SARIKAMIŞ OBSİDİYEN KAYNAKLARI VE DEĞERLENDİRİLMESİ

Kars-Erzurum Platosu üzerinde volkanik kayaçlarla örtülü sahada bulunan Sarıkamış İlçesi ve civarı, irtifa ve karasallık gibi mevcut coğrafi koşullar nedeniyle sert karasal iklim etkisinde olup bu durum nedeniyle ekonomik gelişimi sağlayacak tarım, hayvancılık ve diğer unsurlar bakımından da yeterli kaynağa sahip değildir. İlçede ekonomik yaşam az miktarda hayvancılık, kamu istihdamı ve son yıllarda gelişmeye başlayan turizm faaliyetlerine dayanırken ilçe civarındaki, sarıçam ormanları, perlit ve Obsidiyen taşı rezervleri ilçenin doğal ekonomik potansiyelini oluşturmaktadır. İlçe merkezinde kış turizm faaliyetlerinin önem kazanması ile turistik taleplere cevap verecek yerel kaynakların değerlendirilmesi ve kırsal kalkınmaya destek amacıyla, 2012 yılında ilçe kaymakamlığı desteğiyle başlayan Obsidiyen obje üretimi halen KOSGEB desteğiyle açılan atölyelerde sürdürülmektedir. İlçede üretilen Obsidiyen objeler ilçedeki birkaç işyerinde ve Bayraktepe Kış Turizm Merkezi'ndeki oteller içindeki stantlarda satışa sunulmaktadır. İlçede Obsidiyen üretim ve satış faaliyetlerinde toplam 86 kişi çalışmakta olup Obsidiyen obje üretimi ilçe ve ildeki turizm faaliyetlerine dayalı olarak ekonomik potansiyel taşımaktadır.

Sarıkamış Obsidian Sources and Evaluation

Sarıkamış District and its vicinity that lies on a region covered with volcanic rocks on Kars-Erzurum Plateau, is under the influence of harsh continental climate due to its current geographical conditions like altitude and continentality, which is also the reason why it lacks sufficient sources in terms of agriculture, livestock breeding and other factors that would lead to economic development. The economic life in the district is based slightly on livestock breeding, public employment and tourism activities that have blossomed in the recent years, while the scotch pine forests, pearlites and obsidian rock reserves represent the natural economic potential of the district. Obsidian object production that started in 2012 with the support of district governorship still continue at the workshops opened with the supports of KOSGEB (, in order to make the best of the local sources that will respond to touristic demands as winter tourism activities gain more importance in the district and to support rural development. The obsidian objects produced in the district are offered for sale at a few working places and at the hotels incorporated under Bayraktepe Ski Center. A total of 86 people are employed in obsidian production and sales activities and the obsidian object production has an economic potential based on the tourism activities in both the district and the province.

___

Avcı, S. (2003). Ekonomik coğrafya açısından önemli bir maden: Tuz. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü, Coğrafya Dergisi,11, 21-45.

Bigazzi, G., Yeğingil, Z., Ercan, T., Oddone, M., & Özdoğan, M. (1997). Doğu anadolu'daki obsidiyen içeren volkaniklerin "fizyon track" yöntemiyle yaş tayini. Geological Bulletin of Turkey, 4(2), 57-72.

Bilgin, A., Polat, S., Bilgin, N., & Arslan, S. (2012). Erciş obsidiyenlerinin mineralojik-petrografik, jeokimyasal özellikleri ve süs taşı olarak değerlendirilmesi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(10).

Bingöl, A. (2011). Kars ve çevresinde demir çağı yerleşmeleri. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, 1(8).

Bozkuş, C. (2011). Karakurt (Kars) yöresinin jeomorfolojik evriminde volkanizma ve tektoniğin etkisi. Pamukkale University Journal of Engineering Sciences, 5(1).

Chataigner, C., Akın, A. & Aras, O., (2004). Kuzeydoğu Anadolu obsidiyen kaynaklarının tespitine yönelik yüzey araştırmaları, Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü 40. Kuruluş Yılı Armağanı, Anadolu’nun Zirvesinde Türk Arkeolojisinin 40 Yılı, Ankara

Chataigner, C., Işıklı, M., Gratuze, B., & Çil, V. (2014). Obsidian sources in the Regions of Erzurum and Kars (North‐East Turkey): New Data. Archaeometry, 56(3), 351-374.

