Roma Mozaiklerinde Ulysses ve Polyphemus’un Temsili. Analizler ve Karşılaştırmalar

Homeros’un Odysseia isimli eserinde, Ulysses Pheacians’ın avlusunda dururken, geçmiş maceralarını, özellikle de Kiklops, Polyphemus ile karşılaşmasını anlatmaktadır. İki kahraman arasındaki bariz fiziksel dengesizlik, normal bir savaşa girmek yerine, kurnazlığa, metislere başvurmanın ahlaki gerekçesini ortaya koyar.Bu makalede, sadece birkaç hipotezi ileri sürmek için karşılaştırılabilir eserlere - heykeller, resimler ve küçük buluntular - odaklanarak yeniden gözden geçirmek amacıyla Polyphemus’u sarhoş eden Ulysses’i betimleyen mozaikleri kullanmayı tercih ettik. Sırasıyla Helenistik Dönem’in heykellerinin oynadığı role, Aristoteles’in eylem birliğinin ve zaman birliğinin etkisine ve Polyphemus’un bazen “tek gözlü” bazen de “üç gözlü” olan görme organlarının farklı tasvirlerine bakacağız ve bunların ikonografik anlamlarını ortaya çıkarmaya çalışacağız.

Anahtar Kelimeler:

Mozaikler, Ulysses, Polyphemus, Kikloplar, Metis

The Representation of Ulysses and Polyphemus in Roman Mosaics. Analyses and Comparisons

In Homer’s Odyssey, whilst Ulysses is staying at the court of the Pheacians, he narrates his past adventures, in particular his encounter with the Cyclops, Polyphemus. The obvious physical imbalance between the two protagonists provides moral justification for recourse to guile, to metis, rather than engaging in a regular combat.In this paper, we have chosen to further exploit mosaics representing Ulysses inebriating Polyphemus for the sole purpose of revisiting the documentation by focusing on comparable works - sculptures, paintings and minor arts - in order to put forward a few hypotheses. We will take a look in turn at the role played by the sculptures of the Hellenistic period, the influence of Aristotle’s unity of action and unity of time, ending with the different depictions of Polyphemus’ organs of sight – at times « monocular » or « triocular » – in attempt to elicit their iconographical meaning.

Keywords:

Mosaics, Ulysses, Polyphemus, Cyclops, Metis,

PDF

___

Albersheimer 2009 S. Albersheimer (ed.), Heroes. Mortals and Myths in Ancient Greece, Baltimore.
Alvino 1996 G. Alvino, “Il IX libro dell’Odissea : l’offerta della coppa di vino. Il gruppo fittile di Colle Cesarano e il gruppo scultoreo di Efeso”, B. Andreae - C. Parisi Presicce (eds.), Ulisse. Il mito e la memoria, Rome, 201-209.
Alvino - Gatti 1988 G. Alvino - S. Gatti, “Indagini archeologiche lungo la Fiano-San Cesareo. Un esempio di tutela preventiva nella realizzazzione delle grandi opere pubbliche”, Autostrade, 89-95.
Andreae - Presicce 1996 B. Andreae - C. P. Presicce (eds.), Ulisse. Il mito e la memoria, Rome.
Arias - Hirmer 1962 P. E. Arias - M. Hirmer, A History of Greek Vase Painting, Londres.
Balil 1969 A. Balil, “Dos mosaicos hispanicos de tema mitológicos”, X congreso nacional de arqueologia (Mahon 1967), Zaragoza, 379-386.
Balland 1967 A. Balland, “Une transposition de la grotte de Tibère à Sperlonga : le Ninfeo Bergantino de Castelgandolfo”, Mélanges d‘archéologie et d‘histoire 79, 2, 421-502.
Beccatti 1970 G. Beccatti, Mosaici antichi in Italia, Regione settima. Baccano, villa romana, Rome.
Bragantini - Sampaolo 2009 I. Bragantini - V. Sampaolo (a cura di), La pittura pompeiana, Napoli.
Bussière - Lindros Wohl 2017 J. Bussière - B. Lindros Whol, Ancient Lamps in the J. Paul Getty Museum, Los Angeles.
Carandini et al. 1982 A. Carandini - M. De Vos - A. Ricci, Filosofiana. La villa di Piazza Armerina. Immagine di un aristocratico romano al tempo di Constantino, Palermo.
Chantraine 2009 P. Chantraine, Dictionnaire étymologique de la langue grecque, Paris.
Courbin 1955 P. Courbin, “Un fragment de cratère protoargien”, BCH 79, 1-49.
Darmon 2004 J.-P. Darmon, “Joueurs de dés et autres énigmes de la mosaïque aux chevaux de Carthage”, BAntFr, Séance du 5 avril 2000, 106-118.
Fabbricotti 1980 E. Fabbricotti, “Divagazioni su un Polifemo musivo di Tarragona e sue analogie con uno romano”, QuadChieti 2, 77-84.
Frontisi - Ducroux -Vernant 1997 F. Frontisi-Ducroux - J.-P. Vernant, Dans l’oeil du miroir, Paris.
Ginouvès 1993 R. Ginouvès (ed.), La Macédoine. De Philippe II à la conquête romaine, Paris.
Guidobaldi - Esposito 2012 M. P. Guidobaldi - D. Esposito, Herculanum, Paris.
Jones 1809 W. Jones, Asiatic Researches VIII, New Delhi.
Jouanno 2013 C. Jouanno, Ulysse. Odyssée d’un personnage d’Homère à Joyce, Paris.
Knox 1979 M. Knox, “Polyphemos and His Near-Eastern Relations”, JHS 99, 164-165.
Lancha 1997 J. Lancha, Mosaïque et culture de l’Occident romain (Ier-IVe s.), Rome.
Latacz et al. 2008 J. Latacz - T. Greub - P. Blome - A. Wieczorek (eds.), Homer. Der Mythos von Troia in Dichtung und Kunst, München.
Lavagne 1970 H. Lavagne, “Le nymphée au Polyphème de la Domus Aurea”, Mélanges d‘archéologie et d‘histoire 82, 2, 673-721.
Malkin 2018 I. Malkin, Un tout petit monde. Les réseaux grecs de l’Antiquité, Paris.
Miele 2007 F. Miele, “Polifemo riceve una lettera da Galatea”, M. L. Nava, R. Paris, R. Friggeri (a cura di), Rosso Pompeiano. La decorazione pittorica nelle collezioni del Museo di Napoli e a Pompei, Milan.
Minaud 2006 G. Minaud, “Des doigts pour le dire. Le comput digital et ses symboles dans l‘iconographie romaine”, Histoire & Mesure XXI/1, 3-34.
Museo Nazionale Romano 2012 Museo Nazionale Romano Palazzo Massimo alle Terme / i mosaici, a cura di R. Paris, M.T. Di Sarcina, Milan.
Pailler 1971 J.-M. Pailler, “Attis, Polyphème et le thiase bachique : quelques représentations méconnues”, MEFRA 83, 1, 127-139.