ANALIK HALİNİN KIDEM TAZMİNATI BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

İş hukukunun en önemli müesseselerinden biri olan kıdem tazminatı, kadının analık nedeniyle iş akdini feshetmesi halinde ödenmemektedir. İş mevzuatında anneyi ve çocukları koruyucu pek çok düzenlemeye yer verildiği halde bu konuda henüz bir düzenleme yapılmamış olması bir eksikliktir. Analık halinde kadın işçiyi koruyan düzenlemelerin, işçinin bir gün en son çalıştığı işyerine geri döneceği esasına göre yapıldığı dikkati çekmektedir. Oysa kadın işçi, çocukla birlikte değişen koşulları ve ihtiyaçları nedeniyle, iş ve aile yaşamı arasında denge kurmakta zorlanabilmektedir. Kıdem tazminatını düzenleyen 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesinde analık halinde iş sözleşmesini feshetme hakkı tanınmaması, işçileri kıdem tazminatından vazgeçmekle, zoraki çalışmak arasında tercih yapmak zorunda bırakabilmektedir. Karşılaştırmalı hukuktaki kıdem tazminatı uygulamaları incelendiğinde bazı ülkelerde doğumun kadın açısından haklı fesih sebebi olarak kabul edildiği görülmektedir. Kıdem tazminatı fonu oluşturulduğunda bu ülkelerde olduğu gibi analık haline bağlı fesihlerde fondan kıdem tazminatı ödenmesi mümkün hale getirilebilir. Böylelikle mevcut durumun aşağıda tartıştığımız sakıncalarının azalacağı düşünülmektedir. Bu çalışmada iş sözleşmesini analık nedeniyle feshetmek isteyen kadın işçiye kıdem tazminatı ödenmesi ihtiyacı değerlendirilmiştir.

EVALUATION OF MATERNITY STATUS IN TERMS OF SEVERANCE PAY

Severance pay, one of the most important institutions of labor law, is not paid in the event the woman terminates the employment contract due to maternity. Although there are many regulations in the labor legislation protecting the mother and children, the lack of a regulation in this regard is considered a deficiency. It is seen that the current protective regulations are made on the basis that the female worker will return to her last place of employment one day. Yet, due to her changed circumstances and needs upon the arrival of the child, the female worker may find it difficult to balance work life and family life. The absence of the right to terminate the employment contract in the case of maternity in article 14 of the Labor Law No. 1475, which regulates severance pay, may force the workers to choose between give up on the severance payment and working strainedly. When the severance pay applications in comparative law are analyzed, it is seen that in some countries, birth is accepted as a valid reason for termination for women. When the severance pay fund is created, it can be made possible to pay severance pay from the fund in case of termination related to maternity status, as in these countries. Thus, it is believed that the drawbacks of current situation that we discussed below will decrease . In our study, the situation of the female worker wanting to terminate the employment contract due to maternity was evaluated in terms of the right to severance pay.

PDF

___

AĞAÇHAN, Gizem, Büşra, “Çalışan Annelerin Stres Düzeylerinin Çocuklarının Kaygı Düzeyindeki İlişkisinin İncelenmesi”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi , 2019, s.29.
ALP, Mustafa, “Tele Çalışma (Uzaktan Çalışma), Prof. Dr. Sarper Süzek’ e Armağan”, İstanbul, 2011, s.795- 854 .
AKI ,Erol, “İş Sözleşmesinin Feshinde Geçerli Neden Olarak Emeklilik” , Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt: 9, Özel Sayı, 2007, 7.
AKIN, Levent, ”Sosyal Sigortaların Genel Hükümleri Ve Türleri, Yargıtay’ın İş Hukuku Ve Sosyal Güvenlik Hukukuna İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi”,Ankara,2010,419.
ANADOLU, Kerim, “Kıdem Tazminatı Koşulları Ve İşçinin Kıdeminin Hesaplanması”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , S.10,Konya,2003, 249.
ANDAÇ, Faruk, “İş Hukuku”, Ankara, 2006,99.
AYDIN, Ufuk, “Aile Dostu İş Hukuku, Karşılaştırmalı Bir İnceleme”, Sarper SÜZEK’e Armağan, İstanbul, 2011,372.