Çolak, A. &Aygün H., (2011) Sarıkamış (Kars) civarı obsidiyenleri bilgi notu. MTA. Maden Etüt ve Arama Dairesi Başkanlığı SERKA Raporu. Kars.

Demir, M., & Alim, M. (2016). Sarıkamış Bayraktepe (Cıbıltepe) kış sporları ve turizmi merkezine ait coğrafi bir değerlendirme. Marmara Coğrafya Dergisi, (33), 241-275.

Doğanay, H. (1997). Fitolojik kökenli bir fosil: Oltu taşı. Doğu Coğrafya Dergisi, 3(2).

Doğanay, H., & Altaş, N. T. (2013). Doğal kaynaklar. Pegem Yayınevi. Ankara

Doğanay, H. & Zaman S. (2016) Türkiye turizm coğrafyası. 5. Baskı. Pegem Akademi. Ankara.

Doygun, Z., Semiz, B., & Özpınar, Y., (2008). Keklikderesi (Sarıkamış-Kars) civarının jeolojik ve petrografik incelenmesi, 61. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bildiri Özleri, Ankara, 251-253.

Ercan, T., Yeğingil, Z., & Biggazi, G. (1989). Obsidiyen tanımı ve özellikleri, Anadolu’daki dağılımı ve Orta Anadolu obsidiyenlerinin jeokimyasal nitelikleri. Jeomorfoloji Dergisi, 17, 71-83.

Ercan, T., Yeğingil, Z., Bigazzi, G., Oddone, M., & Özdoğan, M. (1990). Kuzeybatı Anadolu Obsidiyen buluntularının kaynak belirleme çalışmaları. Jeoloji Mühendisliği, 36, 19-32.

Gemdat.org., (2016) The gemstone and gemology information Website http://www.gemdat.org/gem-8519.html (Erişim 08.07. 2016)

Geology. com. (2016). Obsidian, http://geology.com/rocks/obsidian.shtml (Erişim 08.07. 2016)

Güney Emrullah (2004) Jeoloji, Çantay Kitabevi. İstanbul

Güngördü, F. V. (2010). Obsidian, trade and society in the central anatolian neolithic (Doctoral dissertation, Bilkent University).

HGK, (2014) www.hgk.msb.gov.tr/images/urun/il_ilce_alanlari. pdf (05,112016) Hoşgören, M. Y. (2011). Jeomorfoloji terimleri sözlüğü. Çantay. İstanbul

IAOS, (2016) International Association for obsidian studies, Obsidian Source Catalog. http://www.obsidianlab.com/sourcecatalog/s_home.html

Kamanlı, A. (1997). Sarıkamış perlitinin jeolojisi ve jenezi. 1. Ulusal Perlit Kongresi. Ankara, 48-152.

Koday, Z. & Demir, M. (2011). Keklik Şelalesi (Sarıkamış/Kars) doğal çevre özellikleri ve beşeri ekonomik potansiyeli/Keklik Waterfall (Sarıkamış/Kars) its natural environment characteristics and human economic potentiality. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2).

MTA, (2010). http:// www.mta.gov.tr /v3.0/ sayfalar/ bilgi-merkezi / maden_ potansiyel_2010 / kars_ madenler. pdf

Obsidyen. com., (2016). http://www.obsidiyen.com/faydalari.php (Erişim 08.07. 2016).

Özgür, N. & Bilgin, A. (1990). Sarıkamış/Kars Perlit ve obsidiyenlerinin jeokimyası, jenezi ve ekonomik önemi, Jeomorfoloji Dergisi., 18, pp. 25- 38, Ankara.

Parlak, T. & Parlak, Y. (2009). Kaynaktan vitrine Sarıkamış obsidiyen, Sarıkamış Kaymakamlığı Köylere Hizmet Götürme Birliği, Kültür ve Sanat Yayını, 92 s. Erzurum.

Sevindi, C. (1999). Sarıkamış'ın coğrafi etüdü. Atatürk Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü., Coğrafya Anabilim Dalı. Doktora Tezi, Erzurum.

Sevindi, C. (2003). Kars ili perlit yataklarının ekonomik önemi ve değerlendirilme olanakları / Economic significance and feasibility fields of the perlite beds in the city Of Kars. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (30).

TUİK, (2016). ADNKS istatistikleri. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/ (erişim, 09.11. 2016)