TARİH ÖĞRETMENLERİNİN GÖRSEL MATERYAL KULLANIM DÜZEYLERİ1

Bu çalışmanın amacı, tarih öğretmenlerinin derslerinde görsel materyal kullanma düzeylerini ortaya koymaktır. Araştırmanın katılımcıları Erzurum ili, Yakutiye ve Palandöken merkez ilçelerinde görev yapan toplam 19 tarih öğretmenidir. Araştırma nitel bir yaklaşım ile ve tarama modeliyle yürütülmüştür. Veriler, araştırmacı tarafından daha önceden oluşturulan ölçütlere göre hazırlanan yapılandırılmış gözlem formu ile toplanmıştır. Yapılandırılmış gözlem formundan elde edilen veriler betimsel analiz yöntemi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; araştırmaya katılan tarih öğretmenlerinin büyük bir çoğunluğunun görsel materyalleri seçerken belirlenen ölçütlere uydukları ancak bu görselleri sınıf ortamında kullanırken belirlenen ölçütlere ise çok az uydukları görülmüştür. Yapılan değerlendirmelere göre, araştırmada yer alan tarih öğretmenlerinin büyük bir çoğunluğunun, görsel materyalleri etkin kullanım düzeylerinin düşük olduğu sonucuna varılmıştır.

History Teachers' Level of Visual Material Use

The purpose of this study is to reveal the level of visual material used in history courses. The participants of the study were 19 history teachers serving in Erzurum, Palandöken and Yakutiye central districts. The study was carried out with a qualitative approach. Required data were collected by structured observation form prepared according to previously established criteria by the researcher. The data obtained by structured observation form was analyzed using descriptive analysis methods. The analysis show that the majority of participating history teachers comply with the criteria set out in selecting visual materials, but they fit very little with the criteria of effective use of visual materials in the classroom. According to study majority of participating teachers demonstrated a low level of effective use of visual materials in history classroom.

___

ACUN, F. 2011a: Tarihin Kaynakları. Ahmet Şimşek. (Ed.). Tarih Nasıl Yazılır? içinde (s. 119-149). İstanbul: Tarihçi Kitapevi.

ACUN, F. 2011b: Görselden Tarih Yazmak. Vahdettin Engin &Ahmet Şimşek. (Ed.). Türkiye'de Tarih Yazımı içinde (s. 421-434). İstanbul: Yeditepe Yayınevi.

AKBABA, B. 2009: Sosyal Bilgiler Öğretiminde Görsel Materyallerin Kullanımı. Mustafa Safran. (Ed.). Sosyal Bilgiler Öğretimi (birinci baskı) içinde (s. 283-319). Ankara: Pegem Yayıncılık.

ATA, B. 2002: Müzelerde ve Tarihi Mekânlarda Tarih Öğretimi: Tarih Öğretmenlerinin Müze Eğitimine İlişkin Görüşleri. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

BAL, M. S. ve YİĞİTTİR, S. 2012: "Okul Duvarlarındaki Görsellerin Tarih Öğretimi Açısından İncelenmesi". Kastamonu Eğitim Dergisi, 20 (3), 999-1016.

BALKAYA, A. 2002: İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Tarih Konularının Öğretiminde Tarihsel Kanıtların Etkililiği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.

BAYMUR, F. 1945: Tarih Öğretimi. 2. Baskı, Ankara: Maarif Matbaası.

BAYRAM, S. 2006: İlköğretimde Materyal Kullanımı. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.

BURKE, P. 2003: Afişten Heykele Minyatürden Fotoğrafa Tarihin Görgü Tanıkları. Zeynep Yelçe. (Çev.). İstanbul: Kitap Yayınevi.

BYRNE, J., "How can sources help us to teach history?" http://www.htai.ie/docs/pdf/ How%20can%20sources%20help%20us%20to%20teach%20history%20.p df adresinden 16 Mart 2012'de alınmıştır.

COŞKUN, H. 2014: "Sınıf ve Türkçe Öğretmenlerinin Türkçe Derslerinde Görsel- İşitsel Materyal Kullanma Durumları ve Bunu Etkileyen Faktörler", International Journal of Language Academy, Cilt 2/4, 333-347.

ÇELİK, L. 2012: Öğretim Malzemelerinin Hazırlanması ve Seçimi. Özcan Demirel, Eralp Altun. (Ed.). Öğretim Teknolojileri Ve Materyal Tasarımı. (yedinci baskı) içinde (s. 27-66). Ankara: Pegem Yayıncılık.

ÇELİKKAYA, T. 2013: "Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Öğretim Araç-Gereç ve Materyallerini Kullanma Düzeyleri", Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 32/1, 73-105.

DEMİRCİOĞLU, İ. 2007: "Tarih Öğretiminde Filmlerin Yeri ve Önemi". Bilig Sosyal Bilimler Türk Dünyası Dergisi, Sayı:42, 77-93.

