JOHN LOCKE’DA RUHUN ÖLÜMSÜZLÜĞÜ VE AHİRET HAYATI

İnsan bedeninin nedeni ve ilkesi olarak kabul edilen ruh hakkındaki tartışmalar insanlık tarihi kadar eskidir. Ruh ile bağlantılı en temel konu ise ölüm ve ölümden sonraki hayattır. Ölümü bütün insanlar kabul etmelerine rağmen ahiret hayatı için aynı şeyi söylemek mümkün değildir. Genel olarak ölüm, ruhun bedenden ayrılması olarak kabul edilmiştir. Düşünce tarihinde ruhun ölümsüz veya beden gibi ölümlü olduğunu savunan filozoflar olmuştur. Bundan dolayı ruhun ölümlü ya da ebedî olup olmaması ile ilgili tartışmalar ölümden sonraki hayat için çok önemlidir. Ruhun ölümsüz olup olmadığı konusunda bir anlaşma olmamasına rağmen insanların hepsi ölüm gerçeğini kabul etmektedirler. Bu makalede, Aydınlanma'ya zemin hazırlayan en önemli düşünürlerden biri olan John Locke'un, ruhun ölümsüzlüğü ve ahiret hayatı hakkındaki görüşleri ele alınıp incelenecektir

Immortality of the Soul and the Life of the Hereafter in John Locke

The debate about the soul, which is accepted as the cause and principle of the human body, is as old as human history. The main issue connected with the soul is the death and the life of the hereafter. Though all people accept death, it is not possible to say the same thing for the life of hereafter. In general, death is considered to be the separation of the soul from the body. In the history of thought, philosophers have argued that the soul is immortal or mortal like the body. Therefore, the debate about whether the soul is mortal or immortal is very important for the life of the hereafter. In this article, the views on the immortality of the soul and the life of the hereafter of John Locke, one of the most important thinkers who prepare the ground for the Enlightenment, will be explored and evaluated

___

Akbaş, M. (2002). Yahudi ve Hıristiyan düşüncesinde ölüm sonrası hayat ve diriliş inancının dini ve teolojik temelleri, D.E.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 15/37-60, İzmir.

Akbaş, M. (2003). Süreç felsefesinde ölümsüzlük: Eleştirel bir bakış, İslâmî Araştırmalar Dergisi, cilt: XVI, 1/72-78, Ankara.

Akbaş, M. (2010). Human nature and life after death ın Thomas Aquinas, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, cilt: LI, 1/47-57, Ankara.

Aristoteles. (2011a). Nikomakhos‟a etik, (çev. Saffet Babür), Ankara: BilgeSu.

Aristoteles. (2011b). Ruh üzerine, (çev. Zeki Özcan), Aristoteles, Yayına Hazırlayan: Kaan H. Ökten, İstanbul: Say.

Aydın, M. (1982). Farabi‟nin ruhun ölümsüzlüğüne dair görüşü ile ilgili bazı yanlış anlamalar, İslâm İlimleri Enstitüsü Dergisi Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 5/121-128, Ankara.

Aydın, M. (2012). Dinler tarihine giriş, İstanbul: Literatürk Academia.

Baykan, E. (2001). Aydınlanma dönemi dine eleştirel yaklaşımlar: aydınlanma ve din, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2/303-316, Van.

Baykan, E. (2008). Yeni anlamlar/sorunlar: akıl, din ve bilim ekseninde değişim süreci eleştirel bir yaklaşım, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14/173-181, Van.

Bolay, S. H. (2009). Felsefe doktrinleri ve terimleri sözlüğü, Ankara: Nobel.

Büyükdüvenci, S. (1993). Aristoteles'te mutluluk kavramı, Felsefe Dünyası, 9/41-45, Ankara.

Celep, H. (2014). Sofyalı Bâlî Efendi hayatı, eserleri ve tasavvuf anlayışı, İstanbul: Gece Kitaplığı.

Cevizci, A. (2001). Ortaçağ felsefesi tarihi, Bursa: Asa Kitabevi.

Cevizci, A. (2010). Paradigma felsefe terimleri Sözlüğü, İstanbul: Paradigma.

Çetin, İ. (1994). John Locke‟da ahlâk kurallarının kaynağı, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, cilt: VI, 6/167-176, Bursa.

Çetin, İ. (1995). John Locke‟da Tanrı Anlayışı, Ankara: Vadi.

Doğan, H. (2016a). Dinî delilleri ışığında İslâm inanç esasları, İstanbul: Rağbet.

Doğan, H. (2016b). İslâm‟da âhiret inancının temelleri üzerine, Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Ek Sayı: 1, s. 221-251, Kars.

Erdem, H. (2000). İlkçağ felsefesi tarihi, Konya: Hü-Er.

el-Fârâbî, E. (2011). İdeal devlet el-Medînetü‟l-Fâzıla, (çev. Ahmet Arslan), İstanbul: Vadi.

el-Gazzâli, İ. (2002). Filozofların tutarsızlığı-Tehâfütü‟l-Felâsife, (çev. Bekir Sadak), İstanbul: Ahsen.

