ÇOCUKLARDA AYDINLATILMIŞ ONAM

Özet: Tıbbi müdahale, sağlığın korunması ve hastalığın tedavisi için yetkili bir kişi tarafından yapılan her türlü girişimi ifade eder. Tıbbi müdahalenin hukuka uygun olması için yapılacak müdahalenin niteliği, riskleri konusunda hasta aydınlatılmalı ve onayı alınmalıdır. Aydınlatılmış onam süreci, tıbbi müdahaleye ilişkin her türlü bilginin hastaya makul süre öncesinde açıklanması ile gerçekleşir. Hasta, aydınlatma sonrasında tıbbi müdahaleye onay verebilir. Çocuk hastalara yapılacak tıbbi müdahaleler bakımından aydınlatma ve onam süreci, özellik göstermekte ve uygulamada pek çok soruna neden olmaktadır. Makalede, çocuklarda aydınlatılmış onam süreci hukuki boyutu ile ele alınmıştır.

Medical intervention refers to any attempt by a person authorized for the protection of health and the treatment of the disease. In order for medical intervention to comply with the law, the nature of the intervention to be done and the risks must be clarified and approved.Informed consent is obtained when any information concerning the medical intervention is disclosed to the patient within a reasonable time. Patient can approve medical intervention after lighting.In terms of medical interventions for childhood illnesses, the prospecting process is characterized and causes many problems in practice. In this article, informed consent in children has been examined with the legal framework

___

AYAN, Mehmet, Tıbbî Müdahalelerden Doğan Hukuki Sorumluluk, Kazancı Yayınları, Ankara 1991.

ANNAS GJ, The Rights Of Patient, Totowa, New Jersey, Humana Press, 1992.

ATEŞ, Zeynep, Küçüklerin Tıbbi Müdahaleye Rızası, Kadir Has Üniversitesi, Özel Hukuk ABD, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2010.

BALO, Yusuf, Uluslararası İlkeler Işığında Çocuk Koruma Kanunu ve Uygulaması, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2005.

BAYRAKTAR, Köksal, Hekimin Tedavi Nedeniyle Cezai Sorumluluğu, İstanbul 1972.

BAYRAKTAR, Köksal, “Hastanın Kendi Geleceğini Bilme Hakkı”, MÜHF, Sağlık Hukuku ve Yeni Türk Ceza Kanunu’ndaki Düzenlemeler Sempozyumu, 17 Kasım 2006, Sempozyum Özel Sayısı 1, Ocak 2007.

BİRTEK, Fatih, “Tıbbi Müdahaleler Açısından KomplikasyonMalpraktis Ayrımı”, İstanbul Barosu Dergisi, Cilt 81, Sayı 5, İstanbul 2007,

BORAN, Bedia, “Aydınlatılmış Rıza”, Ankara Barosu, AÜHF Sağ- lık Hukuku Kurultayı, Ankara, 1-3 Kasım 2007.

CASSANI, Carlotta,” Hukuka Uygunluk Nedeni Olarak Hukukta Rıza” (Çeviren: Muharrem Özen-Mustafa Özen), Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Temmuz-Ağustos 2008, Sayı 77, Y.21, 2008.

Committee on Bioethics, “American Academy of Pediatrics Informed Consent, parental permission and assent in pediatric practice”, Pediatrics 1995, 95, s.314-317.

ÇAKMUT, Yenerer Özlem, “Tıpta Aydınlatma ve Rıza”, Roche Sağlık Hukuku Günleri, İstanbul, 2007.

ÇİLİNGİROĞLU, Cüneyt, Tıbbi Müdahaleye Rıza, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1993.

ÇİLİNGİROĞLU, Cüneyt., Özel Hukuk Yönünden Hastanın Tıbbî Müdahaleye Rızası, (basılmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul 1991.

ERSÖZ, Kürşat, “Tıbbi Müdahale Kavramı ve Tıbbi Müdahalenin Hukuka Uygunluğu”, Terazi Aylık Hukuk Dergisi, Seçkin Yayıncılık, Y.5, Sayı.45, Mayıs 2010.

FİDANER, Caner. FİDANER Hüray, Dünya Hekimler Birliği Bildirgeleri, Ankara Tabip Odası Yayınları, No:3, 1. Basım, Ankara, 1987., Revised Decleration of Lisbon on Rights of the Patient, Bulletin of Medical Ethics, 114, 1996.

Giesen, D., Die Zivilrechtliche Haftung des Arztes bei neuen Behandlungsmethoden und Experimenten, Bielefeld 1976.