AYDIN Ufuk, DEMİRKAYA Seher ,”Çalışma Yaşamında Aile Dostu İş Hukuku Uygulamaları”, İş Ve Hayat Dergisi,S.6,2017,74.
BADUR, Emel, “Ailenin Korunması Alanındaki Son Gelişmeler”, TBB Dergisi, Sayı 84, 2009, 64.
BAKIRCI, Kadriye, “İstihdamda Cinsiyetler Arası Eşitlik Ve Mevzuatta Ve Kamusal Politikalarda Yapılması Gereken Değişiklikler” ,Kadın Araştırmaları Dergisi Yıl: 2012/1, Sayı: 10, s. 1-37.
BAYAT, İpek, “Kıroğlu, Kadınların İş-Aile Yaşamı Çatışmasını Engellemeye Yönelik Hukuki Düzenlemeler”, Sosyal Güvenlik Dergisi, 2017, Cilt 7, Sayı 2, 105.
BAYCIK, Gaye, “Türk İş Hukukunda Orantılılık İlkesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt: 15, Özel S., 2013, 689.
BEDİR, Selahattin, “Kıdem Tazminatının Hesabında Kıdeme Dahil Süreler”. Kamu-Sen Yayını, C.1,1987 C. 1. ,7.
BİRBEN, Erhan, “İşverenin İş Sözleşmesini Fesih Hakkının Etkisizleşmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S.15, 2013, 462, 463.
BOSNALI Ö, “Kıdem Tazminatı Fonu Konusunda Düşünceler”, Emek Ve Toplum, Cilt: 4, Yıl: 4, Sayı: 8,2015/1,79-81.
BOSTANCI, Uygar, “Muvazzaf Askerliğin İş Sözleşmesinin Sürekliliğine Etkisi”, Sicil, Sayı: 40, 2018, 167.
CAN Harun, “İş Hukukunda Kıdem Tazminatı”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi,İstanbul, 2018, 21.
CANBOLAT, Talat, ÖZKAN, Sema, Deniz, “Doğum Borçlanması Yapılabilecek Süreler”, İş Ve Hayat Dergisi,S.6,2017,107 .
CANİKLİOĞLU, Nurşen, “Kısmi Süreli Çalışmaya Geçiş Ve Yarım Çalışma Ödeneği”, Emeğin Hukuku Kurultayı-2, 27 Mayıs 2016, Türkiye Barolar Birliği Yayını Ankara, s. 115.
ÇAMCI, Seda, Zeytinlioğlu, “Türk İş Ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kapsamında Gebe Ve Yeni Doğum Yapmış Kadın İşçilerin Korunması”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2019,s.290.
CENTEL, Tankut, DEMİRCİOĞLU, Murat, “İş Hukuku”, İstanbul, 2003, s.199.
ÇENBERCİ, Mustafa, “İş Kanunu Şerhi”, Ankara, 1976,365.
ÇİL, Şahin, “İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukukuna İlişkin Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, İstanbul, 2009, 322.
DEMİR, Fevzi, “En Son Yargıtay Kararları Işığında İş Hukuku Uygulaması”,İzmir,2016,400,401.
DOĞAN, Bahar Burtan, YILDIRIM, Evin Anğay, Kıdem Tazminatı Ve Ülke Örnekleri, Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,S.10,Cilt,6,2016,28.
EKONOMİ, Münir, “Doğum veya Evlat Edinme Sonrası Çocuğun Bakımı ve Yetiştirilmesi Amacıyla Ücretsiz İzin ve Kısmi Süreli Çalışma Hakları”, Legal İSGHD, C. 14, 2017,s.23,32,53.
ERGİN, Berin, “Türk İş Hukukunda Kıdem Tazminatının Geçirdiği Safhalar”,İstanbul,1989,s.7,27,173.
ÇELİK, Nuri, CANİKLİOĞLU, Nurşen, CANBOLAT, Talat, “İş Hukuku Dersleri”, 30. Bası, Beta Yayınevi, İstanbul 2017,s. 650.
ÇELİK, Nuri, “İş Hukuku Dersleri”, 26.Baskı,İstanbul,2013,s.326.
