Bülent KAYGIN, Çağlar ÇETİNKAYA

5322

Yaratıcılığın Değerlendirmesinde Yeni Yaklaşımlar

Yaratıcılığın değerlendirmesinde en çok tartışılan nokta yaratıcılık üzerine yapılan tanımlardır. Yapılan tanımların değerlendirmeyi de etkilemesi yaratıcılık alanında hızlı ve yenilikçi ürünlerin ortaya çıkmasında bir değişim oluşturmuştur. Bugüne kadar yaratıcılığın birçok tanımı yapılmakla birlikte yaratıcılığın evrensel ve genel geçer bir tanımı yoktur. Bu durum yaratıcılıkta belirsizliğe neden olduğu gibi yaratıcılık değerlendirmesini de olumsuz etkilemektedir. Bu çalışmada, yaratıcılığın değerlendirilmesi ve yaratıcılık değerlendirmesinde alternatif yaklaşımlar incelenmiştir. Geleneksel yaklaşımlardan alternatif değerlendirme yaklaşımlarına kadar çeşitli değerlendirme durumları avantaj ve dezavantajlarıyla birlikte ele alınmıştır. Örneğin, bilindik en eski yaklaşımdan birisi olan Guilford'un zeka yapısı modeli günümüzde halen kullanılan Torrance Yaratıcı Düşünme Testinin temellerinin atılmasında etkili olmuştur. 4C modeli, günlük ya da daha özel alanlardaki yaratıcılık türünü açıklamaya çalışmıştır. Daha sonra, çoklu değerlendirme yöntemleri, dinamik değerlendirmeler, portfolyo ve performans değerlendirmeleri gibi gelenek dışı alternatif değerlendirmelerin ortaya çıktığı görülmektedir. Bu araştırmada literatür taraması yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre tarihsel süreç içerisinde önce yoğun olarak standart testler kullanılmış, daha sonra ise farklı değerlendirme yöntemlerinin tercih edildiği görülmektedir. Diğer bir sonuç, alternatif yaratıcılık değerlendirmelerindeki veri toplama aracının tek olmasından ziyade birden fazla olması gerektiği ortaya çıkmaktadır. Bazı yaratıcılık değerlendirmeleri çeşitli alanlarda ölçme ve değerlendirmeyi beraberinde gerektirebilir. 
Anahtar Kelimeler:

yaratıcılık

PDF

___

  • Amabile, T. M., Conti, R., Coon, H., Lazenby, J., & Herron, M. (1996). Assessing the work environment for creativity. Academy of Management Journal, 39(5), 1154-1185.
  • Amabile, T. M., & Gryskiewicz, N. (1989). The creative environment scales: The Work Environment Inventory. Creativity Research Journal, 2, 231–253.
  • Amabile, T.M., Hadley, C.N., & Kramer, S.J. (2002). Creativity under the gun. Harvard Business Review, 80, 52-61. Amabile, T. M. Hill, K. G. Hennessey, B. A. & Tighe, E. M. (1994). The Work Preference Inventory: AssessingIntrinsic and Extrinsic Motivational Orientations, Journal of Personality and Social Psychology, 66(5), 950-967. Baer, J. (1994). Why you shouldn't trust creativity tests. Educational Leadership, 51(4), 80–83.
  • Baer, M., & Oldham, G. R. (2006). The curvilinear relation between experienced creative time pressure andcreativity: Moderating effects ofOpenness to Experience and support for creativity. Journal of Applied Psychology,91, 963–970.
  • Barak, M. (2010). Motivating self-regulated learning in technology education. International Journal of Technology andDesign Education, 20(4), 381–401.
  • Beghetto, R. A., & Kaufman, J. C. (2007). Toward a broader conception of creativity: A case for mini-c creativity.Psychology of Aesthetics, Creativity, and the Arts, 1 , 73-79.
  • Caffrey, E. Fuchs, D. and Fuchs, L. S. (2008). The Predictive Validity of Dynamic Assessment: A Review, Journalof Special Education, 41 (4): 254-270.
  • Coxbill, E, Chamberlin, S.A. & Weatherford, J. (2013). Using model-eliciting activities as a tool to identifycreatively gifted elemantary mathematics students. Journal fort he Education of the Gifted, 37, 176-197.Yaratıcılığın değerlendirilmesinde... 10
  • Cramond, B. ve Kim, K. H. (2009). Torrance Tests of Creative Thinking. In B. Kerr (Ed.) . Encyclopedia of Giftedness, Creativity and Talent. (p. 900-902). Sage Publications.
  • Cropley, A. J. (2000). Defining and measuring creativity: Are creativity tests worth using? Roeper Review, 23(2), 72– 79.
  • Davis, G. A. & Rimm, S. B. (1989). Education of the gifted and talented (2nd Ed.). Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall. Domino, G. (1970). Identification of potentially creative persons from the Adjective Check List. Journal ofConsulting and Clinical Psychology, 35, 48–51.
  • Doppelt, Y. (2009). Assesing creative thinking in design-based learning. International Journal of Technology andDesign Education.
  • Ericsson, K. A., Krampe, R. T. h. & Tesch-Ro ̈mer, C. (1993) The role of deliberate practice in the acquisition ofexpert performance, Psychological Review, 100, 363–406.
  • Ericsson, K. A., Roring, R. W., & Nandagopal, K. (2007). Giftedness and evidence for reproducibly superiorperformance: An account based on the expert-performance framework. High Abilities Studies, 18, 3–56.
  • Joy, S. P. (2001). The need to be different predicts divergent production: Toward a social learning model oforiginality. The Journal of Creative Behavior, 35, 51–64.
  • Kaufman, J. C. & Baer, J. (2006) An Introduction to the Special Issue: A Tribute to E. Paul Torrance, CreativityResearch Journal, 18(1), 1-2.
  • Kaufman, J. C. & Beghetto, R. A. (2009). Beyond big and little: The four C model of creativity. Review of GeneralPsychology, 13, 1 - 12.
  • Kaufman, J. C., Kaufman, S. B., Beghetto, R. A., Burgess, S. A., & Persson, R. S. (2009). Creative giftedness:Beginnings, developments, and future promises. In L. V. Shavinina(Ed.), International Handbook OnGiftedness (pp. 585–598). New York, NY: Springer.
  • Kaufman, J. Plucker, J. & Baer, J. ( 2008). Essentials of creativity assessment. New York: Wiley.Kim, K. H. (2006). Can we trust creativity tests? A review of the Torrance Tests of Creative Thinking (TTCT).Creativity Research Journal, 18, 3–14.
  • Kim, K. H. (2009). Factor analysis creativity. In B. Kerr (Ed.) . Encyclopedia of Giftedness, Creativity and Talent.(p. 347-350). Sage Publications.
