

TÜNAY Bekir (Mart 1987). "Atatürk ve Millî Birlik", AAMD, S.8, C.III, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları: 409-419.

(1973). Cumhuriyet'in 50. Yılında Kayseri İl Yıllığı.

(1985). Devletimizi Kuranlar; Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi, Ankara: 65. Yıl Ajans-Türk Matbaacılık Sanayi.

(1983). "Kayseri Maddesi", Yurt Ansiklopedisi, C.VII, İstanbul: Anadolu Ya- yınları: 4699-4704.

(1994). Türkiye Büyük Millet Meclisi Albümü 23 Nisan 1920-20 Ekim 1991, Ankara: TBMM Genel Sekreterliği Yayınları.