Gelişmekte Olan Ülkelerde Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları ile Ekonomik Büyüme İlişkisinin Ekonometrik Analizi

Doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının ekonomik büyümeyi olumlu etkilemesi beklenmektedir. Doğrudan yabancı yatırımlar gittikleri ülkelerde tasarruf yetersizliklerini telafi ederek, beşeri kaynakların arttırılmasına ve gelişimine katkıda bulunabilirler. Teknik bilgiyi teşvik ederek, pazarlama yeteneği ve yönetim sistemlerini iyileştirebilirler. Teknoloji transferi yoluyla yeni üretim tekniklerini geliştirerek ve yeni pazarlara açılarak üretimde verimlilik ve etkinliği arttırabilirler. Üretim artışını ihracata yönlendirerek ihracatı teşvik edebilirler. Sahip olduğu bilgi birikimi sayesinde işgücünün kalitesini arttırarak istihdama da katkı verip, ekonomik büyümeyi olumlu etkileyebilirler. Bu çalışmanın amacını gelişmekte olan ülkelerde doğrudan yabancı sermaye yatırımları ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkiyi test etmek oluşturmaktadır. Bunun için, üst-orta gelirli ülkeler içerisindeki seçilmiş 20 gelişmekte olan ülke ekonomisinin 1985-2017 dönemi verileri kullanılarak, yeni nesil panel ekonometrik analiz yöntemleri kullanılarak, doğrudan yabancı sermaye yatırımları ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki, eşbütünleşme ve nedensellik testleriyle tahmin edilmiştir. Sonuç olarak, söz konusu ülkelerde doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının ekonomik büyümeye katkı sağlamadığı bulgulanmıştır. 

Econometric Analysis of the Relation Between Foreign Direct Investments and Economic Growth in Developing Countries

Foreign direct investments are expected to affect economic growth positively. Foreign direct investments may contribute to the increase and the development of human capital by compansating for the lack of savings; improve marketing skills and management systems through stimulating technical knowledge; increase productivity and efficiency in production through developing new production techniques by technology transfers, and entering into new markets; provide incentives to export by directing production excesses to exporting; and affect economic growth positively through increasing the quality of the labor force owing to the accumulation of knowledge. This study aims to test the relation between foreign direct investments and economic growth in developing countries. To test this relation, new generation panel econometric analysis methods, cointegration and causality tests, are applied on selected 20 developing countries out of upper-middle income countries for the period of 1985-2017. In conclusion, in these countries, foreign direct investments did not contribute to the economic growth.

