İKİLİ SOSYAL GÜVENLİK SÖZLEŞMELERİ İLE KABUL EDİLMİŞ SOSYAL GÜVENLİK KOORDİNASYON İLKELERİ

Sanayileşmenin hız kazanması, sınırların azalması ve iki büyük dünya savaşı sonrası artış gösteren göçmen işçiliği, ülkelerin sosyal güvenlik sistemleri için risk teşkil eder bir hal almıştır. Ulusal sosyal güvenlik düzenlemelerinin mülkilik veya şahsilik prensibi ile şekillenmesi, sosyal güvenlik yardımlarından faydalanma şartının ikamet zorunluluğa bağlanması gibi etkenler, göçmen işçilerin kapsam dışında kalma- sına sebep olmuştur. Sosyal güvenliğin kapsamı dışında kalan her kişi potansiyel bir sosyal sorun teşkil eder. Ülkeler, bu sorunun halli için, ikili sosyal güvenlik sözleşme- leri ile bir takım ortak ilkeler belirleyerek, göçmen işçileri sosyal güvenlik haklarından yararlandırmayı hedeflemişlerdir. Sosyal güvenlik hukukunun uluslararası ayağında bu ilkelere koordinasyon ilkeleri denir. Türkiye bugün itibarı ile 29 ülke ile sosyal güvenlik sözleşmesi imzalamıştır. 60 yıllık ikili sosyal güvenlik sözleşmesi tarihine rağmen, sözleşmeler üzerinde yapılan akademik çalışmalar oldukça sınırlı sayıda kalmıştır. Bu çalışmanın amacı, ikili sosyal güvenlik sözleşmeleri çerçevesinde kabul edilen koordinasyon ilkelerinin ortaya kon- masıdır.

___

ALP, Nihat Seyhun: Sosyal Güvenlik Alanında Uluslararası İş Bir- liği ve Türkiye’nin Taraf Olduğu İkili Sosyal Güvenlik Sözleşmeleri, Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Er- zurum, 2013.

ALPAR, M. Bülent: Ticari Gemilerde Uyulması Gerekli Asgari Normalara İlişkin 147 Sayılı ILO Sözleşmesi ile ilgili Çalışma Hayatı Mevzuatı, Kamu-İş Dergisi, C. 6 S. 2, 2001, s. 107-116.

ARICI, Kadir: Son Tasarı Işığında, Yurt Dışında Yaşayan Türk Va- tandaşlarına Devletin Sosyal Güvenlik Sağlama Yükümlülüğü, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (Prof. Dr. Süleyman Arslan’a Ar- mağan), Cilt 6, Sayı 1-2, 1998, s. 677-703.

ARICI, Kadir: AB Sosyal Güvenlik Hukukunun Temel İlkeleri ve Türk Sosyal Güvenlik Mevzuatının Uyum Meselesi, AB-Türkiye ve En- düstri İlişkileri (Editör: Alpay Hekimler), İstanbul: Beta Yayınları, 631- 643.

AVRUPA PARLAMENTOSU: “Frontier Workers in the Europe- an Union” raporu, Directorate General for Research Working Paper, Social Affair Series W 16A, Luxembourg, 1997. http://www.europarl. europa.eu/workingpapers/soci/w16/ summary_en.htm (Erişim Tari- hi: 04.09.2014).

BURGESS, Michael – VOLLAARD, Hans: State Territoriality and European Integration, Routledge, NY 2011.

CORNELISSEN, Rob: The Principle of Territoriality and The Community Regulations on Social Security (Regulations 1408/71 and 574/72), Common Market Law Review, V. 33, 1996, s. 439-471.

DURSUN, Hasan: Yabancıların Sosyal Güvenlik Hakkında Genel Bir Bakış, Kamu-İş İş Hukuku ve İktisat Dergisi, C. 10, S. 4, 2009, s. 205- 246.

GEREK, Nüvit: Sosyal Güvenlik Hukuku, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 2004, s. 25.

