AZERBAYCAN`DA ANAYASA YAPIM SÜRECİ

XX. yüzyıl boyunca Azerbaycan`da dört farklı sistem egemen olmuştur: Çarlık Rusya, Azerbaycan HalkCumhuriyeti dönemi, Sovyet yönetimi ve bugünkü Azerbaycan Cumhuriyeti. Ekim Devrimi,Çarlığa tabi olan ulusların birçoğunun bağımsız ulus devletleri kurması ile sonuçlanmıştır. Azerbaycan Halk Cumhuriyeti, Çarlık Rusya`nın parçalanması ile kurulan devletlerden biridir. Halk Cumhuriyeti dönemi, Azerbaycan anayasacılık hareketinin başlangıcı olduğu için çalışmada incelenmiştir. SSCB`nin dağılmasından sonra bağımsızlığını ilan eden devletlerde sosyalist sistemden liberal sisteme, planlı ekonomiden piyasa ekonomisine geçiş görülmüş ve bu değişimler, anayasalara da yansımıştır. SSCB`den ayrılan Azerbaycan Cumhuriyeti`nde de aynı süreç yaşanmıştır. Sürecin daha iyi anlaşılması açısından çalışmada bağımsızlıktan sonraki dönemle beraber Sovyet dönemi de incelenmiştir

CONSTITUTION-MAKING IN AZERBAIJAN

During the XX. century four different systems were dominant in Azerbaijan: Tsarist Russia, the period of Azerbaijan Democratic Republic, Soviet administration and present-day Azerbaijan Republic. The October Revolution resulted in the creation of independent nation-states by many of the nationssubject toTsarism. Azerbaijan Democratic Republic is one of the states established by the fragmentation of the Tsarist Russia. The period of Democratic Republic was examined in the study because it was the beginning of the Azerbaijan constitutional movement. In the states that declared independence after the dissolution of the USSR, the transition from the socialist system to the liberal system, from the planned economy to the market economy were observed and these changes were reflected in the constitutions. The same process was experienced in the Republic of Azerbaijan, which left the USSR. In terms of better understanding the process, the Soviet period was examined with the period after independence in the study.

