Avrupa Birliği Ülkeleri ile Avrupa Birliği Üyeliğine Aday Olan Ülkelerin Makroekonomik Performanslarının Aras Yöntemi ile Kıyaslanması

Bu çalışmada Avrupa Birliği (AB) Ülkeleri, AB’ye aday ülkeler ile AB’ye potansiyel aday olan ülkelerin 2018 yılındaki makroekonomik performanslarının analiz edilerek kıyaslanması amaçlanmıştır. Bu amaçla, öncelikle literatür taraması yapılarak kıyaslanmada kullanılan kriterler belirlenmiştir. Bu çalışmada büyüme oranı, kişi başına gayri safi yurtiçi hasıla (KBGSYH), istihdam oranı, ihracat, ithalat göstergeleri analizlerde kriter olarak kullanılmıştır. Analizler çok kriterli karar verme (ÇKKV) yöntemlerinden biri olan ARAS yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Gerçekleştirilen analiz sonucunda elde edilen bulgulara göre ülkelerin makroekonomik performans bakımından sıralaması sırasıyla; Lüksemburg, İrlanda, Malta, Norveç, İsveç, Hollanda, Danimarka, Avusturya, Slovenya, Macaristan, Almanya, Birleşik Krallık, Kıbrıs, Slovakya, Polonya, Finlandiya, Fransa, ispanya, Letonya, Estonya, Belçika, Çekya, Litvanya, İtalya, Romanya, Türkiye, Portekiz, Sırbistan, Yunanistan, Karadağ, Arnavutluk, Bulgaristan, Hırvatistan, Kuzey Makedonya ve Kosova şeklindedir. Makroekonomik performans bakımından Türkiye; Kosova, Kuzey Makedonya, Hırvatistan, Bulgaristan, Arnavutluk, Karadağ, Yunanistan, Sırbistan ve Portekiz’den daha üst sırada yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler:

ARAS yöntemi, Makroekonomik Performans, Avrupa Birliği (AB)

Comparison of the Macroeconomic Performance Between European Union Member and Candidate Countries with Aras Method

In this study, it is aimed to analyze and compare the macroeconomic performances of European Union (EU) countries, EU candidate countries, and potential EU candidate countries in 2018. For this purpose, firstly, the literature was reviewed to determine the criteria used to compare the macroeconomic performance of the countries. Economic growth rate, GDP per capita, inflation rate, employment rate, export and import indicators were used as criteria in the analysis. The analyses were carried out through the ARAS method, which is a multi-criteria decision-making methods (MCDM). According to the findings of this analysis, the ranking of countries in terms of macroeconomic performance is Luxembourg, Ireland, Malta, Norway, Sweden, Netherlands, Denmark, Austria, Slovenia, Hungary, Germany, United Kingdom, Cyprus, Slovak Republic, Poland, Finland, France, Spain, Latvia,Estonia, Belgium, Czech Republic, Lithuania, Italy, Romania, Turkey, Portugal, Serbia, Greece, Montenegro, Albania, Bulgaria, Croatia, North Macedonia and Kosovo. In terms of macroeconomic performance, Turkey ranks higher than Kosovo, Northern Macedonia, Croatia, Bulgaria, Albania, Montenegro, Greece, Serbia, and Portugal.

Keywords:

