TARİHSEL VE TOPLUMSAL SEYRİ AÇISINDAN SPOR ETİĞİ

Spor, beden ve ruh sağlığına yararı açısından insana zindelik; akla ve zekaya katkısı açısından ise zihinsellik (zihin açıklığı) sağlamaktadır. İnsanın varlık yapısını kuşatan bu etkin özellikleriyle spor, antik zamanlardan bugüne çeşitli şekillerde varlığını sürdürmektedir. Her toplum, kendi tarihsel ve toplumsal kimliğine uygun, dünya görüşlerini, inançlarını, gelenek ve göreneklerini yansıtan sportif etkinlikler ve oyunlar geliştirmiştir. Dolayısıyla spor, her yaştan insanın deneyimlediği, yerel ve evrensel niteliklere sahip, sosyo-psiko-kültürel ve estetik boyutları olan felsefi bir olgudur. Spor, ontolojik, epistemolojik, estetik, etik hatta ekonomik boyutlarıyla felsefenin konusu olmaktadır. Günümüzde spor etkinliklerinin, pazar değeri en yüksek piyasa unsuru olduğu görülmektedir. Parasal hazcılığın egemen olduğu kapitalist ekonomi, sporun; dostluğu ve kardeşliği önemseyen, en iyi ve en güzele ulaşmayı hedefleyen, her türlü ayrımcılığı yasaklayan evrensel değerleriyle de uyuşmamaktadır. Sporun asıl amacı insana zindelik, zihinsellik, yaşama sevinci, kardeşlik duygusu, evrensel insanlık değerleri ve bu bağlamda sportif erdem (fair play) ilkesini kazandırmaktır. Bu makalede spor felsefesi bağlamında tarihsel ve toplumsal seyri açısından spor etiği ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Spor Bilimleri, Spor Felsefesi, Spor Etiği, Fair Play.

SPORTS ETHICS IN TERMS OF HISTORICAL AND SOCIAL PROGRESS

Sport provides vitality to people in terms of its benefits to physical and mental health, and mentality (openness of mind) in terms of its contribution to mind and intelligence. With these effective features that surround the human being, sport has existed in various forms since ancient times. This historical existence of sports can be easily observed through sportive activities that stand out in different cultures. Each society has developed sports activities and games that reflect their own worldviews, traditions and customs, in accordance with their own historical and social identity. Therefore, sport is an philosophical phenomenon that is experienced by people of all ages, has local and universal qualities, and has socio-psycho-cultural and aesthetic dimensions. Sport is the subject of philosophy with its ontological, epistemological, aesthetic, ethical and even economic dimensions. Today, it is seen that sports events are the market element with the highest market value. The capitalist economy, dominated by mone-hedonism, does not comply with the universal values of sports, which care about friendship and brotherhood, and prohibit all kinds of discrimination, aiming to reach the best and the most beautiful. The main purpose of sports is to give people vitality, mentality, joy of life, sense of brotherhood, universal human values and in this context, the principle of sportive virtue (fair play). In this article, sports ethics will be discussed in terms of its historical and social course in the context of sports philosophy.

Keywords:

Sports Sciences, Philosophy of Sport, Sports Ethics, Fair play.,

PDF

___

Bromberger, C. (1993). Stadyumdaki kent, futbol ve kültürü, der. (Roman Horak vd., Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları.
Devine, J. W. & Lopez Frias, F. J. (2020). philosophy of sport, the stanford encyclopedia of philosophy (fall 2020 edition), Edward N. Zalta (ed.), URL = https://plato.stanford.edu/archives/fall2020/entries/sport/ 2. Manolaci, V. & Vizitei N., 2018.
Durak, N. (2011). Gelenek ve modernite etkileşimi bağlamında spor etiği. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 27, 44-63.
Hosta, M. (2008). Ethics and Sport: Whose Ethics, Which Ethos–a Prolegomenon–, Kinesiology 40 (1), 89–95.
Hosta, M. (2012). Olympism between ındividualism and transnationalism. The Olympics and Philosophy. Edited by Heather L. Reid and Michael W. Austin, Kentucky: The University Press of Kentucky.
Ilgaroğlu, M. C. (2019a). Ahlak felsefesi açısından duygu-değer ilişkisi, İstanbul: Hiperlink Yayınları.
Ilgaroğlu, M. C. (2019b). Money-hedonism from Ibn Khaldūn’s notion of morality, Cumhuriyet Theology Journal, 23 (3), 1319-1335.
Ilgaroğlu, M. C. (2021). Verili bir değer duygusu olarak adalet, Felsefe Dünyası, 74, 118-135.
İnam, A. (1993). Bedenim kimin? Bir spor felsefesi için bazı ipuçları, Felsefe Dünyası, 8, 6-10.
Jones, C. & McNamee, M. (2003). Moral development and sport: Character and cognitive developmentalism contrasted, in Sports Ethics: An Anthology, ed. Jan Boxill, Malden, MA: Blackwell.
McIntosh, P. C. (1980). Fair Play: Ethics in Sport and Education, Heinemann.
McLaughlin, D. W. & Torres, C. R. (2012). More than Games: Olympism as a Moral Approach to Sport, The Olympics and Philosophy, Edited by Heather L. Reid and Michael W. Austin, Kentucky: The University Press of Kentucky.
Parry, J. (2006). Sport and olympism: Universals and multiculturalism, Journal of the Philosophy of Sport, 33(2), 188–204.
Reid, H. (2011). Athletics and philosophy in the ancient world, New York: Routledge.
Sabl, A. (2008). Democratic sportsmanship: Contested games and political ethics. Taiwan Journal of Democracy, 4(1), 85–112.
Walsh, A. & Giulianotti, R. (2007). Ethics, money and sport. This sporting mammon, London: Routledge.
Weiss, P. (1971). Sport: A Philosophic inquiry, Carbondale: Southern Illinois University Press.