VINTER VE DİĞERLERİ v. BİRLEŞİK KRALLIK DAVASINDAN GÜNÜMÜZE İNDİRİLEMEZ MÜEBBET HAPİS CEZASI ve UMUT HAKK

Ölüm cezasının kaldırılmasının ardından hukuk sistemlerinde bu cezanın yerine müebbet hapis cezasının ikame edildiği göze çarpmaktadır. İndirilemez bir başka deyişle salıverilme imkanı olmayan müebbet hapis cezasının AİHS m. 3 hükmü ile uyumluluk ilişkisi ise son yıllarda sıkça gündeme gelmektedir. Vinter v. Birleşik Krallık Kararı ile birlikte umut hakkı daha sık tartışılır olmuş ve bu kararla birlikte AİHM, iç hukuklardaki müebbet hapis cezalarının yasal olarak ve fiilen indirilebilir nitelikte olup olmadığını daha ayrıntılı bir şekilde incelemeye başlamıştır. Trabelsi v. Belçika kararı ile birlikte ise umut hakkı içtihadının suçluların iadesini de etkilediği gözlemlenmektedir. AİHM umut hakkı içtihadı bağlamında; Öcalan 2/Kaytan/Gurban/Boltan v. Türkiye kararlarında Türkiye hakkında ihlal kararları vermiştir. Son örneğini Litvanya’da gördüğümüz üzere Avrupa Konseyi’ne üye ülkelerin mevzuatlarını AİHM’in umut hakkı içtihadı ile uyumlulaştırma çabaları da artmaktadır. Bu nedenledir ki Türk ceza hukukundaki koşullu salıverilme yasaklarına dair düzenlemelerin, AİHM içtihatları bakımından yeniden değerlendirilmesine ihtiyaç bulunmaktadır.

FROM THE CASE OF VINTER AND OTHERS v. UNITED KINGDOM TO THE PRESENT DAY IRREDUCIBLE LIFE SENTENCE AND THE RIGHT TO HOPE

Following the abolition of the death penalty, it is noteworthy that life imprisonment has replaced death penalty in many legal systems. The compatibility between the irreducible life sentence, in other words, life imprisonment without any prospect of release and Article 3 of the ECHR has become a current issue in recent years. The term of “The Right to Hope” has been frequently argued through the Vinter v. United Kingdom decision and following this decision European Court Human Rights has commenced examining in more detail whether life-long sentences are both de jure and de facto reducible in domestic laws. It can be seen through Trabelsi v. Belgium decision that included the extradition of offenders has affected the Court’s case-law on the right to hope. In this context, the Court has ruled against Turkey in the cases of Ocalan N.2/Kaytan/Gurban/Boltan v. Turkey. As we have seen the recent example in Lithuania, the efforts that aimed to adapt legislations of Council of Europe member states to the Court’s case-law on a right to hope are getting raised. Due to these reasons, there is a need to reevaluate prohibitions related to conditional release in Turkish criminal law in consideration of the Court’s case-law.