ÇELİK,Aziz, “Dünyada ve Türkiye’de Kıdem Tazminatı Uygulamaları” İ ktisat dergisi, Ocak-Mart 2015, Sayı 530, s. 30.
ERTÜRK,Şükran, “Çalışma Hayatımızda Kadın Erkek Eşitliği”,A nkara,2008,s.162,187.
ERTÜRK, Şükran,GÜRSEL, İlke, “İş Hukuku’nda Eşit Davranma İlkesi”, Prof. Dr. Sarper Süzek’e Armağan, Beta Basım, C.1, Ankara, 2011, s.425-458.
EŞMELİOĞLU, İbrahim, “Gerekçeli, Açıklamalı, İçtihatlı İş Kanunları Ve Mevzuatı”, Ankara, 1986,s.196.
GÜNER, Zeynep, Burcu, AÇMAZ, Ömer, Ayhan, AĞÖREN, Tuna, “ürkiye İçin Kıdem Tazminatı Fonu Oluşturulmasına Yönelik Model Önerileri”, Sosyal Güvence Dergisi ,S. 10,2016, s.35.
GÜZEL, Ali, “İş İlişkisinin Sona Ermesi Ve Kıdem Tazminatı, Yargıtay’ın İş Hukuku Ve Sosyal Güvenlik Hukukuna İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi”, Ankara, 2012,s.382.
GÜZEL, Ali, OKUR, Ali, CANİKLİOĞLU, Nurşen, “Sosyal Güvenlik Hukuku”, İstanbul, 2018, s.442.
KABLAY, Sebiha, ELMAS, Yonca, “Aile Yaşamı Dengesini Sağlamaya Yönelik Türkiye Uygulamaları” ,Politik Ekonomik Kuram, Sosyal Bilimler Dergisi, 2018,C.2,s.81.
KILIÇOĞLU, Mustafa, “Şerhli İş Kanunu Yorumu”, Ankara, 1999, s.318.
KOCAGİL, İpek, İşçinin Ölümünün İş İlişkisi Bakımından Sonuçları”, Prof. Dr. Ali Rıza Okur’a Armağan, İstanbul, 2014.
KÖK,İsmail, Kıdem Tazmnatı Fonu, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya, 2019, s.123.
KÖSEOĞLU, Ali, Cengiz, “Türk İş Hukukunda Analık”, İş ve Hayat Dergisi, S.2, İstanbul, 2017,s.103.
LİMON, Resul, “Türkiye de Kıdem Tazminatının Tarihi Gelişimi ve Kıdem Tazminatı Fonu”, İş Ve Hayat Dergisi, S.1, Ankara, 2015,s.146.
LİMONCUOĞLU, Alp, Siyami, “Kıdem Tazminatı Fonu Tartışmaları Işığında Avusturya Kıdem Tazminatı Reformu”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 9,Özel Sayı, 2007,s.294.
LİMONCUOĞLU, Alp, Siyami, “Karşılaştırmalı Hukukta Kıdem Tazminatı Uygulamaları” , Ankara Sanayi Odası Yayınları, Ankara, 2010, s.55.
NARMANLIOĞLU, Ünal, “Türk Hukukunda Kanundan Doğan Kıdem Tazminatı”, İstanbul, 1973,1.
NARMANLIOĞLU, Ünal, “Aralıklarla Kurulmuş İş Sözleşmeleriyle Çalışan İşçinin Kıdem/Hizmet Süresinin Belirlenmesine İlişkin Kanuni Esaslar ve Yargıtay’ın Tutumu”, Halid Kemal Elbir’e Armağan, İstanbul, 1996, s.309.
NARMANLIOĞLU, Ünal, “İş Hukuku Ferdi İş İlişkileri”, I, Beta, 2012, s.574.
OCAK, Saim, “Doğum / Evlat Edinme Nedeniyle Ücretsiz İzin Ve Yarım Çalışma Ödeneği Uygulaması”, İş ve Hayat , Ankara,2017, 174.
ODAMAN, Serkan, “İş Kanunu Ve Borçlar Kanunu Bakımından “Ahlak” Kavramı”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, S.55, 2011, s.878.
