ROMA HUKUKUNDA KOMŞULUK İLİŞKİLERİNDEN DOĞAN SORUMLULUĞUN UNSURLARI

Taşınmaz malikinin komşuluk ilişkileri sebebiyle sorumluluğu günümüzdeki gibi Roma hukukunda da kabul edilmiştir. Taşınmaz maliki mülkiyet hakkını kullanırken başkalarına zarar verebilir, kamu hukuku ya da özel hukuk menfaatlerini ihlal edebilir. Aslında malik, mülkiyet hakkını kullandığı için hukuka aykırı davranışından söz edilemez. Fakat bu kullanım başka hak sahiplerinin kullanımlarını olumsuz yönde etkileyebilir, mesela malikin taşınmazını kullanırken sebep olduğu toz, duman, koku, gürültü, rutubet gibi müdahaleler diğer taşınmaz maliklerine zarar verebilir. Taşınmaz malikinin mülkiyet hakkını yasal kısıtlamalarına aykırı kullanması halinde sorumluluğu söz konusudur. Mülkiyet hakkının kullanımından kaynaklanan etkiler, Roma hukukunda, On İki Levha Kanunları’ndan beri bir sorun olarak ortaya çıkmıştır. Sorunu çözmek için mülkiyet hakkının kullanımı kısıtlanmıştır. Bu sınırlamalara aykırı davranan malik verdiği zararlardan dolayı sorumlu tutulmuştur. Anahtar Kelimeler: mülkiyet hakkının aşkın kullanılması, taşınmaz malikinin sorumluluğu, komşuluk, imisyon (immission), Roma Hukuku

ELEMENTS OF RESPONSIBILITY ARISING FROM NEIGHBORHOOD RELATIONS IN ROMAN LAW

Due to the neighborly relations of the immovable owner, landowner’sliabilitywas accepted in Roman law as it is today. The owner of the immovable property may harm others when using the property right and may violate public or private law interests. In fact, because the owner usesthe property right, the unlawful behavior cannot be mentioned. However, this use may adversely affect the use of other rights holders, interferences such as dust, smoke, odor, noise and moisture caused by the use of the owner’s estate may damage other immovable property owners. Landowner’s liability has in situaiton of using contrary to legalrestrictions of landowner’s property right.The effects arising from the exercise of the right to property have emerged as a problem in Roman law since Law of the Twelve Tables. The use of the property right to solve the problem is restricted. The landowner, who acted against these limitations, was held liable for the damages he incurred.