___

  • liyev, Cabir. Anayasa Şikayeti, Beta Yayınları, İstanbul 2010.
  • Atar,Yavuz. DemokrasilerdeAnayasal Değişmenin Dinamikleri ve Anayasa Yapımı, Mimoza Yayınları, Konya 2000.
  • Bayramov, Mayıl. Azərbaycan Respublikasının Məhkəmə Hakimiyyəti, Qanun Nəşriyyatı, Bakı 2004, (Bayramov, Mayıl. Azerbaycan Cumhuriyeti`nin Mahkeme Hakimiyeti, Ganun Yayınları, Bakü 2004)
  • Boysen, Sigrid. “Anayasanın Değiştirilmesi”, Türkiye Barolar Birliği, Anayasa Yapımı ve Anayasal Değişim Uluslararası Sempozyumu, Ankara 2010, ss. 177-191.
  • Cəfərov, İlqar. Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının Şərhi, Hüquq Ədəbiyyatı Nəşriyatı, Bakı 2010, (Ceferov, İlgar. Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasının Şerhi, Hukuk Edebiyatı Yayınları, Bakü 2010).
  • Dikmen Caniklioğlu, Meltem. Anayasal Devlette Meşruiyet, Yetkin Yayınları, Ankara 2010.
  • Elster, Jon. “Constitutionalism in Eastern Europe”, The University of Chicago Law Review, C. 58, No. 2, 1991.
  • Elster, Jon. “Constitution-Making in Eastern Europe: Rebuilding the Boat in the Open Sea”, Publik Administration, C. 71, 1993.
  • Erdoğan, Mustafa. Anayasal Demokrasi, 5. Baskı, Siyasal Kitapevi, Ankara 2003.
  • Evran Topuzkanamış, Şafak. “Anayasalar Yoluyla Toplumun Tasarımı ve İnşası: Anayasaların Gerçek Sahipleri ve Anayasacılık Sürecinde Birey”, Dokukuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 16, Özel S., 2014, s. 4989-5010, İzmir 2015.
  • Əliyeva, Qumru, Günay Hacızadə. Heydər Əliyev və Müstəqil Azərbaycanın İlk Konstitusiyası, (Ed.) Südabə Həsənova, Azərbaycan Nəşriyyatı, Bakı 2011, (Gumru Aliyeva, Günay Hacızade. Haydar Aliyev ve Bağımsız Azerbaycanın İlk Anayasası, (Ed.) Südabe Hasanova, Azerbaycan Neşriyyatı Yayınları, Bakü 2011) http://web2.anl.az:81/ read/page.php?zoom=0&bibid=250598&pno=7 (18.03.2019)
  • Əsgərov, Ziyafət, Elşad Nəsirov, Mübariz İsmayılov, Hamiz Məmmədov. Azərbaycanın Dövlət və Hüququnun Əsasları, Qapp poliqraf Nəşriyyatı, Bakı 2003, (Asgerov, Ziyafet, Elşad Nesirov, Mübarizİsmayılov, Hamiz Memmedov. Azerbaycanın Devlet ve Hukukunun Esasları, Qapp-poliqraf Yay., Bakü 2003).
  • Mehmetoğlu, Enes. Azerbaycan Anayasasında Yürütme Erki, (Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir 2010.
  • Nağıyev, Fəxrəddin. Konstitusiya Hüququ, Qanun Nəşriyyatı, Bakı 2011, (Nagiyev, Fahreddin. Anayasa Hukuku, Qanun Yayınları, Bakü 2011).
  • Gönenç, Levent. “Azerbaycan Anayasası Üzerine Notlar”, http:// dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/38/294/2683.pdf (05.10.2018).
  • Gören, Zafer. Anayasa Hukuku, Yetkin Hukuk Yayınları, Ankara 2011.
  • Gözler,Kemal. Anayasa Hukukunun Genel Teorisi, C. 1, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa 2011.
  • Gözübüyük, Şeref. Anayasa Hukuku, 19 baskı, Turhan Kitapevi Yayınları, Ankara 2013.
  • İsgenderov, Anar. “Kafkas İslam Ordusu ve Azerbaycan Halk Cumhuriyetinin Oluşumu”, Atatürk Üniversitesi Yayınları, Erzurum 2012.
  • Karakaş, Akın. Geçiş Sürecinde Azerbaycan Anayasası`nda Sosyal Haklar”, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 1996.
  • Kay, Richard S. “Kurucu Otorite”, Türkiye Barolar Birliği, Anayasa Yapımı ve Anayasal Değişim Uluslararası Sempozyumu, Ankara 2010, ss. 49-109.
  • Kubalı, Hüseyin Nail. Anayasa Hukuku, Esra Matbaacılık, İstanbul 1965.
  • Negretto, Gabriel L. “Constitution-Making in Comperative Perspective”, Oxford Research Encyclopedia of Politics, ss. 1-43, Gabrielnegretto.com (15.10.2015).
  • Nesirli, Anar. 1995 Azerbaycan Anayasasında Temel Hak ve Özgürlükler, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2002.
  • Ordershook,PeterC.“Some Rules ofConstitutional Design”, Social Philisophy and Policy, C. 10, No. 2, Summer 1993.
  • Özbudun, Ergun. Demokrasiye Geçiş Sürecinde Anayasa Yapımı, Bilgi Yayınevi, Ankara 1993.
  • Özbudun, Ergun. Türk Anayasa Hukuku, 14. Baskı, Yetkin Yayınları, Anakara 2013.
  • Özbudun, Ergun. “Anayasa Yapımında Yöntem Sorunları”, Türkiye Barolar Birliği, Anayasa Yapımı ve Anayasal Değişim Uluslararası Sempozyumu, Ankara 2010, ss. 155-177.
  • Resulzade, Mehmed Emin. Azerbaycan Cumhuriyeti, Azerbaycan Türkleri Kültür ve Dayanışma Derneği Yayınları, İstanbul 1990.
  • Sadurski, Wojciech. “Anayasacılık ve Anayasa Yapımı Üzerine”, Türkiye Barolar Birliği, Anayasa Yapımı ve Anayasal Değişim Uluslararası Sempozyumu, Ankara 2010, ss. 23-49.
  • Sevinç, Murat. “Anayasanın Başlangıç İlkeleri”, Demokratik Anayasa Görüşler ve Öneriler, Hazırlayanlar Ece Göztepe, Aykut Çelebi, Metis Yayınları, İstanbul 2012.
  • Yüzbaşıoğlu, Necmi. Anayasa Hukuku ElKitabı, 2. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul 2008.
  • Versteeg, Milla. “Unpopular Constitutionalism”, İndiana Law Journal, C. 89, İssue 3, s. 1133-1190.
  • Zeynalov, Amil, Röyal Məhərrəmov. “Azərbaycan Xalq Cumhuriyyətində İnsan Hüquqları və Demokratiya”, (Zeynalov, Amil, Röyal Meherremov,”Azerbaycan Halk Cumhuriyeti`nde İnsan Hakları ve Demokrasi”) https://humanrightsazerbaijan.wordpress.com/2018/04/11/az%C9%99rbaycan-xalqcumhuriyy%C9%99tind%C9%99-insan-huquqlari-v%C9%99- demokratiya-2/ (02.10.2018).
  • https://www.taylorfrancis.com/books/e/9780203130018/chapters/10.4324/9780203130018-18 (14.06.2019).
  • http://tarixinstitutu.az/page/112/repression(16.06.2019)
  • http://www.turkbilimi.com/azerbaycan-halkcumhuriyetimusluman-ve-turk-toplumlarinda-kurulan-ilk-laik-vedemokratik-devlet/ (16.03.2019).
  • http://files.preslib.az/projects/remz/pdf/atr_kons.pdf (03.12.2017).
  • http://www.genprosecutor.gov.az/files/file/Naxchivan_MR (22.04.2018).
  • http://www.meclis.gov.az/?/az/content/13 (11.10.2017).
  • http://lib.aliyev-heritage.org/az/8261747.html (11.10.2017).
  • http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=121554 (01.11.2017)
  • https://antlasmalar.com/moskova-antlasmasi/ (17.03.2017).
  • http://www.kurtulussavasi.gen.tr/kars-antlasmasi.html (17.03.2017) AZERB