ÖZEK, Manolya, “Çalışan Annelerin İş Stresiyle Başa Çıkma Becerisi İle Tükenmişlik Düzeylerinin Aile Değerlendirmesine Ve Çocuklarının Davranışlarına Etkileri”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 2011, s.62,63.
ÖZKARACA Ercüment, “Sigortalılık Süresi ve Prim Ödeme Gün Sayısını Tamamlama Suretiyle Kıdem Tazminatı”, Çalışma ve Toplum, 2013/1, s.154.
ÖZVERİ, Murat, Kıdem Tazminatı: Fon Yerine Güvence Gereksinimi, 2019, http://www.turkis. org.tr/dosya /2bXXu30p4MV2.pdf, Erişim Tarihi , 16.12.2019, 22,41.
SARACEL, Nüket, “Gece Çalışması ve Türk İş Hukukunda Gece Çalışmasının Düzenlenme Esasları”, Anadolu Üniversitesi Basımevi, 1987, s.88-89.
SÖZER, N. Ali, “Türk Sosyal Sigortalar Hukuku”, İzmir,2019,2.244.
SARAÇ, Coşkun, “Analık Halinde Çalıştırma Yasağı” , Sarper Süzek’e Armağan, Cilt: II, Beta Yayınları, İstanbul, 2011,s. 1881-1894.
SUBAŞI, İbrahim , KABAKÇI, Mahmut ,”5 YIL + 3600 GÜN = KIDEM TAZMİNATI?” , İş ve Hayat S.4, Ankara, 2018,s.119.
ŞAKAR, Müjdat, “Kıdem Tazminatı Ve Kıdem Tazminatı Fonu” ,Emeğin Hukuku Kurultayı,27-28 Mayıs 2015 Tarihinde Ankara’da düzenlenen Seminer Yayını, Ankara,2016.
TOPGÜL, Seda, “Aile Dostu Politikalar Ve İş Yaşamının Uyumlaştırılması Çerçevesinde Uygulamaların Değerlendirilmesi”, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, S.12,Tokat, 2017,s.51.
TUAÇ, Pelin, “Analık Halinde İş ve Sosyal Güvenlik Hukukundan Doğan Haklar - 6663 Sayılı Kanun ile Getirilen Yenilikler”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,İzmir,S.32,2017,20 2,s.203.
YILDIZ, Gaye, Burcu, “İşverenin İş Kazasından Doğan Hukuki Sorumluluğu”, Toprak İşveren Sendikası Dergisi,S.86,2010, Ankara,s.266.
YİĞİT, Yusuf,”4857 Sayılı İş Kanunu Kapsamında İş Sözleşmesini Fesih Hakkını Kullanma Süresi”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Konya, C.27, S.3, 2019, s. 776.
YİĞİT, Yusuf, TOPKAYA, Selda,”Türk İş Hukuku’nda Gebe Ve Emziren Anne İşçilerin Korunmasına İlişkin Düzenlemeler”, HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, Cilt: 6, Yıl: 6, Sayı: 14,2017,s.35.
Elektronik Kaynaklar
HOFER, Helmut,SCHUH, Ulrich,WALCH, Dominik, Effects of the Austrian Severance,s. 177,https://doi.org/ 10.1596/ 9780821388495_CH05,Erişim Tarihi,10.11.2019.