___

  • Abbes, Sahraoui Mohammed, Mostéfa, Belmokaddem, Seghir, Guelli Mohammed and Zakarya, Ghouali Yassine (2015), “Causal Interactions between FDI and Economic Growth: Evidence From Dynamic Panel Co- Integration, Procedia Economics and Finance”, 23, pp. 276-290, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2212567115005419, 12.04.2019.
  • Ağır, Hüseyin ve Rutbil, Merve (2019), “Türkiye’de Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve Ekonomik Büyüme İlişkisi” II. KAYES, 11-12 Nisan, Kahramanmaraş
  • Akyol, Derya (2013), “Doğrudan Yabancı Yatırımların Makroekonomik Etkileri; Türkiye Ve Brezilya Karşılaştırması”, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Yönetimi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
  • Alagöz, Mehmet, Erdoğan, Savaş. ve Topallı, Nurgün (2008), “Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları ve Ekonomik Büyüme: Türkiye Deneyimi 1992-2007”, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 7 (1), ss. 79-89.
  • Alvarado Rafael, Iniquez Maria and Ponce, Pablo, (2017), “Foreign Direct Investment and Economic Growth in Latin America”, Economic Analysis and Policy 56, pp. 176–187.
  • Aydın, Rahman (2015), “Doğrudan Yabancı Yatırımlar ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği”, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ekonometri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Trabzon.
  • Bal, Harun ve Göz, Devlet (2010), ‘‘Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları ve Türkiye’’, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19 (2), ss. 450-467.
  • Baltagi, Badi Hani (2008), Econometric Analysis of Panel Data (4. Baskı), Great Britain: John Wiley Publication.
  • Bayraktar, Fulya (2003), “Dünyada ve Türkiye’de Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları”, Türkiye Kalkınma Bankası A.S. Genel Araştırmalar, ss. 1-82.
  • Bostan, Aziz, Ürüt Kelleci, Serap ve Yılmaz, Alper (2016), “Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Avrasya Ekonomileri Örneği”, MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5 (5), ss. 23-36.
  • Breusch, Trevor Stanley and Pagan, Adrian Rodney (1980), The Lagrange Multiplier Test and its Applications to Model Specification in Econometrics. The Review of Economic Studies, 47 (1), 239-253.
  • Dereli, Deniz Dilara (2018), “Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları İle Ekonomik Büyüme İlişkisi Üzerine Bir Değerlendirme: Türkiye (1995-2017)”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19 (2), ss. 145-156.
  • Erçakar, Mehmet Emin ve Yılgör, Metehan (2010), “Gelişmekte Olan Ülkelerde DYY GSYİH İlişkisi: Panel Birim Kök ve Eş Bütünleşme Sınamaları” Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 47 (549), ss. 31
  • Erol, Ece ve Çınar, Serkan (2013), “Doğrudan Yabancı Yatırımların Analizi ve Gelir İlişkisi: Gelişmekte Olan Ülkeler Örneği”, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13 (1), ss. 17-36.
  • Gerni, Cevat, Sarı, Selahattin, Emsen, Ömer Selçuk, ve Kabadayı, Burhan (2014), “Geçiş Ekonomilerine Yönelik Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları: İhracata Yönelik mi Yoksa İthalata Yönelik mi?”, International Conference on Eurasian Economies, ss. 1-10, https://www.avekon.org/papers/968.pdf, 10.04.2019 Kılıç, Nazife Özge and Güllü, İlhan (2018), “Relation of Foreign Direct Investment and Economic Growth-Panel Data Analysis on APECCountries”, Press Academia 5 (3), pp. 261-267.http://dergipark.gov.tr/download/article-file/544628, 14.04.2019.
  • Kónya, Laszlo (2006), “Exports and growth: Granger causality analysis on OECD countries with a panel data approach”, Econonomic Modelling, 23 (6), pp. 978-992. Lin, Boquiong and Benjamin, I. Nelson (2018), “Causal Relationship Between Energy Consumption Foreign Direct Investment and Economic Growth for MINT Evidence From Panel Dynmic Ordinary Least Square Models”, Journal of Cleaner Production, 197 (1), pp. 708-720. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S095965261831802X, 14.04.2019.
  • Mucuk, Mehmet ve Demirsel, Mustafa, Tahir, (2009), ‘‘Türkiye’de Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve Ekonomik Performans’’, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, ss. 365-373.
  • Nazlıoğlu, Şaban and Karul, Çağın (2017), “Panel LM Unit Root Test with Gradual Structural Shifts”, International Panel Data Conference, (IPDC-2017), July 7-8, Thessaloniki-Grece.
  • Nazlıoğlu, Şaban (2010), Makro İktisat Politikalarının Tarım Sektörü Üzerindeki Etkileri: Gelişmiş Ve Gelişmekte Olan Ülkeler İçin Bir Karşılaştırma, Yayınlanmamış Doktora Tezi, T.C. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
  • Nur, Hayriye Başçı ve Dilber, İlkay (2017), “Gelişmekte Olan Ülkelerde Doğrudan Yabancı Yatırımları Belirleyen Temel Unsurlar” Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 32 (2), ss. 15-45
  • Okuyan, Hamdi Aydın ve Erbaykal, Erman (2007), “Gelişmekte Olan Ülkelerde Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve Ekonomik Büyüme İlişkisi”, Ekonomik Yaklaşım, 19 (67), ss. 47-58
  • Öncü, Erdem ve Çelik, Şaban (2018), “Doğrudan Yabancı Yatırım ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: BRICT Ülkeleri Panel Nedensellik Analizi”, UİİİD-IJEAS, 2018 (17. UİK Özel Sayısı):403-414 ISSN 1307-9832, http://dergipark.gov.tr/download/article-file/506558, ss. 403-414.
  • Özdemir, Burak (2011), “Türkiye’de Faaliyet Gösteren Doğu Kökenli Yabancı Firmalar Üzerine Bir Araştırma”, Balıkesir Üniversitesi,Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir.
  • Özkan, Bülent (2005), “Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarını Belirleyen Faktörler: İşletme ve İşveren Profili Açısından Gaziantep İli Örneği”, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Kütahya.
  • Pesaran, Mohammad Hashem, (2004), General Diagnostic Tests for Cross Section Dependence in Panels. (No. 1240), Institute for the Study of Labor (IZA).
  • Pesaran, Mohammad Hashem and Yamagata, Takashi (2008), “Testing Slope Homogeneity in Large Panels”, Journal of Econometrics, 142(1), pp. 50-93.
  • Pesaran, Mohammad Hashem, Ullah, Aman and Yamagata, Takashi. (2008), “A Bias-adjusted LM Test of Error Cross-section Independence”, Econometrics Journal. 11, ss.105– 127.
  • Rutbil, Merve (2019), “Gelişmekte Olan Ülkelerde Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları ile Ekonomik Büyüme İlişkisinin Analizi”, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş.
  • Sabır, Hasan (2001), “Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarını Geliştirmekte olan Ülkelere Yönlendirici Politikalar”, Hazine Müsteşarlığı Dergisi, 26, ss. 20- 28.
  • Seyidoğlu, Halil (2017), Uluslararası İktisat Teori Politika ve Uygulama, Güzel Can Yayınları, İstanbul.
  • Taban, Sami (2014), İktisadi Büyüme, Kavram ve Modeller, Üçüncü Basım, Nobel Yayınevi, Ankara.
  • Tandırcıoğlu, Haluk ve Özen, Ahmet (2003), “Geçiş Ekonomilerinde Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları”, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5 (4), ss. 105-129.
  • Türkmen, Sena (2019), “Enerjide Çevresel Sürdürülebilirlik: Yükselen ve Gelişmiş Ekonomiler Karşılaştırması” Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Kahramanmaraş.
  • Westerlund, Joakim and Edgerton, David L., (2008), A simple test for cointegration in dependent panels with structural breaks. Oxford Bulletin of Economics and Statistics 70(5), pp. 665– 704.
  • Yılmaz, Mustafa (2008), “Gelişmekte Olan Ülkelerde Doğrudan Yabancı Yatırımlar-Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Veri Analizi” T.C. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim dalı yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.