  • Kim, K. H. (2011). Proven reliability and validity of the Torrance Tests of Creative Thinking (TTCT). Psychologyof Aesthetics, Creativity, and the Arts, 5, 314-315.
  • Kwon, M., Goetz, E. T., & Zellner, R. D. (1998). Developing a computer- based TTCT: Promises and problems.Journal of Creative Behavior, 32, 96–106.
  • Lewin, K. (1936). Principles of topological psychology (F. Heider & G. M. Heider, Trans.). New York, NY:McGraw-Hill. Doi:10.1037/10019-000.
  • Makel, M. C., & Plucker, J. A. (2008). Creativity. In S. I. Pfeiffer (Ed.), Handbook of giftedness in children:Psychoeducational theory, research, and best practices (pp. 247–270). New York, NY: Springer.
  • Makel, M. C., & Plucker, J. A. (2009). Intelligence Theories. In B. Kerr (Ed.) . Encyclopedia of Giftedness 1,Creativity and Talent. (p. 504-507). Sage Publications.
  • Mann, E. L. (2009). The Search for Mathematical Creativity: Identifying Creative Potential in Middle SchoolStudents. Creativity Research Journal, 21(4), 338–348.
  • Mathisen, G. E., & Einarsen, S. (2004). A review of instruments assessing creative and innovative environmentswithin organizations. Creativity Research Journal, 16, 119–140.
  • Mayer, R. E. (1999). Fifty years of creativity research. In: J Robert (Ed.): Handbook of Creativity. Sternberg:Cambridge University Press, pp. 449-460.
  • Pervin, L. A. (1989). Persons, situations, interactions: The history of a controversy and a discussion of theoreticalmodels. The Academy of Management Review, 14, 350–360.
  • Piffer, D. (2012). Can creativity be measured? An attempt to clarify the notion of creativity and general directionsfor future research, Thinking Skills and Creativity, 7, 258– 264
  • Rhodes, M. (1961). An analysis of creativity. Phi Delta Kappan, 42,305–310.
  • Richards, R. (2007). Everyday creativity: Our hidden potential. In R. Richards (Ed.), Everyday creativity and newviews of human nature (pp. 25–54). Washington, DC: American Psychological Association.
  • Runco, M. A. (1989). The creativity of childrens' art. Child Study Journal, 19, 177-189.
  • Sawyer, R. K. (2006). Explaining creativity: The sciences of human innovation. New York: Oxford University Press. Sternberg, R. J. (1988). A three-facet model of creativity. In R. J. Sternberg (Ed.), The nature of creativity (pp.125–147). New York: Cambridge University Press.
  • Sternberg, R.J. & Grigorenko, E.L. (2002). Dynamic testing: The nature and measurement of learning potential. Cambridge(UK): University of Cambridge.
  • Sternberg, R. J., & The Rainbow Project Collaborators (2006). The Rainbow Project: Enhancing the SAT throughassessments of analytical, practical, and creative skills. Intelligence, 34, 321–350.
  • Sriraman, B. (2009). The characteristics of mathematical creativity. ZDM, 41, 13-27.
  • Şen, S. Acar, S. & Çetinkaya, Ç. (2014). Development of the Person–Environment Fit Scale (PEFSC): A NewMeasure of Creativity. Creativity, and the Arts, 8 (4), 433–445. Torrance, E. P. (1974). Torrance Test of Creative Thinking. Verbal Tests forms A and B. Bensenville: Scholastic Service Inc.Treffinger, D.J.,Young, G.C.,Selby, E.C., &Shepardson, C.A.(2002).Assessing creativity: A Guide for educators. Storrs, CT: National Research Center on the Gifted/Talented, University of Connecticut (RM 02170).
  • VanTassel-Baska, J. & MacFarlane, B. (2009). Enhancing creativity in curriculum. In L. Shavinina, The International Handbook on Giftedness (pp. 1061-1083). London: Springer.
Journal of Gifted Education and Creativity-Cover
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2014
  • Yayıncı: Genç Bilge Yayıncılık
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Yaratıcılığın Değerlendirmesinde Yeni Yaklaşımlar

Bülent KAYGIN, Çağlar ÇETİNKAYA

Sınıf Öğretmenlerinin Üstün Yetenekliler Eğitimine İlişkin Tutum ve Öz-yeterliklerinin İncelenmesi

Armağan GÜNEŞ

Kitap İncelemesi: Zekiler (Kitâbu’l-Ezkiyâ)

Merve TOPAL, Hasan Said TORTOP

Üstün Yetenekliler Üniversite Köprüsü Eğitim Programı’na (ÜYÜKEP) Katılan Üstün Yetenekli Öğrencilerin Sınıf Öğretmenlerinin ÜYÜKEP Hakkındaki Görüşleri

Hasan Said TORTOP, Burcu ERSOY