PDF

___

Altınok Villemin, Derya: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İçtihatları Işığında Ağırlaştırılmış Müebbet Hapis Cezalarının Kesintisiz İnfazının İşkence Yasağı Açısından İncelenmesi, T.C. İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek LisansTezi, 2014.(Ağırlaştırılmış Müebbet Hapis Cezası).
Aydınoğlu, İdil: Tahliye Umudu Olmayan Hapis Cezası, İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Hukuk Yüksek Lisans Programı, Yüksek Lisans Tezi, 2016.
Beccaria,Cesare: Suçlar ve Cezalar Hakkında, 3. Baskı, Çev: Sami Selçuk, Ankara, İmge, 2013.
Demirbaş, Timur: İnfaz Hukuku, Genişletilmiş ve Gözden Geçirilmiş 4. Baskı, Seçkin, Ankara, 2015.
Dikmen, Pınar: “Umut Hakkı Kapsamında Güncel Gelişmeler”, Beykent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S:1, 2015, s. 195-209. (Umut Hakkı).
Erden Tütüncü, Efser: “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Gurban/Türkiye Kararına İlişkin Değerlendirmeler”, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 15, Sayı: 2, Temmuz 2016, Sayfa: 615-630.(Gurban/Türkiye Kararı).
Erem, Faruk: Bir Ceza Avukatının Anıları, 10. Baskı, Ankara, Murat Kitabevi, 2014.
Foucault, Michel: Hapishanenin Doğuşu, Çev: Mehmet Ali Kılıçbay, 7. Baskı, Ankara, İmge, 2017.
Gramatica, Filippo: Toplumsal Savunma İlkeleri, 2. Baskı, Çev: Sami Selçuk, Ankara, İmge, 2005.
Günebakan, Mustafa: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Umut Hakkı, T.C. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 2018.(Umut Hakkı).
Hugo, Victor: Bir İdam Mahkûmunun Son Günü, 16. Baskı, Çev: Volkan Yalçıntoklu, İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2019,
Karakaş Doğan, Fatma: Cezanın Amacı ve Hapis Cezası, İstanbul, Legal, 2010.(Cezanın Amacı).
KarakaşDoğan, Fatma:“Müebbet HapisCezası veCezanın Amacı”, Ceza Hukuku Dergisi, S:13, Ağustos 2010, s. 47-69.(Müebbet Hapis Cezası).
Kıdıl, Fahrettin: “Cezalandırmanın Amacı ve Umut Hakkı Bağlamında Koşullu Salıverilme Yasakları”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S:138, 2018.(Koşullu Salıverilme Yasakları).
Okuyucu Ergün, Güneş: “AİHM Kararları Işığında Müebbet Hapis Cezasına İlişkin Bazı Değerlendirmeler”, Güncel Hukuk Dergisi, Aralık 2013, s. 56-57.(Müebbet Hapis Cezası).
Öncü, Mehmet:“Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 3. Maddesi ve İndirimsiz Müebbet Hapis Cezaları”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S:115, 2014, s. 13-36.(İndirimsiz Müebbet Hapis Cezaları).
Özbek, Veli Özer: İnfaz Hukuku, Geliştirilmiş ve Güncellenmiş 10. Baskı, Seçkin, Ankara, 2018.
Özgenç, İzzet: Ceza Hukuku Genel Hükümler, Gözden Geçirilmiş ve Güncellenmiş 15. Bası, Ankara, Seçkin, 2019.(Genel Hükümler).
Roxin, Claus: “Yeni TCK ile Türkiye Avrupa’ya dâhil oluyor (Röportaj)”, Hukuki Perspektifler Dergisi, S:2, Sonbahar 2004, s. 21-24.
Şen, Ersan, Beyza Başer: Koşullu Salıverilme Denetimli Serbestlik ve Ceza İnfaz Sorunları, Güncellenmiş ve Genişletilmiş 2. Baskı, Ankara, Seçkin, 2018.
Taşkın, Ozan Ercan: “AİHM Kararları Işığında Müebbet Hapis Cezasının Bugünü ve Geleceği”, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S:121-122, Eylül – Ekim 2014, s. 65-97. (Müebbet Hapis Cezası).
Toroslu, Haluk: Ceza Müeyyidesi, Ankara, Savaş Yayınevi, 2010. Yetkin, Erdi: Türk Ceza Kanunu’nda Hükumete Karşı Suç, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı, İstanbul, 2018.
II. AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ KARARLARI AİHM Büyük Daire: Vinter ve diğerleri v. Birleşik Krallık Kararı, Başvuru Numarası: 66069/09, 130/10, 3896/10, T: 09.07.2013, Çevrimiçi, https://hudoc.echr.coe.int/eng#{%22item id%22:[%22001-122664%22]}.
AİHM Büyük Daire: Hutchinson v. Birleşik Krallık Kararı, Başvuru Numarası: 57592/08, T:17.01.2017, Çevrimiçi, https://hudoc. echr.coe.int/eng#{“itemid”:[“001-170347”]}.
AİHM İkinci Daire: Öcalan v. Türkiye Kararı (2), Başvuru Numarası: 24069/03, 197/04, 6201/06, 10464/07, T:18.03.2014, Çevrimiçi, https://hudoc.echr.coe.int/eng#{%22item id%22:[%22001-142087%22]}.
