AVRUPA BİYOTIP SÖZLEŞMESİ’NDE BENİMSENEN ÖZERKLİK İLKESİNİ TIP, HUKUK VE EDEBİYAT İLE YORUMLAMAK

Biyoetik, tıpta ve biyolojideki değişimlerin, hızına erişilemez teknolojik çabalara bağlı olan sonuçların etik alanda oluşturduğu kapsamlı sorunların çözüme bağ- lanması ile gelişen etik alanı ya da bölümüdür. Sözleşmenin temel amacı, insan onuru ile insan kimliğinin korunması ve ayırım yapılmaksızın herkesin vücut bütünlüğü ile diğer tüm temel hak ve özgürlüklerinin güvence altına alınmasıdır. Bu nedenle biyotıp uygulamaları ve araştırmaları bu temel ilkelere uygun olarak yürütülmelidir. Özerklik ilkesi, özellikle, herhangi bir baskı ve nüfuz olmadan kişinin özgürce karar alabilmesi ve içinde bulunduğu durum hakkında anlayacağı bir şekilde bilgilendirildikten sonra, yapılacak herhangi bir tıbbi uygulamaya ya da girişime izin vermesini kapsar. Kişi, aydınlatılıp, bilgilendirildikten sonra, tıbbi müdahale için verdiği onamı, herhangi bir anda, geri alabilir. Hastanın özerkliği, hastanın aydınlatılması ile başlayan ve özgür iradesi ile tıbbi müdahaleye rıza göstermesi ya da kabul etmemesi ile yaşanan süreçtir. Hastanın aydınlatılmış rıza ile tercihini ortaya koyması etik, hukuksal ve psikolojik açıdan önem taşır.

The term Bioethics is defined as the portion of the impacts in the changes which are currently encountered in medicine and biology that are related with the unbelievably rapid developments in the related technological efforts in order to finalize the related comprehensive consequences which it created in ethical scope. The basic objective of the European Bioethical Convention is to protect human dignity and human identity and to secure the physical integrity of the individuals without making discrimination among them and to secure all of the other fundamental rights and freedoms. Therefore, the biomedical applications and research should be carried out in conformity with these fundamental principles

___

  • Arda Berna, “ Etik Nedir? Tıp Etiği, Temel İlkeleri, Etik Değerler ve Kural Önerme Üzerine “, Ankara Barosu IV. Sağlık Hukuku Kurultayı, Ankara, 2012,s. 18-23.
  • Badur Emel, Tıbbi Müdahaleye Rızanın Özellik Gösterdiği Haller, Ankara, 2017.
  • Bond Tim, Standards And Ethics For Counselling İn Action, Çev. Binnur Yeşilyaprak, 2. Basım, Ankara, 2016.
  • Canbolat Ferhat, “Güncel Gelişmeler Işığında Kişilik Hakları ve Korunması”, Türk Medeni Hukukunda Değişimler Sempozyumu 10- 11 Haziran 2016, Ankara 2016,s.225-231.
  • Çoban Funda, “Tıp ve Hukukun Buluşma Noktasında Biyoetik Tartışmalar”, İnsan Hakları Yıllığı, Cilt 34, 2016, s 21-42.
  • Çobanoğlu Nesrin, “ Tıp Etiğinden Tıp Hukukuna Hasta Hakkı Olarak Aydınlatılmış Onam “, Sağlık Hukuku Digestası, Ankara, 2009, s. 70-86.
  • Doğan Cahid, “ Tıp Etiği ve İdare Hukuku İlişkisi “, Ankara Barosu IV. Sağlık Hukuku Kurultayı, Ankara, 2012, s. 54-87.
  • Doğramacı Yakup Gökhan / Erkol Zehra Zerrin, “ Çocuklarda Kan Naklinin Reddi : Yehova Şahitleri Olgu Örnekleri “, Tıp Hukuku Dergisi, Sayı: 10, İstanbul 2016,s. 255-300.
  • Emir Murat, Hukuki ve Etik Yönleri İle Biyotıp Araştırmalarında Biyobankalar, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara 2013.
  • Gojayeva Alvina, “Avrupa Biyotıp Sözleşmesi ve Türk Tıp Hukuku’na Etkileri” Sağlık Hukuku Digestası, Ankara, 2009, s. 28-70.
  • Gürbüz Nagehan, Biyotıp Hukukunda İnsan Onuru, İstanbul 2014.
  • Güvercin Hüseyin Cemal, Türkiye’deki Gelişimi Açısından Hasta Hakları Kavramı, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimleri Üniversitesi, Ankara 2007.
  • Katoğlu Tuğrul, “ Türk Hukukunun Bir Parçası Olarak Avrupa Konseyi İnsan Hakları ve Biyotıp Sözleşmesi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:55, Sayı:1, 2006, s.157-193.
  • Kılıçoğlu Ahmet M., “Türk Medeni Kanunumuzda İnsan Hakları”, Türk Medeni Hukukunda Değişimler Sempozyumu 10-11 Haziran 2016 Çankaya Üniversitesi, Ankara 2016,s.45-59.
  • McEwan Ian, Çocuk Yasası, Yapı Kredi Yayınları, 2. Baskı, 2017. Metin Sevtap, Biyo-Tıp Etiği ve Hukuk, İstanbul 2010
  • Oğuzman M. Kemal/Seliçi Özer/Oktay Özdemir Saibe, Kişiler Hukuku, 15. Bs., İstanbul, 2015 .
  • Oğuztürk Burcu K., Türk Medeni Hukuku’nda Biyoetik Sorunlar, İstanbul, 2011.
  • Özbilen Arif B., İnsan Kökenli Biyolojik Maddelere İlişkin Hukuki İş- lemler , İstanbul, 2011.
  • Öztan Bilge, Medeni Hukuk’un Temel Kavramları, 15. Bs., Ankara 2004 .
  • Özgül Mehmet E., Yeni Tıbbi Yöntemlerin Hukuka Uygunluğu, İstanbul, 2010.
  • Poroy Mehmet Akif, “Avrupa Birliği’nde Hasta Hakları”, V. Sağlık Hakkı ve Sağlık Hukuku Sempozyumu 8-9 Kasım 2013, Ankara 2014, s.: 147-155
  • Sarıkaya Mevlüd, Gen Analizleri ve Kişilik Haklarının Korunması, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi Yükseklisans Tezi, Kayseri, 2011
  • Temel Erhan, “ Alman Hukukuna Göre Çocuklarda Aydınlatılmış Rıza “, KKTC Lefke Avrupa Üniversitesi V. Sağlık Hukuku Kurultayı 8-9 Kasım 2013, Ankara, 2014,s. 31-45.
  • Üstün Çağatay, “Tıp’da Etiğin Yerini Belirlemek” Sağlık Hukuku Digestası, Ankara, 2009, s. 115-119.
  • Yıldız Pervin, “ Rıza ve Rıza Formlarının Hukuksal Niteliği “, Ankara Barosu VI. Sağlık Hukuku Kurultayı, Ankara, 2017,s. 59-111.
  • Yılmaz Battal, “ Aydınlatma ve Rıza “, Ankara Barosu VI. Sağlık Hukuku Kurultayı, Ankara, 2017,s. 37-59.
  • Zengin Mehmet A., Biyoloji Uygulamaları Ve Tıbbi Müdahaleler Karşısında İnsan Haklarının Korunması, Ankara, 2012.