Üstün Yetenekli Bireylere Yönelik Eğitim Uygulamaları1

Geleceğin şekillenmesinde üstün yetenekli bireylerin önemli roller üstlenmesi, üstün yeteneklilere verilecek eğitimi çok önemli bir konu haline getirmiştir. Günümüzde bazı ülkeler üstün yetenekliler eğitimini ulusal öncelik haline getirmiş durumdadır. Yaşıtlarından farklı gelişime ve potansiyele sahip üstün yetenekli öğrencilerin başarılı olmaları ya da tüm potansiyellerini kullanmaları için farklılaştırılmış eğitim programı gerekmektedir. Bu farklılaştırılmış eğitim ülkelerin sosyal, kültürel ve ekonomik yapılarına göre farklılık göstermektedir. Tarama yöntemli bu çalışmada, üstün yetenekli bireylerin dünyada ve Türkiye’deki eğitim uygulamaları irdelenmiştir. Üstün yetenekli öğrencilerin eğitimleriyle ilgili öne çıkan eğitim uygulamalarının ayrı eğitim ve birlikte eğitim şeklinde iki sınıfta toplandığı, gelişmiş ülkelerin üstün yetenek eğitimine daha fazla önem verdikleri ve bu konuda istikrarlı politikalar geliştirdikleri görülmektedir. 
Anahtar Kelimeler:

Üstün yetenek

___

  • Akarsu, F. (2004a). Farklılık odağında üstün yetenekli çocuklar ve ailelerinin sorunları. Üstün veya özel yetenekli öğrencilerin eğitimi paneli. 3–4 Mayıs. İzmir, 41–46.
  • Akarsu, F. (2004b). Üstün yetenekliler. Şirin M. R., Kulaksızoğlu A., Bilgili A. E. (Ed.). Üstün yetenekli çocuklar seçilmiş makaleler kitabı, İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları, 127–154.
  • Ataman, A. (1998). Üstün zekâlılar ve üstün yetenekliler. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını.
  • Ataman, A. (2004). Üstün yeteneklilerin eğitimi. Üstün veya özel yetenekli öğrencilerin eğitimi paneli. 3–4 Mayıs. İzmir, 17–22.
  • Ataman, A. (2007). Üstün yetenekli çocuklar ve zenginleştirme. Ataman A., Aydoğan Y. ve Bilgiç N. (Ed.) Bilim ve sanat merkezlerinde görevli öğretmenlerin mesleki niteliklerinin artırılması. 3–7 Eylül. Ankara: Sentez Matbacılık, 13–60.
  • Beranek, D. J. (1993). An international survey of definitions of giftness and procedures to indentify and select student for gifted programs. Dissertation of Doctor, University Of OregonTeacher Education and Graduate School, Oregon USA.
  • CCEA (Council of curriculum, examinations and assessment) (2006). Gifted and talented children in (And out) of the classroom. Feb 28. Northern Ireland. http://www.nicurriculum.org.uk. Erişim: 29.01.2015.
  • Clark, G. ve Zimmerman, E. (1998). Nurturing the arts in programs for gifted and talented students. Phi Delta Kapan, 79 (10), 746–751.
  • Clark, G. ve Zimmerman, E. (2002). Tending the special spark: accelerated and enriched curricula for highly talented art student. Roeper Review, 24 (3), 160– 168.
  • Cutts, N. E. ve Moseley, N. (2001). Üstün zekâlı ve yetenekli çocukların eğitimi. Ersevim İ. (Çev.) İstanbul: Özgür Yayıncılık.
  • Çağlar, D. (2004a). 1953–1993 yııları arasında üstün zekâlı çocuklar konusunda alınan kararlar, çalışmalar ve uygulamalar. Şirin M. R.,
  • Kulaksızoğlu A., Bilgili A. E. (Ed.). I. Türkiye üstün yetenekli çocuklar kongresi, üstün yetenekli çocuklar bildiriler kitabı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları, 6–68.
  • Çağlar, D. (2004b). Üstün zekâlı çocukların eğitim modelleri, Şirin M. R., Kulaksızoğlu A., Bilgili A. E. (Ed.). Üstün yetenekli çocuklar seçilmiş makaleler kitabı, İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları, 316–334.
  • Darga, H. (2010). Brigance K&1 Screen II ile ilköğretim 1. sınıfta saptanan üstün yetenekli çocuklara ve sınıf arkadaşlarına uygulanan zenginleştirme programının çoklu zekâ alanlarındaki performans düzeylerini arttırmaya etkisi. Doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Davaslıgil, Ü. ve Zeana, M. (2004). Üstün zekâlıların eğitimi projesi. Kulaksızoğlu A., Bilgili A. E Şirin M. R. (Ed.). I. Türkiye üstün yetenekli çocuklar kongresi, üstün yetenekli çocuklar bildiriler kitabı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları, 85– 100.
  • Dönmez, N. (2004). Bilim Sanat Merkezleri’nin kuruluşu ve işleyişinde yapılması gereken düzenlemeler. Kulaksızoğlu A., Bilgili A. E Şirin M. R. (Ed.). I. Türkiye üstün yetenekli çocuklar kongresi, üstün yetenekli çocuklar bildiriler kitabı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları, 69–84.
  • Durum Tespit Ön Raporu (2004). 1.Üstün yetenekli çocuklar kongresi durum tespiti komisyonu ön raporu. Davasligil Ü., Uzun M., Çeki E., Aydın Köse A., Çapkan N., ve Şirin M. R. (Kom.). İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
  • Enç, M. (2005). Üstün beyin gücü gelişim ve eğitimleri. ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
  • Hızlı, E. (2014) Examining of gifted and talented education: ısraeli education. Üstün Yetenekliler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 2 (2), 52-62.
  • Jordan, K. A. (2010). Gifted student academıc achıevement and program qualıty. Dissertation of Doctor, University Education in Curriculum and Instruction College, Louisiana.
  • Karaduman, G. B. (2010). Üstün yetenekli öğrenciler için uygulanan farklılaştırılmış matematik eğitim programları. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi Sayı. 13 (1), 1–12.
  • Karaduman, G. B. (2011). Üstün yeteneklilerin eğitiminde yaklaşımlar: uluslararası karşılaştırma. İconte, Ankara: Siyasal Kitabevi, 326–336.
  • Kontaş, H. (2009). Bilsem öğretmenlerinin program geliştirme ihtiyaçlarına ilişkin geliştirilen programın etkililiği. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Kulaksızoğlu, A. (2004). Üstün yetenekli çocuklar kongresi önsözü. (Editör: Adnan Kulaksızoğlu, Ahmet Emre Bilgili, Mustafa Ruhi Şirin). I. Türkiye Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi Üstün Yetenekli Çocuklar Bildiriler Kitabı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları, 7–8.
  • Larsson, Y. (1986). Governmental policies on the education of gifted and talented children: a world view. Educational Studies in
  • Mathematics, 17 (3), 213–219. Leana, Z. M. (2009). Üstün ve normal öğrencilerin yönetici işlevlerinin ve çalışmabelleklerinin değerlendirilmesi ve ihtiyaçlarına yönelik eğitim programının uygulanması. Doktora tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Levent, F. (2011). Üstün yetenekli çocukların hakları. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
  • Oya, R. (2005). Yabancı ülkelerde üstün yeteneklilere yönelik eğitim uygulamaları, Eğitim Bülteni Dergisi, (11). 1-4.
  • Pariser, D. ve Zimmerman, E. (2004). Learning in the visual arts: characteristics of gifted and talented individuals, Eisner E. W. and
  • Day M. D.). (Edit.). Handbook of Research and Policy İn Art Education. New Jersey: Lawrence Publishers, 379–400.
  • Passow, A. H. (1981). The nature of giftedness and talent gifted, Child Quarterly, 25 (1), 5–10.
  • Renzulli, J. S. ve De Wet, C. F. (2010). developing creative productivity in young people through the pursuit of ıdeal acts of learning. P1: KAE, (19), 24–72.
  • Sencer, C. vd. (2010). The Ottoman Palace School Enderun and the man with multiple talents, Matrakçı Nasuh. Journal of the Korea
  • Society of Mathematical Education Series D: Research in Mathematical Education. 14 (1), 19–31.
  • Sisk, D. A. (1990). The state of gifted education: toward a bright future. Music Educators Journal, 76 (7), 35–39.66 Genç
  • Sönmez, H. (2011). Üstün yeteneklilerin eğitimi, Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 141, 43-45.
  • Streıtz, R. (1922). Gifted children and provisions for them in our schools.University of Illinois Bulletin, 20 (13), 2–12.
  • Stuart, T. ve Beste, A. (2008). Farklı olduğumu biliyordum “üstün yeteneklilerianlayabilmek”. Armağan Gönenli (Çev.). Ankara: Kök Yayıncılık.
  • Şirin, M. R., Kulaksızoğlu, A. ve Bilgili, A. E. (2004). Politika ve strateji belirlemeraporu, İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
  • Tekbaş, D. ve Ataman, A. (2004). Kaynaştırma ortamında üstün zekâlı çocuğauygulanan zenginleştirme programı hakkında örnek olay incelemesi ve programın etkililiğine ilişkin bir araştırma. Kulaksızoğlu A., Bilgili
  • A. E Şirin M. R. (Ed.). I. Türkiye üstün yetenekli çocuklar kongresi, üstün yetenekli çocuklar bildiriler kitabı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları, 187–200.
  • Tozlu, N. (2004). Türkiye’nin merkezi (eksen) bir güç olmasında üstün yeteneklilerin eğitimi üzerine bir tartışma. Kulaksızoğlu A., Bilgili A. E Şirin M. R. (Ed.). I. Türkiye üstün yetenekli çocuklar kongresi, üstün yetenekli çocuklar bildiriler kitabı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları, 201–211.
  • Uzun, M. (2004). Üstün veya özel yetenekli çocukların eğitiminde yeni bir model: bilim ve sanat merkezleri. Üstün Veya Özel Yetenekli Öğrencilerin Eğitimi Paneli. 3–4 Mayıs. İzmir, 22–28.