EV HALİNİN İÇİNDEN TOPLUMUN GENELİNE MEDYANIN DÖNÜŞTÜRÜCÜ İŞLEVİNDE “KATILIMCI İZLEYİCİ”OLGUSU

Tecimsel kaygılarla yayın akışlarını düzenleyen özel televizyon kanalları, varlıklarını sürdürebilmek adına, daha yüksek izlenme oranlarına ulaşabilmek zorundadırlar. Rakipleriyle kıyasıya bir rekabet içerisinde olan özel kanallar, ister tematik ister ana akım medyaya dahil olsunlar, kendilerini “izlenme oranı (reyting)”tartışmasının yakıcılığından kurtaramamaktadırlar. Bir televizyon programının oluşumunda ekran başındaki hedef izleyicinin de bariz olarak fark edebileceği, en net olgu, programın ana konusu kadar “katılımcı izleyicilerin”anlık tepkileridir. “Katılımcı izleyici”belli bir konunun işlendiği bir programda, sergilediği konuşma ve hareketlere göre kimi kesimlerce oldukça “sıradan ve itici” bulunsalar da, kimi kesimler tarafından, “oldukça dikkat çekici, hatta ekrana bağlayıcı”nitelik taşıyan unsurlar olarak gösterilmektedir. Bu çalışmada, “katılımcı izleyici performansı”nın, kanallara tecimsel-ideolojik-etikolarak ne kattığı sorusuna geçilecek, Türkiye’deki “sahte, sözde gündem yaratma”tartışması, “katılımcı izleyici”unsuruyla beraber ele alınarak sorgulanacaktır. “Büyülü kutu”nun toplumu bir “aptal kutusuna”dönüştürüp dönüştürmediği sorunsalı, ilgili uzmanların söz dağarında (literatür) yer alan görüşleriyle karşılaştırılmalı olarak irdelenecektir.

THE ROLE OF PARTICIPANT AUDIENCE ON THE TRANSFORMATIVE FUNCTION OF MEDIA

The media channels functioning over profit base have to accelerate their rating ratios in order to fulfil the economic necessity of working within the private sector. Although it is a tematic or a a profitable TV channel, all channels have to beat their opponents to survive in the sector. The term, “participant audience”becomes a major element to increase the rating ratio of the media In this article the magic box (television) will be examined by the channels’ usage of participant auidence in their reality shows. The literature on media search both in the domestic and the international research will be discussed as well as typical programs using participant audiences in order to solve the transformation power of media over the masses.

___

Benjamin, W. (2013). Fotoğrafın kısa tarihi- teknik araçlarla yeniden üretim(çoğaltma) çağında sanat eseri, İstanbul: Agora Kitaplığı.

Chomsky, N. (1995). Demokrasi gerçek ve hayal, İstanbul: Pınar.

Doğanyiğit, Seray Ö. (2003). Medya izleyici çalışmalarında kültürel çalışmalar ve Stuart Hall'un katkısı. 4 Şubat 2020 tarihinde https://bilgi.academia.edu/Seray%C3%96neyDo%C4%9Fanyi%C4%9Fit adresinden erişildi.

Dural, Ş. (2018). Raymond Williams'da televizyon teorisi, Marmara Üniversitesi SBE. Yayınlanmamış Ders Ödevi.

Hall, S. (1977). Culture, the media and the 'ideological effect, mass communications and society, Londra: Edwar Arnold.

Karataş, A. A. (2006). Reyting canavarının paralı askerleri, 20 Şubat 2020 tarihinde https://www.yenisafak.com/arsiv/2006/haziran/13/g01.html adresinden erişildi.

Keane, J. (1992). Medya ve demokrasi, İstanbul: Ayrıntı.

Livingstone, S. & Lunt, P. (1996), Talk on television: Audience, participation and public debate, West Sussex: Routledge.

