Denizyolu Tehlikeli Madde Taşımacılığına Yönelik Kazaların Analizi

Yangın, patlama ve toksik yayılım etkileri meydana getiren tehlikeli kimyasalların kullanımı kadar taşınımı/sevkiyatı oldukça önemlidir. Bu çalışmada, ülkemiz denizyolu taşımacılığı tehlikeli madde kaynaklı kazaların nedenlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Öncelikle, Ana Arama Kurtarma Koordinasyon Merkezi (AAKKM) 2001-2016 verileri detaylı olarak değerlendirilmiş, tehlikeli madde taşıması muhtemel gemi kaza/olayları ve tehlikeli madde kaynaklı yangın ve patlama ile sonuçlanan kaza/olaylar seçilerek istatistikler tespit edilmiştir. Haziran 2005 sonrasına ait tehlikeli madde kaynaklı yangın ve patlama yaşanan 43 kaza/olaydan 16’sının tehlikeli yük taşımacılığı ile ilgili olduğu belirlenmiştir. Tehlikeli yük ile dolu gemilerde en fazla yük yangının kazaya neden olduğu görülmüştür. 2005 yılı öncesi ise bu kaza/olayların bilinen nedenleri elektrik arızası ve kıvılcım kaynaklı olarak tespit edilmiştir. İkinci aşamada tehlikeli madde/yük taşımacılığı ile ilgili kaza/olayların nedenleri hata ağacı ile analiz edilmiştir. Tehlikeli madde kaynaklı yangın ve patlama ile sonuçlanan mevcut kaza/olayların insan, makine arızası, ısıl reaksiyon ve elektrik arızası temelinde gerçekleştiği belirlenmiştir. Çalışma sonuçlarının, konuya yönelik acil durum planlarının ve ilgili kaza veri kaydının daha etkin gerçekleştirilmesine katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Tehlikeli Madde Taşımacılığı, Denizyolu Kazaları, Kaza Analizi

Analysis of Accidents for Dangerous Goods Transported by Sea

The use of hazardous chemicals that cause fire, explosion and toxic release effects is an important factor in transportation and shipping. In this study, it was aimed to determine the causes of accidents caused by dangerous goods of maritime transportation in our country (Turkey). First of all, the Main Search and Rescue Coordination Center (ECRC) 2001-2016 data were evaluated in detail, and the ship accident / incidents likely to carry dangerous goods and the accidents / incidents resulting from fire and explosion due to dangerous goods were selected and the statistics were determined. 16 out of 43 accidents / incidents of fire and explosion caused by hazardous materials after June 2005 were related to dangerous cargo transportation. Filled with dangerous cargo, it was observed that most cargo fires caused an accident. Before 2005, the known causes of these accidents / incidents were identified as electrical failure and spark. In the second stage, the causes of accidents / incidents related to dangerous goods / freight transportation were analyzed with the fault tree. It was determined that existing accidents / incidents resulting from fire and explosion caused by dangerous goods occured on the basis of human error, machine failure, thermal reaction and electrical failure. It is believed that the results of this study will contribute to the more effective realization of emergency plans and related accident data records.

Keywords:

Hazardous Materials Transportation, Marine Accidents, Accident Analysis,

PDF

___

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı. Tehlikeli Madde Taşımacılığı Kazaları Yol Haritası Belgesi 2014-2023. Ankara : Planlama ve Zarar Azaltma Dairesi Başkanlığı, Teknolojik Afetler Risk Azaltma Çalışma Grubu, 2014.
Anadolu Gemi Acentliği A.Ş. Tehlikeli Maddeler, IMO Kodları ve Sembolleri. [Çevrimiçi] [Alıntı Tarihi: 09 05 2019.] http://www.yml.com.tr/tehlikeli_maddeler__imo_kodlari_ve_sembolleri.html.
Baalisampang, T., Abbassi, R., Garaniya, V., Khan, F., Dadashzadeh, M.(2018).Review and analysis of fire and explosion accidents in, Ocean Engineering, 158.
Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (UNECE). UNECE-Transport. Dangerous Goods. [Çevrimiçi] [Alıntı Tarihi: 8 5 2019.] http://www.unece.org/trans/danger/danger.html.
Ellis, J.(2010). Undeclared Dangerous Goods., Journal of Maritime Affairs–Risk Implications for Maritime Transport, 9.
Ellis, J. (2011). Analysis of Accidents and Incidents Occurring During Transport of Packaged Dangerous Goods by Sea, Safety Science, 49.
Galıerıková, A., Kalına, T., Sosedová, J., Slovakia, Ž., (2017). Threats and Risks During Transportation of LNG on European Inland Waterways., Transport Problems, 12.
Korçak, M.(2015). İstanbul Boğazı’nda Kimyasalların Deniz Yolu ile Taşınması Sırasında Meydana Gelen Kazaların Yönetimi(Doktora Tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Kazaların Çevresel ve Teknik Araştırılması ABD.
Küçükosmanoğlu, A.(2008). Sızıntı Miktarının Deniz Kazaları Risk Modeli (MaRisk) ile Araştırılması(Doktora Tezi). Ankara:Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Kazaların Çevresel ve Teknik Araştırılması ABD.
Mardaş Marmara Deniz İşletmeciliği A.Ş. IMDG Kod El Kitabı. [Çevrimiçi] [Alıntı Tarihi: 08 05 2019.] http://www.mardas.com.tr/pdfler/imdg_kod_el_kitap.pdf. Mevzuat Bilgi Sistemi. Tehlikeli Maddelerin Deniz Yoluyla Taşınması Hakkında Yönetmelik. [Çevrimiçi] 03 03 2015. [Alıntı Tarihi: 10 05 2019.] http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?
MevzuatKod=7.5.20571&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=TEHL%C4%B0KEL%C4%B0%20MADDELER%C4%B0N%20DEN%C4%B0Z%20YOLUYLA%20TA%C5%9EINMASI.
T.C. Cumhurbaşkanlığı Mevzuat ve Hukuk Genel Müdürlüğü. T.C. Resmi Gazete. [Çevrimiçi] 10 Temmuz 2014. [Alıntı Tarihi: 25 Kasım 2018.] http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.19857&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=Deni.
T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı. Ana Arama Kurtarma Koordinasyon Merkezi. [Çevrimiçi] [Alıntı Tarihi: 12 12 2018.] http://aakkm.udhb.gov.tr/.
T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı. Ulaşan ve Erişen Türkiye 2018. [Çevrimiçi] Kasım 2018. [Alıntı Tarihi: 1 Aralık 2018.] http://www.udhb.gov.tr/ku-2-bakanlik-yayinlari.html. Uğurlu, Ö.(2016). Analysis of fire and explosion accidents occurring in tankers transporting hazardous cargoes, International Journal of Industrial Ergonomics, 55.