Gazâlî, İ. (2012). Ölüm ve sonrası, (çev. Hüseyin Okur), İstanbul: Semerkand.

Gökberk, M. (1999). Felsefe Tarihi, İstanbul: Remzi Kitabevi.

İbn Rüşd. (2004). Felsefe-din ilişkileri Faslu‟l-makâl el-Keşf an minhâci‟l-edille, (haz. Süleyman Uludağ), İstanbul: Dergâh.

İmamoğlu, T. (2004). Bir tanrı kanıtlaması olarak Berkeley idealizmi, İstanbul: Yeni Zamanlar.

İmamoğlu, T. (2005). Paul Tillich felsefesinde ölüm ve ötesi, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 23/95-110, Erzurum.

Kalın, F. (2014). Bir aydınlanma düşünürü olarak Jean Meslier‟in din anlayışı, Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, cilt: XVI, 1/195-221, Diyarbakır.

Kalın, M. F. (2016). Shankara mistisizminde tanrı, Kafkas Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, cilt: III, 6/29-39, Kars.

Kant, I. (2010). Katkısız (salt: duru) aklın eleştirisi, (çev. Nejat Bozkurt), Kant, İstanbul: Say.

Koç, T. (2005). Ölümsüzlük düşüncesi, İstanbul: İz.

Kutluer, İ. (2008). Ruh, TDV İslâm Ansiklopedisi (DİA), XXXV/193-197, İstanbul.

Locke, J. (1823a). An answer to remarks upon an essay concerning human understanding, The Works of John Locke, Vol. IV, ed. Thomas Tegg, W. Sharpe and Son, G. Offor, Dublin.

Locke, J. (1823b). An essay concerning human understanding, The Works of John Locke, Vol. I-II-III, ed. Thomas Tegg, W. Sharpe and Son, G. Offor, Dublin.

Locke, J. (1823c). A letter concerning toleration, The Works of John Locke, Vol. VI, ed. Thomas Tegg, W. Sharpe and Son, G. Offor, Dublin.

Locke, J. (1823d). A letter to the right reverend Edward Lord Bishop of Worcester, The Works of John Locke, Vol. IV, ed. Thomas Tegg, W. Sharpe and Son, G. Offor, Dublin.

Locke, J. (1823e). Mr. Locke‟s reply to the Bishop of Worcester‟s answer to his second letter, The Works of John Locke, Vol. IV, ed. Thomas Tegg, W. Sharpe and Son, G. Offor, Dublin.

Locke, J. (1823f). The reasonableness of Christianity as delivered in the scriptures, The Works of John Locke, Vol. VII, ed. Thomas Tegg, W. Sharpe and Son, G. Offor, Dublin.

Locke, J. (1823g). A third letter for toleration, The Works of John Locke, Vol. VI, ed. Thomas Tegg, W. Sharpe and Son, G. Offor, Dublin.

Locke, J. (1999). Tabiat kanunu üzerine denemeler, (çev. İsmail Çetin), İstanbul: Paradigma.

Locke, J. (2003). Eğitim üzerine düşünceler, (çev. Hakan Zengin), İstanbul: Morpa Kültür.

Locke, J. (2004). İnsan anlığı üzerine bir deneme, (çev. Vehbi Hacıkadiroğlu), İstanbul: Kabalcı.

Locke, J. (2007). İnsanın anlama yetisi üzerine bir deneme, (çev. Meral Delikara Topçu), İstanbul: Öteki.

Locke, J. (2009). Hoşgörü üstüne bir mektup, (çev. Melih Yürüşen), Ankara: Liberte.

Platon. (2013). Phaidon, (çev. Furkan Akderin), İstanbul: Say.

Şener, H. (2014). John Locke ve David Hume din felsefesi üzerine karşılaştırmalı bir inceleme, İstanbul: Ötüken.

Topaloğlu, B., Yavuz, Ş. Y. & Çelebi, İ. (2009). İslâm‟da inanç esasları, İstanbul: Çamlıca.

Ülken, H. Z. (2005). İslâm düşüncesi Türk düşüncesi tarihi araştırmalarına giriş, İstanbul: Ülken.

Yar, E. (2000). Ruh-beden ilişkisi açısından insanın bütünlüğü sorunu, Ankara: Ankara Okulu.

Yazoğlu, R. & İmamoğlu, T. (2007). Mevlânâ düşüncesinde bir ölümsüzlük tecrübesi olarak iradî ve doğal ölüm, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, cilt: XIV, 34/9-19, Erzurum.

Yazoğlu, R. (1996). Ölümsüzlük düşüncesinin Gazâlî‟ye kadarki seyri, Felsefe Dünyası, 21/55-62, Ankara.

Yazoğlu, R. (1997). Ölüm Korkusu İle İlgili Bazı Felsefî Tavırlar, Akademik Araştırmalar Dergisi, 4/120-123, Erzurum.

Yazoğlu, R. (1999). Ölümsüzlük İnancının Dayandığı Temeller, Ekev Akademi Dergisi, cilt: II, 1/33-39, Erzurum.

Yazoğlu, R. (2007). Ruh, ölüm ve ötesi-Gazâlî üzerine bir araştırma, İstanbul: İz.