DEMİRCİOĞLU, İ. 2012: Tarih Öğretimi, Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı. Tarih Öğretiminde Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı (birinci baskı) içinde (s. 1-12). Ankara: Pegem Akademi.

DEMİREL, Ö.-SEFEROĞLU, S. S.-YAĞCI, E. 2004: Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. 5. Baskı, Ankara: Pegem Yayıncılık.

DOĞAN, Y. 2007: Sosyal Bilgiler Öğretiminde Tarihsel Yazılı Kanıtların Kullanımı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.

FER, S. 2011: Öğretim Tasarımı. 2. Baskı, Ankara: Anı Yayıncılık.

GÖZÜTOK, D. 2000: Öğretmenliğimi Geliştiriyorum. Ankara: Siyasal Kitabevi İŞMAN, A. 2005: Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. 2. Baskı, Ankara: Pegem Yayıncılık.

KARASAR, N. 2010: Bilimsel Araştırma Yöntemi, 21. Baskı, Ankara: Nobel Yayıncılık.

KILIÇ, A.-SEVEN, S. 2004: Ders Kitabının Öğretimdeki Yeri. Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi (Dördüncü baskı) içinde (s. 16-40). Ankara: Pegem Yayıncılık, 16-40.

KÜÇÜKAHMET, L. 2002: Öğretimde Planlama ve Değerlendirme. 13. Baskı, Ankara: Nobel Yayıncılık.

KÜTÜKOĞLU, M.1998: Tarih Araştırmalarında Usul. 6.baskı, İstanbul: Kubbealtı Neşriyatı.

MAURICE, P.-MOFFATT PH. D. 1957: Sosyal Bilgiler Öğretimi. Nesrin Orhan (Çev.). İstanbul: Maarif Basımevi.

MEYDAN, A.-AKDAĞ, H. 2011: Sosyal Bilgiler Dersinde Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı. Özel Öğretim Yöntemleriyle Sosyal Bilgiler Öğretimi (İkinci baskı) içinde (s. 153-191). Ankara: Pegem Yayıncılık.

ÖZMEN, H. 2005: Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. Nevzat Yiğit. (Ed.). Öğretim Araç Gereçlerinin Teorik Temelleri içinde (s. 71-98). Trabzon: Derya Kitabevi.

PAYKOÇ, F. 1991: Tarih Öğretimi. Eskişehir: ETAM A.Ş. Web-Ofset.

ROSE, G. 2001: Visual Metodologies. California: SAGE Publications.

SAMANCI, O. 2004: Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. Erzurum: Aydın Matbaası.

SEZER, A. 2006: Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi. Abdurrahman Tanrıöğen. (Ed.). (Birinci baskı) içinde (s. 189-229). İstanbul: Lisans Yayıncılık

SMIRNOVA, E. I.-ROMANOV, P. 2010: Visual Sources in Teaching History and Gender in Social Work, http://www.hse.ru/data/2010/03/06/ 1231505380/SocialWork_Iarskaia Smirnova_Romanov.pdf, 59-86, adresinden 18 Mart 2012'de alınmıştır.

ŞAHİN YANPAR T.-YILDIRIM, S. 2003: Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. Ankara: Anı Yayıncılık.

ŞİMŞEK, A. 2003: "Tarih Öğretiminde Görsel Materyal Kullanımı". G.Ü. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 4, Sayı 1, 143- 157.

ŞİMŞEK, A. 2012: Görsel Tarih Materyalleri. İsmail H. Demircioğlu ve İbrahim Turan. (Ed.). Tarih Öğretiminde Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı (Birinci baskı) içinde (s. 135-131). Ankara: Pegem Yayıncılık.

SÖNMEZ, V. 2001: Program Geliştirmede Öğretmen El Kitabı. 9. Baskı, Ankara: Anı Yayıncılık.

TURAN, İ.-ASLAN, H. 2015: "Öğretmen Adaylarının Tarihi Görselleri Analiz Düzeyleri". Turkish History Education Journal, 4 (2), 87-112.

ULUSOY, K., GÜLÜM, K. 2009: "Sosyal Bilgiler Dersinde Tarih ve Coğrafya Konuları İşlenirken Öğretmenlerin Materyal Kullanma Durumları". Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt:10, Sayı:2, 85-99.

Using Primary Sources in the Classroom, http://teachingprimarysources. illinoisstate.edu/ MCTPS/PD_Guide/Section_4.pdf, adresinden 16 Nisan 2012'de alınmıştır.

UŞUN, S. 2012: Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı. 2. Baskı, Ankara: Nobel Yayınları.

YALIN, İ. H. 2012: Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. 25. Baskı, Ankara: Nobel Yayıncılık

YILDIRIM, A.-ŞİMŞEK A. 2011: Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. 8. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.