MUHTELİFU'L-HADİS İLMİ, USULÜ VE KURALLARI

Bu makalede ismi, konusu, tanımı, önemi, ortaya çıkışı, tedvini ve sebepleri açısından muhtelifu’l-hadîs ilmi ele alınmaktadır. Bu ilim ile ilgili görüşler bir araya getirilmekte ve müzakere edilmekte, ardından bu görüşler arasında bir tercih yapılmaktadır. Bunun yanısıra bu bölümlerde ilave bilgiler de bulunmaktadır. Bu çalışmada bazı örneklere dayanılarak hadîsler arasındaki ihtilafın giderilmesi konusunda doğru bir yöntem açıklanmakta ve öne çıkan sonuçların zikredilmesiyle de konu bitirilmektedir. 

THE SCIENCE OF MUKHTALIF AL-HADITH, METHOD AND RULES

This paper investigates the science of mukhtalif al-hadith in terms of name, content, definition, importance, development, recording and causes. This various views are examined, evaluated and expanded. The research highights the proper approach in eliminiating the contradictions through illustrative examples. The majör findings of the research are stated in the conclusion.

___

Buhârî, Muhammed b. İsmâ‘îl b. İbrâhîm b. el-Mugîre (2011). el-Câmi‘u’s-Sahîh (el-Câmi‘u’l-Müsnedü’s-Sahîhu’l-Muhtasar min Umûri Rasûlillâh Sallallâhu ‘Aleyhi ve Sellem), I-V, thk. Şu‘ayb el-Arna’ût-‘Âdil Mürşid-vdğ. , Beyrut: Dâru’r-Risâleti’l-‘Âlemiyye.

Ebû Dâvud, Süleymân b. Eş‘âs el-Ezdî es-Sicistânî (2009). Sünen-i Ebî Dâvud, I-VII, thk. Şu‘ayb el-Arna’ût-Muhammed Kâmil Karabellî, Beyrut: Dâru’r-Risâleti’l-‘Âlemiyye.

el-Hâkim en-Nîsâbûrî, Ebû ‘Abdullah Muhammed b. ‘Abdullah (2010). Ma‘rifetü ‘Ulumi’l-Hadîs ve Kemmiyyetü Ecnâsihî, thk. Ahmed b. Fâris es-Selûm, Riyad: Mektebetü’l-Ma‘ârif.

el-Hatîb el-Bağdâdî, Ahmed b. ‘Âlî b. Sâbit (2013). el-Kifâye fî ‘İlmi’r-Rivâye, thk. Hasen ‘Abdulmün‘ım Şiblî, Beyrut: Müessesetü’r-Risâle Nâşirûn.

‘Itr, Nûreddîn (2009). Menhecu’n-Nakd fî ‘Ulûmi’l-Hadîs, Dımaşk: Dâru’l-Fikr-Beyrut: Dâru’l-Fikri’l-Mu‘âsır.

İbnü’s-Salâh, Ebû ‘Amr ‘Osmân b. ‘Abdurrahmân (2012). ‘Ulûmu’l-Hadîs, thk. Nûreddîn ‘Itr, Dımaşk: Dâru’l-Fikr-Beyrut: Dâru’l-Fikri’l-Mu‘âsır.

İbnü’l-Kayyım el-Cevziyye, Ebû ‘Abdullah Muhammed b. Ebû Bekir ez-Zura‘î ed-Dımaşkî (1998). Zâdu’l-Me‘âd fî Hedyi Hayri’l-Îbâd, I-VI, thk. Şu‘ayb el-Arna’ût-‘Abdülkâdir el-Arna’ût, Beyrut: Müessesetü’r-Risâle.

İbn Hacer, Ahmed b. ‘Alî el-‘Askalânî (2006). Nuhbetu’l-Fiker fî Mustalahi Ehli’l-Eser (San‘ânî’nin Semerâtu’n-Nazar, Gasabu’s-Sükker ve İsbâlu’l-Matar’ı ile birlikte), thk. ‘Abdulhamîd b. Sâlih b. Kâsım, Beyrut: Dâru İbn Hazm.