GO, Stella: La Lutte Pour les Droits des Travailleurs Migrants : le Cas des Philippines, Migration et Emploi - Les Accords Bilatéraux à la Croisée des Chemins, OECD, Paris 2004, s. 187-202.

HIROSE, Kenichi – NIKAC, Milos – TAMAGNO, Edward: So- cial Security for Migrant Workers : a Rights-based Approach, ILO, Bu- dapest 2011.

ILO: Coordination of Social Security Systems in the European Union. An explanatory report on EC Regulation No. 883/2004 and its Implementing Regulation No. 987/2009, International Labor Office, Budapest 2010. (2010/2)

KOÇ, Yıldırım: Türkiye – ILO İlişkileri, Türk-İş Eğitim Yayınları No: 44, Ankara 2000.

KULKE, Ursula: Filling the Gap of Social Security for Migrant Workers: ILO’s Strategy, 2006, s. 6. http://www.social-protection.org/ gimi/gess/ShowRessource.action?ressource.ressourceId=1490 (Eri- şim Tarihi: 12.01.2017)

LEVENT, Recep: Yurtdışında Çalışanlar veya Bulunanlar ile Göç- menlerin Sosyal Güvenliği, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 116, 2016, s. 315-334.

LİMONCUOĞLU, S. Alp: Mukayeseli Hukuk ve Türk Hukukun- da İşsizlik Sigortası, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniver- sitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir 2006.

OLGAÇ, Cüneyt: Son Değişiklikler Işığında Türk Sosyal Güvenlik Hukukunda Yurtdışı Borçlanma Uygulamaları Rehberi, Yaklaşım Ya- yınları, Ankara 2011.

OTTING, Albrecht – MAVRIDIS, Prodromos – MOUELHI, Abdessatar – IDRI, Mohamed: Social Security Rights of Mediterra- nean Migrant Workers, in Social Security: A Factor of Social Cohesion – Proceedings, Council of Europe Publishing, Strasbourg 2005

PAPARELLA, Domenico: La Protection Sociale des Migrants: Aspects Critiques Réunion Régionale Européenne (International So- cial Security Association) Migrants et Protection Sociale, Oslo, 21-23 April 2004, http://www.issa.int/ pdf/oslo04/1paparella.pdf (Erişim Tarihi: 20 Mart 2012)

PENNINGS, Frans: Introduction to European Social Security Law, 4th Edition, Intersentia, 2003.

ROBERTS, Simon: “Migration and Social Security: Parochialism in the Global Village”, Social Security in the Global Village (ed. Roland Sig/Christina Behrendt), Transaction Publishers, New Jersey 2002.

SAVAŞ KUTSAL, F. Burcu: Türk Sosyal Sigortalar Hukukunun Temel İlkeleri, Beta Yayınları, İstanbul, 2016.

SGK: Avrupa Birliği’nde Sosyal Güvenlik Hukuku El Kitabı, Ankara 2011.

SÖZER, Ali Nazım: İkili Anlasmalarla Sosyal Hukukun Koordinas- yonu, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, S.5, 2005, s.203-221.

VAN OVERMEIREN, Filip: General principles of coordination of social security: ruminating ad infinitum?, EUSA 2009 Biennial Confe- rence, Los Angeles 2009.

http://www.euce.org/eusa2009/papers/van%20overmeiren_02E.pdf (Erişim: 10.01.2015)

VAN RAEPENBUSCH, Sean: La Sécurité Sociale des Travaille- urs Européens. Principes Directeurs et Grands Arrêts de la Cour de Justice des Communautés Européennes, De Boeck & Larcier, Bruxelle 2001.

YEL, Aytül: Taraf Olduğumuz İkili Sosyal Güvenlik Sözleşme Uy- gulamalarında Yaşanan Olumsuzlukların Analizi ve Çözüm Önerileri, Yayınlanmamış Sosyal Güvenlik Uzmanlığı Tezi, Ankara 2013.