___

  • Abik, Yıldız: “Taşınmaz Malikinin Olumlu Müdahaleler NedeniyleKomşularınaKarşı Sorumluluğu, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (EÜHFD), Cilt: XIV, Sayı: 3-4, 2010, (145-186).
  • Ayla, Hülya Tuba: “Roma Hukuku’nda Mülkiyet Hakkının Tarihçesi Ve Çağdaş Hukuk Sistemlerine Etkisi”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2008.
  • Cosmas, M. P. Yocas: Les Troubles De Voisinage, Paris, Librairie Générale De Droit Et De Jurisprudence, 1966.
  • Cuq, Edouard: Manuel DesInstitutionisJuridiques Des Romains, 2. édition, Revue etComplétée, Paris, Librairie Plon, Librairie Générale De Droit Et De Jurisprudence, 1928.
  • Çepel, Necmettin:ÇevreKoruma ve EkolojiTerimleri Sözlüğü, 2. Basım, İstanbul, Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma Ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı Yayınları, 1996.
  • Çörtoğlu,İ. Sahir:Komşuluk HukukundaTaşınmaz Mülkiyetinin Kullanılmasının Çevreye Etki ve Sonuçları (MK 661), Ankara, Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Yayınları, 1982.
  • Çörtoğlu, İ. Sahir: Taşınmaz Mülkiyetinin Aşkın Kullanılması, Kavram-Unsurlar- Uygulama Alanı, Ankara, Dayınlarlı Hukuk Yayınları, 1988.
  • Dural, Mustafa: “Roma Hukukunda Akit Benzerleri (Quasi Contractus)”, İÜHFM, Cilt: 33, sayı: 3-4, 1967, (s. 257-272)
  • Di Marzo, Salvatore: Roma Hukuku, beşinci tab’ından çeviren Ziya Umur, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Yayınları, 1959.
  • Erdoğmuş, Belgin: Roma Eşya Hukuku, Beşinci Basımdan Altıncı Tıpkı Basım, İstanbul, Der Yayınları, 2015.
  • İpek, Nurcan: “On İki Levha Kanunu”, Argumentum, Yıl: 3, Sayı: 34, s. 609-616.
  • Kabaağaç, Sinan/ Alova, Erdal: Latince Türkçe Sözlük, İstanbul, Sosyal Yayınlar, 1995.
  • Karadeniz Çelebican: Özcan, Roma Eşya Hukuku, yeni Medeni Kanun’a Uyarlanmış 5. Basım, Ankara, Turhan Kitabevi, 2015.
  • Koschaker, Paul/ Ayiter, Kudret: Modern Özel Hukuka Giriş Olarak Roma Özel Hukukunun Ana Hatları, İzmir, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi, 1993.
  • Küçükbıçakçı, Erdem: Roma Hukukunda Mülkiyet Hakkının Sınırları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Anakara, 2010.
  • Leyat, Paul: La Responsabilité Dans Les Rapports De Voisinage, Paris, Librairie Du Recueil Sirey, 1936.
  • Monier, R.: Du Mancipium Au Dominium, Essai Sur L’apparition Et Le Developpement De La Notion De Propriété En Droit Romain, Paris, 1947.
  • Monier, R.: Manuel Elémentaire De Droit Romain, Tome I, (Introduction historique, Les Sources, La Procédure, Les Personnes, Les Droits Réels, Les Successions), 6. édition, revu et complétée, Editions Domat Montchrestien, 1947.
  • Öcal Apaydın, Bahar: Roma Hukukundan Günümüze Taşınmaz Lehine İrtifak Hakları, Ankara, Yetkin yayınları, 2014.
  • Rado, Türkân: Roma Hukuku Dersleri, Borçlar Hukuku, 11. Basıdan 13. (tıpkı) Bası, İstanbul, Filiz Kitabevi, 2016.
  • Riccobono, Salvatore: “Roma Doktrininde Hakkın Suistimali Nazariyesi”, çeviren: Ziya Umur, İÜHFM, Cilt: 22, Sayı: 1-4, 1957.
  • Sandalcı, Sema: On İki Levha Yasaları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, İstanbul, 1993.
  • Somer, Pervin: Roma Hukukunda Mala Verilen Zarar, (Damnum Iniuria Datum), İstanbul, 2008.
  • Söğüt, İpek Sevda: Roma Hukukunda Çevrenin Korunmasına İlişkin Hukuki Vasıtalar, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2014.
  • Söğütlü Erişgin, Özlem: “Roma Hukukunda Cautio Damni Infecti” Prof. Dr. Turgut Kalpsüz’e Armağan, Ankara, 2003.
  • Söğütlü Erişgin, Özlem: Roma Hukukunda Tarihsel Gelişimi İçinde Contractus (Sözleşme) ve Sözleşmesel Sorumluluk Ölçütleri, Ankara, Seçkin, 2016.
  • Tahiroğlu,Bülent: Roma Borçlar Hukuku, 1. 7. 2012’de Yürürlüğe Giren Yeni Türk Borçlar Kanunu ve 13. 1. 2011’de Yürürlüğe Giren Yeni Türk Ticaret Kanunu’na Göre Düzenlenmiş Yeni Bası, İstanbul, Der Yayınları, 2016.
  • Tahiroğlu, Bülent: Roma Hukukunda Iniuria, İstanbul, 1969.
  • Tahiroğlu,Bülent: Roma Hukukunda Mülkiyet Hakkının Sınırlamaları, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Yayınları, 1981.
  • Tekinay, Selâhattin Sulhi: Taşınmaz Mülkiyetinin Takyitleri, II/1, İstanbul, Filiz Kitabevi, 1988.
  • Türkoğlu Özdemir, Gökçe: “Roma Hukukunda Hayvanların Yol Açtıkları Zararlardan Doğan Sorumluluk”, Selçuk Üniversitesi hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 14, Sayı: 2, 2006, (s. 69-96).
  • Umur, Ziya:“Roma Hukukunda Hakkın Suistimali”, Tahir Taner’e Armağan, 1956.
  • Umur, Ziya: Roma Hukuku, Eşya Hukuku, (Ayni Haklar), İstanbul, Filiz Kitabevi, 1985.
  • Umur, Ziya: Roma Hukuku Lügat, İstanbul, İstanbul üniversitesi yayınları, 1983.