HAKERİ, Hakan, Tıbbi Müdahalenin Hukuka Uygunluğunun Koşulları ve Hekimin Yükümlülükleri, Tıbbi Uygulama Hataları (Malp raktis) Komplikasyon ve Sağlık Mensuplarının Sorumluluğu, İstanbul, 2008.

HAKERİ Hakan, Tıp Hukuku, Seçkin Yayınevi, 7. Baskı, İstanbul, 2013.

HAKERİ, Hakan, ÜNVER, Yener, YENERER ÇAKMUT, Özlem, Tıp/Sağlık Hukuku Mevzuatı, Seçkin Yayınevi, 3. Bası, 2016, Ankara.

IŞIK ÖZCAN, Funda, “Tıbbi Müdahalelerde Aydınlatılmış Onam” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi SBE, 2008.

İNAN Ali, Naim, “Çocuk Haklarına Dair Sözleşme”, AÜHFD, Cilt 44, Sayı 1, Ankara, 1995.

KANETİ, Selim.; “Hekimin Hukuksal Sorumluluğunda Kusur ve İspat Yükü”, Ümit Doğanay’ın Anısına Armağan (2), İstanbul 1982.

OĞUZMAN, Kemal, ÖZ, Turgut, Borçlar Hukuku Genel Hü- kümler Cilt I, Vedat Yayıncılık, Eylül 2016.

OĞUZMAN, Kemal, ÖZ, Turgut, Borçlar Hukuku Özel Hükümler Cilt II, Vedat Yayıncılık, Şubat 2016.

ONARAN Bilge, “Hasta Hakları”, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, cilt 1, sayı 2, 2004.

OZANOĞLU, Hasan Seçkin, “Hekimlerin Hastalarını Aydınlatma Yükümlülüğü”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 52, Sayı 3, Ankara 2003.

ÖZEK, Çetin, “Tıbbî Müdahalede Bulunmak Hakkının Sınırları”, İHFM 1965, C.28,S.4.

ÖZMEN, Remzi, Tıp ve Sağlık Mevzuatı, Seçkin Yayıncılık, Ocak 2016.

ÖZSUNAY, Ergun, “Alman ve Türk Hukuklarında Hekimin Hastayı Aydınlatma Ödevi ve İstisnaları”, Sorumluluk Hukukunda Yeni Gelişmeler Sempozyumu (V), İstanbul 1983.

POLAT, Oğuz, Çocuk ve Hakları, İstanbul, 1997.

Protection of Human Subjects-proposed regulation on research involving children, Federal Register, 1978; 43.

Rachel Hodgkin, Peter Newel, Çocuk Haklarına Dair Sözleşme: Uygulama El Kitabı, Birleşmiş Milletler Çocuk Fonu, New York, UNICEF, 1998.

REİSOĞLU, Seza, “Hekimlerin Hukuki Sorumluluğu”, Sorumluluk Hukukunda Yeni Gelişmeler Sempozyumu (V), İstanbul 1983.

Ross LF, “Health care desicionmaking by children is it in their best interest?”, Hasting Center Report 1997, s. 41-45.

ROSENAU Henning, (Çeviren: Ali Kemal Yıldız), “Rıza Gösterme Ehliyetine Sahip Olmayanlarda Aydınlatma ve Rıza”, 2. Türk-Alman Tıp Hukuku Sempozyumu, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt III, y.2, 2006.

SEROZAN, Rona, Çocuk Hukuku, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2005.

ŞENOCAK Zarife, “Küçüğün Tıbbi Müdahaleye Rızası”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 50, 2001.

TANDOĞAN, Haluk., “Şahsiyetin Akit Dışı İhlallere Karşı Korunmasının İşleyiş Tarzı ve Basın Yoluyla Olan İhlallere Karşı Özel Hayatın Korunması”, AÜHFM, C.XX, 1963.

TEKİNAY, AKMAN, BURCUOĞLU, ALTOP, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 7.bası, İstanbul 1995.

TEMPEL, O, Inhalt, Grenzen und Durchführung der aerztlichen Aufklaerungspflicht unter Zugrundelegung der höchstrichterlichen Rechtssprechung, NJW 1980.

YENERER Çakmut, Özlem, Tıbbi Müdahaleye Rızanın Ceza Hukuku Açısından İncelenmesi, Legal Yayınevi, İstanbul, 2003.

YILMAZ, Battal, Hekimin Hukuki Sorumluluğu, Adalet Yayınevi, 2007.

ZEVKLİLER, Aydın, “Tedavi Amaçlı Müdahalelerle Kişilik Hakkına Saldırının Sonuçları”, DÜHFD., S.1,1983.

http://www.mevzuat.gov.tr

http://www.tbmm.gov.tr

http://www.saglikhakki.org

http://www.yargıtay.gov.tr

http://www.sinerjimevzuat.com.tr