İbn Hacer, Ahmed b. ‘Alî el-‘Askalânî (1986). Fethu’l-Bârî bi-Şerhi Sahîhi’l-İmâm Ebû ‘Abdullah Muhammed b. İsmâ‘îl el-Buhârî, I-XIII, thk. Muhammed Fu’âd ‘Abdülbâkî-Muhibbuddîn el-Hatîb-Kusayy Muhibbuddîn el-Hatîb, Kahire: Dâru’r-Reyyân li’t-Turâs.

Kâsimî, Muhammed Cemâlüddîn (2010). Kavâ‘idü’t-Tahdîs min Fünûni Mustalahi’l-Hadîs, thk. Muhammed Behcet el-Baytâr, Beyrut: Dâru’n-Nefâ’is.

Leknevî, Ebu’l-Hasenât Muhammed ‘Abdülhayy el-Hindî (2005). el-Ecvibetu’l-Fâdile li’l-Es’ileti’l-‘Aşereti’l-Kâmile, thk. ‘Abdulfettâh Ebû Gudde, Beyrut: Mektebetü’l-Matbû‘ati’l-İslâmiyye.

Muhammed ‘Accâc el-Hatîb (1997). Usûlu’l-Hadîs –‘Ulûmuhû ve Mustalahû–, Cidde: Dâru’l-Minâre.

Muhammed Ebû Zehv (1959). el-Hadîs ve’l-Muhaddisûn (‘İnâyetu’l-Ümmeti’l-İslâmiyye bi’s-Sünneti’n-Nebeviyye), Kahire: Daru’l-Fikri’l-‘Arabî.

Muhammed Tâhir el-Cevâbî (1986). Cuhûdu’l-Muhaddisîn fî Nakdi Metni’l-Hadîsi’n-Nebeviyyi’ş-Şerîf, Tunus: Müessesâtu ‘Abdulkerîm b. ‘Abdullah.

Müslim b. el-Haccâc, Ebu’l-Hüseyn el-Kuşeyrî en-Neysâbûrî (tsz.). el-Câmi‘u’s-Sahîh, I-V, thk. Muhammed Fu’âd ‘Abdulbâkî, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye.

Nevevî, Muhyiddîn b. Şeref (1985). et-Takrîb ve’t-Teysîr li-Ma‘rifeti Süneni’l-Beşîri’n-Nezîr, thk. Muhammed ‘Osmân el-Huşt, Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-‘Arabî.

Subhî es-Sâlih (2009). ‘Ulûmu’l-Hadîs ve Mustalahû, Beyrut: Dâru’l-‘İlm li’l-Malâyîn.

Suyûtî, Celâlüddîn (2016). Tedrîbu’r-Râvî fî Şerhi Takrîbi’n-Nevevî (el-‘Acemî’nin Hâşiye’si ile birlikte), I-V, thk. Muhammed ‘Avvâme, Medine: Dâru’l-Yusr-Cidde: Dâru’l-Minhâc.

Şafi‘î, Muhammed b. İdrîs (1940). er-Risâle, thk. Ahmed Muhammed Şâkir, Mısır: Matba‘atu Mustafâ el-Bâbî el-Halebî ve Evlâduhû.

Şafi‘î, Muhammed b. İdrîs (2008). İhtilâfu’l-Hadîs, thk. Muhammed Ahmed ‘Abdül‘azîz, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye.

Tirmizî, Ebû ‘İsâ Muhammed b. ‘Îsâ (1996). el-Câmi‘u’l-Kebîr, I-VI, thk. Beşşâr ‘Avvâd Ma‘rûf, Beyrut: Dâru’l-Garbi’l-İslâmiyye.