Arzu ÖZYÜREK, Hasan GÜMÜŞ, Kübra ÇALIŞKAN, Tuğba ŞİRİN, Halime GERÇEK

İlkokul Öğrencilerinin Benlik Kavramının İncelenmesi

Benlik kavramı, birey için en önemli algı, duygu ve düşüncelerin bir bütünü olarak ele alınmaktadır. İlkokul öğrencilerinin benlik kavramının incelenmesinin amaçlandığı bu araştırma, betimsel tarama modelinde tasarlanmıştır. Çalışma grubunu 450 ilkokul 4.sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Verilerin toplanmasında Piers Harris’in Çocuklarda Öz-Kavramı Ölçeği kullanılmıştır. Veri analizinde t-Testi ve tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda; kız öğrencilerin Piers Harris’in Çocuklarda Öz-Kavramı Ölçeği Mutluluk/Doyum, Davranış ve Uyma, Fiziksel Görünüm, Zihinsel ve Okul Durumu alt boyut puan ortalamaları erkek öğrencilerin aynı puanından yüksek bulunmuştur. Ortanca sırada doğan öğrencilerin Kaygı, Popülarite/Sosyal Beğeni, Zihinsel ve Okul Durumu alt boyut puan ortalamalarının ilk veya son sırada doğanlardan daha düşük olduğu; babası çalışmayan veya emekli olan öğrencilerin Kaygı, Popülarite/Sosyal Beğeni alt boyut puan ortalamalarının anlamlı düzeyde düşük olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Öz-Kavramı, Benlik Algısı, ilkokul Öğrencileri

An Analysis on Self-Concept of Primary School Students

Self-concept is regarded to be the whole of the most important perceptions, emotions and opinions for the individual. This study, aiming to analyze the self-concept in primary school students, was designed in accordance with the descriptive survey model. The sample group is composed of 450 fourth graders. While collecting the data, Piers Harris’ Children’s Self-concept Scale was used. While analyzing the data, t-test and one-way analysis of variance (ANOVA) were used. As a result of the study, average scores for female students in Happiness/Satisfaction, Behavior and Adaptation, Physical Appearance, and Mental and School Success sub-dimensions of the Piers Harris’ Children’s Self-concept Scale were found to be higher than for male students. It was also discovered that the average scores of middle children in Anxiety, Popularity/Social Credit, and Mental and School Success sub-dimensions were lower than those of first- or last-born children; average scores of the students whose fathers are retired or have no job were significantly lower in Anxiety, Popularity/Social Credit sub-dimensions.

Keywords:

Self-Concept, Sense of Self, Primary School Students,

PDF

___

KAYNAKÇA Adana, F., Arslantaş, H. ve Şahbaz, M. (2012). Lise öğrencilerinin benlik kavramlarını algılama biçimleri ve ilişkili faktörler. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 3 (1), 22-29.
Algünerhan, R. (2017). 12-14 Yaşındaki Ergenlerde Algılanan Anne Baba Tutumları Benlik Algısı ve Psikolojik Sağlamlık. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Aslan, S. (2013). Gençlerde Kimlik Yönelimi, Toplumsal Karşılaştırma, Arkadaşları Bağlılık ve Grupla Bütünleşme. Mülkiye Dergisi, (37(3), 141-173.
Aslan, E. (1992). Benlik kavramı ve bireyin yaşamındaki etkileri. M. Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 4, 7-14.
Aslan Yılmaz, H. (2016). Bir derleme: Benlik kavramına ilişkin bazı yaklaşımlar ve tanımlamalar. Sosyal Bilimler Dergisi, 48, 79-89.
Aydın, B. (2005). Çocuk ve Ergen Psikolojisi. Ankara: Nobel.
Zimmerman, B. J. (1995). Self-efficacy and educational development, pp. 202-231. (Ed.: Bandura, A.) Self-Efficacy in Changing Societies, U.K.: Cambridge University Bandura, A. (1982). Self-efficacy mechanism in human agency. American Psychologist, 37 (2), 122-147.
Baymur, B. (2015). Genel Psikoloji. İstanbul: İnkılap.
Bencik, S. (2006). Üstün Yetenekli Çocuklarda Mükemmeliyetçilik ve Benlik Algısı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. H.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
Bergman, A. (2012). İnsan Yavrusunun Psikolojik Doğumu. (Çev.: A. N. Babaoğlu,) İstanbul: Metis.
Çiçekler, C. Y. ve Pirpir, D. A. (2015). 48-72 Aylar Arasında Çocuğu Bulunan Annelerin Çocuk Yetiştime Davranışları ile Çocuklarının Benlik Kavramlarının İncelenmesi.
Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1 (Suppl2). Erişim: http://agris.fao.org/agris-search/search.do?recordID=TR2016008525.
Coşkun, Y. ve Altay, C.A. (2009). The relationship alienation and self-perception among high school students, Marmara University Journal of Educational Sciences of Faculty of Ataturk Education, 29: 41-56.
Ferrer, M. ve Fugate, A. (2002). The importance of friendship for school-age children. University of Florida IFAS Extension. (Erişim: http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.531.8532&rep=rep1&type=pdf, 16.10.2019).
Evirgen Geniş, N. (2017). Okul Öncesi Dönem Çocuklarında Bağlanma ve Benlik Algısı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi Karabük Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
Gürsoy, F. (2006). Farklı Sosyo Ekonomik Düzeydeki Ergenlerin Benlik Tasarım Düzeyleri ile Kaygı Düzeylerinin İncelenmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15 (2), 183-190.
Kağıtçıbaşı, Ç. (2010). Benlik, Aile ve İnsan Gelişimi. İstanbul: Koç Üniversitesi.
Karadayı, S. (2018). Ergenlik ve İlk Yetişkinlik Dönemindeki Bireylerde Yaşam Doyumu, Psikolojik İhtiyaçlar ve Benlik Algısı. Yüksek Lisans tezi. İstanbul: Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Karaduman, D. (2004). Dikkat Toplama Eğitim Programının İlköğretim 4. ve 5. Sınıf Öğrencilerinin Dikkat Toplama Düzeyi, Benlik Algısı ve Başarı Düzeyine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Kiremitçi, M. (2008). Farklı Suç Türünden Tutuklu Erkek Ergenlerin Benlik Algıları ile Aile Tutumlarının Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Öner, N. (2005). Piers-Harris' in Çocuklarda Öz Kavram Ölçeği El Kitabı. Ankara: Türk Psikologlar Derneği.
Özen, Y. ve Gülaçtı, F. (2010). Benlik kavramı ve benliğin gelişimi. Bilen Benliğe gereksinim var mı? Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (2), 21-37.
Öztürk, T. (2014). Deneysel olmayan nicel araştırma (Çev. Ed.: S. B. Demir), ss.343-374. Eğitim Araştırmaları. Ankara: Eğiten.
Özyürek, A., Yavuz, N. F., Çetin, A. ve Adıbatmaz, M. (2016). The Relationship between Parental Attitudes and Self Perception of the Children Who Are Nominated as Gifted Children, Advances in Environmental Biology, 10 (3), 93-98 . Sarı, M. ve Cenkseven, F. (2008). The school life quality and the self-concept of the primary school students, International Journal of Human Sciences, 5(2), 1-16.
Sümer, N. ve Anafarta Şendağ, M. (2009). Orta çocukluk döneminde ebeveynlere bağlanma, benlik algısı ve kaygı. Türk Psikoloji Dergisi, 24 (63) 86-101.
Şehirli, N. (2007). Çocuk Davranışlarını Değerlendirme Ölçeği’nin Geliştirilmesi ve Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü,
Şekercioğlu, G. ve Güzeller, C.O. (2012). The re-evaluation of the factor structure of the self-perception profile for adolescents, Bilig, 60, 215-236.
Tuncer, Ö., Atay, M. İ., Türker, Y. ve Tuncer, H. (2014). Adölesanlarda kardeş sayı ile öz-kavram ilişkisi. Düzce Tıp Fakültesi Dergisi, 16 (3), 22-25.
Türkdoğan, A. (2014). Nicel, nitel ve karma araştırma (Çev. Ed.: S. B. Demir), ss. 29-56. Eğitim Araştırmaları. Ankara: Eğiten.
Üstün, E. ve Akman, B. (2002). Examination of the self-concept of the vulnerable children, Hacettepe University Journal of the Faculty of Education, 23, 229-233.
Vaughan, G. M. ve Hogg, M. A. (2007). Sosyal Psikoloji. (Çev.: İ. Yıldız,) Ankara: Ütopya.
Yavuzer, H. (1996). Çocuk ve Suç. İstanbul: Remzi.
Yörükoğlu, A. (1989). Gençlik Çağı: Ruh Sağlığı ve Sorunları. İstanbul: Özgür.
Yukay Yüksel, M. ve Yıldırım Kurtuluş, H. (2016). Okul öncesi dönemdeki 4-5 yaş grubu öğrencilerin benlik kavramı ve bağlanma stillerinin anne davranışları açısından incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5 (2), 182.