https://www.oecd.org/els/family/babiesandbosses-reconcilingworkandfamily lifeasynthesisoff indingsforoecdcountries.htm (Erişim Tarihi.01.02.2020)
Ailenin Korunması Hakkı Sempozyumu Sonuç Bildirgesi, Türkiye İnsan Hakları Ve Eşitlik Kurumu, https://www.tihek.gov.tr/aileninkorunmasi- hakki-sonuc-bildirisi/ (Erişim Tarihi, 23.01.2020)
https://ailevecalisma.gov.tr/uploads/athgm/uploads/pages/ailesuralari/ aile4.pdf (Erişim Tarihi, 23.01.2020)
Yargıtay 22. Hukuk Dairesinin, 19.12.2017 Tarihli,2017/14558 E. 2017/29080 K. Sayılı kararı. Kazancı İçtihat Bankası (Erişim Tarihi , 02.02.2020)
Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 2012/35856 Esas, 2013/10606 Karar sayılı kararı, Kazancı İçtihat Bankası (Erişim Tarihi , 02.02.2020)
Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 20.09.2004 Tarihli,2004/4481 E.,2004/19426 K. Sayılı Kararı; Kazancı İçtihat Bankası (Erişim Tarihi, 02.02.2020)
Yargıtay, Hukuk Genel Kurulu’nun, 12.10.2016 tarihli,2014/9-1136 E., 2016/968 K. Sayılı Kararı, Kazancı İçtihat Bankası (Erişim Tarihi , 21.01.2020)
Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 10.05.2012 Tarihli, 2010/10705 Esas, 2012/16586 K. Sayılı Kararı, Kazancı İçtihat Bankası (Erişim Tarihi ,21.01.2020)
22.Hukuk Dairesinin 18.03.2014 tarihli,2013/6958 E. 2014/6362 K. sayılı kararı, Kazancı İçtihat Bankası (Erişim Tarihi ,02.02.2020)
Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin , 25.06.2009 Tarihli, 2008/3611 E., 2009/18066 K.sayılı kararı, www.kazancı.com. (Erişim Tarihi , 16.12.2018)
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 27.01.1993 T.,1992/9-647 E.,1993/14 sayılı Kararı. Kazancı İçtihat Bankası, Erişim Tarihi (10.02.2020)
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 24.01.2018 Tarihli, 2015/7- 3743 Esas, 2018/81 K. Sayılı Kararı, Kazancı İçtihat Bankası,Erişim Tarihi (21.01.2020)
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 27.04.1988 Tarihli, 1988/369 Sayılı Kararı, Kazancı İçtihat Bankası, Erişim Tarihi (07.11.2019)
Yargıtay, Hukuk Genel Kurulu’nun, 12.10.2016 tarihli,2014/9-1136 E., 2016/968 K. Sayılı Kararı, Kazancı İçtihat Bankası, Erişim Tarihi (21.01.2020)
Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 10.05.2012 Tarihli, 2010/10705 Esas, 2012/16586 K. Sayılı Kararı, Kazancı İçtihat Bankası, Erişim Tarihi (21.01.2020)
Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 18.10.2015 Tarihli ve 2005/33799 K. Sayılı Kararı, Kazancı İçtihat Bankası, Erişim Tarihi (21.01.2020)
Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 09.03.2015 Tarihli,201/15255 Esas, 2015/9473 K. Sayılı Kararı, Kazancı İçtihat Bankası, Erişim Tarihi (21.01.2020)
Anayasa Mahkemesi’nin,1990/30 E.,1990/31 K. Sayılı, 29.11.1990 Tarihli Kararı ,Kazancı İçtihat Bankası, Erişim Tarihi (18.01.2020)
Anayasa Mahkemesi’nin, 2006/156 E.,2008/125 K. Sayılı, 19.6.2008 Tarihli Kararı ,Kazancı İçtihat Bankası, Erişim Tarihi (21.01.2020)
Yargıtay 9.Hukuk Dairesinin 28.04.2005 tarihli,2005/12520 E.,2005/14889 Sayılı Kararı, Kazancı İçtihat Bankası, Erişim Tarihi (23.01.2020)
Yargıtay 22. Hukuk Dairesi’nin 15.01.2019 Tarihli,2016/28127 Esas ve 2019/892 K. Sayılı Kararı, Kazancı İçtihat Bankası, Erişim Tarihi (27.11.2019)
Yargıtay 22.Hukuk Dairesinin,13.06.2016 tarihli, 2015/12878 E., 2016/17527 K sayılı kararı, Kazancı İçtahat Bankası (Erişim tarihi 03.12.2019)
Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin,20.5.2014 Tarihli, 2012/10999 E., 2014/16076 K. Sayılı Kararı , Kazancı İçtihat Bankası (Erişim Tarihi , 07.11.2019)
Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin, 17.9.2007 tarihli, 2007/29103 E., 2007/26743 K. sayılı kararı. Kazancı İçtihat Bankası (Erişim Tarihi , 27.11.2019)
Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin, 16.4.2012 Tarihli,2010/5907 E., 2012/13018 K. sayılı kararı. Kazancı İçtihat Bankası (Erişim Tarihi , 27.11.2019)