Meder, M.& Çiçek, Z. (2011). Özel hayatın kamusal alanda tartışılması: kadın programları üzerine sosyolojik bir değerlendirme. Pamukkale Üniversitesi SBE s.9.

Meisel, M. (2010). Chaos imagined: Literature, art, science, Colombia University Pres.

Morley, D. (2001). Belongings: Place, space and identity in a mediated world, European Journal of Cultural Studies. 4(4). 20 Nisan 2012 tarihinde http://ecs.sagepub.com/content/4/4/s425 adresinden erişildi

O'Dohorty, B. (2010). Beyaz küpün içinde galeri mekanının ideolojisi, İstanbul. Sel.

Önal, Y. Sanat eserinin yeni olanaklarla yeniden üretilmesi (çoğaltılması) bağlamından Walter Benjamin'in sanat teorisi, 22 Şubat 2020 tarihinde https://www.insanokur.org/sanat-eserinin-teknik-olanaklarla-yenidenuretilmesi- cogaltilmasi-baglamindan-walter-benjaminin-sanat-teorisi-yusufonal/ adresinden erişildi.

Paktin, S. (2012). Alican, ayşe ve profesyonel izleyiciler arasında. 21 Şubat 2020 tarihinde www.aksam.com.tr › Cumartesi Haberleri adresinden erişildi.

Purvis, T., & Hunt, A. (2014). Söylem ideoloji, söylem ideoloji, söylem ideoloji,… 1 Şubat 2020 tarihinde http://www.momentjournal.org/index.php/momentdergi/article/view/38, adresinden erişildi.

Rahte, E. Ç. (2010). Kamusallık, toplumsal katılım ve medya: kadın programları etnografisi. 17 Şubat 2020 tarihinde iletisimdergisi.gsu.edu.tr › issue adresinden erişildi.

Tunç, S. (2011). Televizyonda değişen izleyici katılı: Ekran- stüdyo gerilimi, Marmara Üniversitesi SBE. Radyo- TV ve Sinema Anabilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi, İstanbul

Sarıbay, Ali Y. (1994). Global bir bakışla politik sosyoloji, İstanbul: Der.

Sayar, K. (2012). "Netice-i kelam", olmak cesareti, 4 Şubat 2020 tarihinde http://www.sorularlaaile.com/medyanin-ruhunu-okumak-psikiyatri-uzmaniprof- dr-kemal-sayar adresinden erişildi.

Sezgin, S. (2017), Sözlü kültür, televizyon ve izleyici katılımı, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İletişim Bilimi Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek lisans Çalışması, İstanbul: Marmara Üniversitesi, İstanbul.

Soukup, P. A. (2005), Looking is not Enough: Reflections on Walter J. Ong and Media Ecology, Proceedings of the Media Ecology Association,6.

Süleyman, İ. (1995). Demokratik Sistemde Medyanın Rolü, Birim Dergisi 68-69, İstanbul: Birikim

Şen, M. T. (2014). Medyaradar 03.06.2014.

Şentürk, R. (2009). Raymond Williams'ın televizyon teorisi, Selçuk İletişim, 5(4), 186- 200.

Türkoğlu, N. (2011). Toplumsal dönüşümler ve medyada izleyici katılımı, TUBİTAK raporu, 10 Eylül 2019 tarihinde https://www.academia.edu/909166/TOPLUMSAL_D%C3%96N%C3%9C% C5%9E%C3%9CM_VE_MEDYA_TELEV%C4%B0ZYONA_KAR%C5%9 EI_DO%C4%9EA_Social_Transformation_and_Media_Nature_Against_Tel evision_ adresinden erişildi.

Türkoğlu, N. (2006). Şeytanın akerdeonu ve sazı: medyada bolluklar ve boşluklar, Kocaeli İletişim Dergisi 1.

Yeşiltuna, D. (2006). Yeni bir katılımcı tipi olarak medyatik topluluklar, Sosyoloji Dergisi 16.