AİHM İkinci Bölüm: Laszlo Magyar v. Macaristan Kararı, Başvuru No: 73593/10,T: 20.05.2014,Çevrimiçi, https://hudoc.echr.coe. int/eng#{%22itemid%22:[%22001-144109%22]}
AİHM Dördüncü Bölüm: Harakchiev ve Tolumov v. Bulgaristan Kararı, Başvuru No: 15018/11, 61199/12, T: 08.07.2014, Çevrimiçi, https://hudoc.echr.coe.int/eng#{%22item id%22:[%22001-145442%22]}
AİHM Dördüncü Daire: Trabelsi v. Belçika Kararı, Başvuru Numarası: 140/10: T:04.09.2014, Çevrimiçi, https://hudoc.echr.coe.int/ eng#{%22itemid%22:[%22001-146372%22]}.
AİHM Beşinci Bölüm: Bodein v. Fransa Kararı, Başvuru No: 40014/10, T: 13.11.2014.
AİHM İkinci Daire: Kaytan v. Türkiye Kararı, Başvuru Numarası: 27422/05, T:15.09.2015, Çevrimiçi, https://hudoc.echr.coe.int/tur #{%22itemid%22:[%22001-157339%22]}.
AİHM İkinci Daire: Gurban v. Türkiye Kararı, Başvuru Numarası: 4947/04, T:15.12.2015, Çevrimiçi, https://hudoc.echr.coe.int/tur# {%22itemid%22:[%22001-159194%22]}.
AİHM Büyük Daire: Murray v. Hollanda Kararı, Başvuru No: 10511/10, T: 26.04.2016, Çevrimiçi, https://hudoc.echr.coe.int/eng# {%22itemid%22:[%22001-162614%22]}
AİHM Dördüncü Bölüm: T.P. ve A.T. Kararı, Başvuru No: 37871/14, 73986/14, T: 04.10.2016, Çevrimiçi, https://hudoc.echr. coe.int/eng#{%22itemid%22:[%22001-166491%22]}
AİHM İkinci Bölüm: Matiosaitis ve diğerleri v. Litvanya Kararı, T:23.05.2017, Çevrimiçi, https://hudoc.echr.coe.int/eng#{%22item id%22:[%22001-173623%22]}
AİHM İkinci Bölüm: Tekin ve Baysal v. Türkiye Kararı, Başvuru Numarası: 40192/10 ve 8051/12, T: 17.01.2019, Çevrimiçi, https:// hudoc.echr.coe.int/eng#{%22appno%22:[%228051/12%22],%22ite mid%22:[%22001-192797%22]}
AİHM İkinci Bölüm: Boltan v. TürkiyeKararı, Başvuru Numarası: 33056/16, T: 12.02.2019,Çevrimiçi, https://hudoc.echr.coe.int/fre #{%22itemid%22:[%22001-192632%22]} .
AİHM İkinci Bölüm: Gömi v.TürkiyeKararı, Başvuru Numarası: 38704/11, T:19.02.2019, Çevrimiçi.
AİHM Beşinci Bölüm: Petukhov v. Ukrayna 2 Kararı, Başvuru No: 41216/13, T: 12.03.2019, Çevrimiçi, https://hudoc.echr.coe.int/ eng#{%22itemid%22:[%22001-191703%22]}.
AİHM Birinci Bölüm. Marcello Viola (2) Kararı, Başvuru No: 77633/16, T: 13.06.2019.
AİHM İkinci Bölüm: Dardanskis v. Litvanya, Başvuru No: 74452/13, T:18.06.2019, Çevrimiçi, https://hudoc.echr.coe.int/eng/ #{%22itemid%22:[%22001-194713%22]}.
AYM Genel Kurul: Abdulselam Tutal ve diğerleriKararı, Başvuru Numarası: 2013/2319, T:08.04.2015, Çevrimiçi https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/BB/2013/2319 .
AYM Birinci Bölüm: Burak Çileli Kararı, Başvuru Numarası: 2013/2541, T:09.09.2015, Çevrimiçi, https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/BB/2013/2541.
AYM Birinci Bölüm: Burhanettin Yalçın Kararı, Başvuru Numarası: 2013/2578, T:08.09.2015, Çevrimiçi, https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/BB/2013/2578.
AYM İkinci Bölüm: Aynur Avyüzen Kararı, Başvuru Numarası: 2014/784, T:27.10.2016, Çevrimiçi, https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/BB/2014/784.
AYM İkinci Bölüm: Veli Özdemir Kararı, Başvuru Numarası: 2014/785, T:27.10.2016, Çevrimiçi, https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/BB/2014/785. http://www.bundesverfassungsgericht.de/SharedDocs/Entscheidungen/DE/2010/01/rk20100116_2bvr229909.html, Çevrimiçi, 10.10.2019.
http://www.cte.adalet.gov.tr/Resimler/Doku - man/198201915183913.pdf,Çevrimiçi, 10.10.2019.
https://www.echr.coe.int/Documents/FS_Life_sentences_ ENG.pdf,Çevrimiçi, 10.10.2019 https://www.echr.coe.int/Documents/FS_Extradition_life_sentence_ENG.pdf, Çevrimiçi, 10.10.2019.
https://www.icc-cpi.int/nr/rdonlyres/ea9aeff7-5752-4f84-be94- 0a655eb30e16/0/rome_statute_english.pdf, Çevrimiçi, 10.10.2019.
https://www.icc-cpi.int/iccdocs/pids/legal-texts/rulesprocedureevidenceeng.pdf, Çevrimiçi, 10.10.2019.
https://www.theguardian.com/law/2013/jul/09/whole-lifesentences-david-cameron-human-rights, Çevrimiçi, 10.10.2019.
https://www.legislation.gov.uk/ukpga/2003/44/section/269, Çevrimiçi, 10.10.2019.
http://www.legislation.gov.uk/ukpga/1997/43/section/28, Çevrimiçi, 10.10.2019.
https://www.legislation.gov.uk/ukpga/1965/71,Çevrimiçi,10.10.2019.