ARAS method, Macroeconomic performance, European Union (EU),

PDF

___

Altay Topçu, B. & Oralhan, B. (2017). Türkiye ve OECD Ülkeleri’nin Temel Makroekonomik Göstergeler Açısından Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile Karşılaştırılması. International Journal of Academic Value Studies, 3(14), 260-277.
Apan, M. & Öztel, A. (2018). Ölçek Bazlı Finansal Performansın PROMETHEE Yöntemiyle Belirlenmesi: Farklı Ağırlıklandırma Yöntemlerine Dayalı Karşılaştırmalı Bir Analiz. İşletme Bilimi Dergisi, 6 (1), 207-244.
Apan, M. & Öztel, A. (2020). Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklıklarının CRİTİC-PROMETHEE Bütünleşik Karar Verme Yöntemi ile Finansal Performans Değerlendirmesi: Borsa İstanbul’da Bir Uygulama. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (63), 54-73.
Apan, M. & Öztel, A. Ceyhan İ. F. (2019). Entropi Yöntemine Dayalı CAMELS Performans Değerlendirme Modeli: Türk Mevduat Bankalarının 2002-2016 Verisinin Ampirik Analizi, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 11(20): 2296 316.
Baležentis, A., Baležentis, T. & Valkauskas, R. (2010) Evaluating Situation of Lithuania in the European Union: Structural İndicators and MULTIMOORA Method, Technological and Economic Development of Economy, 16(4), 578-602.
Brauers, W. K., Baležentis, A. & Baležentis, T. (2011). MULTIMOORA for the EU Member States Updated with Fuzzy Number Theory. Technological and Economic Development of Economy, 17(2), 259-290.
Cihan, Y. & Salur, M. N. (2017). Comparison of the Economic Performance between Turkey and Brics Countries Using Topsis Method. Journal of Current Researches on Business and Economics, 7(2), 350-358.
Dadelo, S., Turskıs, Z., Zavadskas, E. & Dadelıene, R. (2012). Multiple Criteria Assessment of Elite Security Personal on The Basis of ARAS and Expert Methods. Economic Computation and Economic Cybernetics Studies and Research, 46 (4), 65-88.
Ecer, F. (2016). ARAS Yöntemi Kullanılarak Kurumsal Kaynak Planlaması Yazılımı Seçimi. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 8(1), 89-98. Ela, M., Doğan A. & Uçar, O. (2018). Avrupa Birliği Ülkeleri ve Türkiye’nin Makroekonomik Performanslarının TOPSIS Yöntemi ile Karşılaştırılması. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2). 129-143.
Eyüboğlu, K. (2016). Comparison of developing countries’ macro performances with ahp and topsis methods. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 131-146.
Eyüboğlu, K. (2017). Türk dünyasında yer alan ülkelerin makro performanslarının karşılaştırılması. Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 83, 331-350.
Göktolga, Z. G., Karakış, E. & Türkay, H. (2015). Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinin Ekonomik Performanslarının TOPSIS Metodu ile Karşılaştırılması. International Conference on Eurasian Economies sempozyumunda sunulan bildiri, 9-11 Eylül 2015, Kazan, Rusya. Erişim adresi: https://www.avekon.org/papers/1270.pdf
Gümüşsoy, F. & Kılıç, R. (2019). Türkiye’de Makroekonomik Göstergelerdeki Değişim. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (62), 93-105. http://askdata.rks-gov.net http://databank.worldbank.org https://ec.europa.eu/eurostat
Kandemir, A. & Özarı, Ç. (2019). Türkiye Avrupa Birliği Ekonomik Performans Karşılaştırması (2007-2017): TOPSIS-EDAS Uygulaması. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(38), s. 456-479.
Kıngır, S., Karakaş, A. & Öztel, A. (2016). Evaluatıon Of Unıversıty Employees’ Work Behavıours Performance Vıa Entropy Based TOPSIS Methods. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15 (58), 1046-1058.
Masca, M. (2017). Economic Performance Evaluation of European Union Countries by TOPSIS Method. North Economic Review, 1(1), 83-94.
Orhan, M. (2019). Türkiye ile Avrupa Birliği Ülkelerinin Lojistik Performanslarının Entropi Ağırlıklı EDAS Yöntemiyle Karşılaştırılması. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (17), 1222-1238.
Ömürbek, V., Aksoy, E. & Akçakanat, Ö. (2017). Bankaların Sürdürülebilirlik Performanslarının ARAS, MOOSRA vee COPRAS Yöntemleri İle Değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 8(19), 14-32.
Özbek, A. & Demirkol, İ. (2019). Avrupa Birliği Ülkeleri İle Türkiye’nin Ekonomik Göstergelerinin Karşılaştırılması. Yönetim ve Ekonomi, 26(1), 71-91
Özden, Ü. H. (2011). TOPSIS Yöntemi ile Avrupa Birliğine Üye ve Aday Ülkelerin Ekonomik Göstergelere Göre Sıralanması. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 215-236.
Rençber, Ö. F. (2019). Gri İlişkisel Analiz ve VIKOR Yöntemlerinin Karşılaştırılması: İmalat Sektörü Üzerine Örnek Bir Uygulama. Journal of Yaşar University, 14 (Special Issue), 69-81.
Sevgin, H. ve Kundakcı, N. (2017). TOPSIS ve MOORA Yöntemleri ile Avrupa Birliği’ne Üye Olan Ülkelerin ve Türkiye’nin Ekonomik Göstergelere Göre Sıralanması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(3), 87-108.
Sliogeriene, J., Turskis, Z., ve Streimikiene, D. (2013). Analysis and Choice of Energy Generation Technologies: The Multiple Criteria Assessment on the Case Study of Lithuania. Energy Procedia, 32, 11-20.
Urfalıoğlu, F. & Genç, T. (2013). Çok Kriterli Karar Verme Teknikleri ile Türkiye’nin Ekonomik Performansının Avrupa Birliği Üye Ülkeleri ile karşılaştırılması. Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, XXXV(II), 329-359.
Zavadskas, E. K. & Turskis, Z.(2010). A New Additive Ratio Assessment (ARAS) Method in Multicriteria Decision‐Making, Technological and Economic Development of Economy, 16(2), 159-172.