AİHM’İN GAYRIMENKUL MÜLKİYETİ ve İMAR HUKUKU UYUŞMAZLIKLARINA YAKLAŞIMINDAN KESİTLER ve KARAR ÖRNEKLERİ

Mülkiyet hakkı, bir insan hakkı olarak 2709 sayılı 1982 Anayasası’nın 35. maddesinde ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 1 Numaralı Protokolü’nün 1. maddesi ile korunmaktadır. Anayasa’nın 90. maddesinin son fıkrası uyarınca, “Usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası andlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası andlaşma hükümleri esas alınır.” Bu bakımdan mülkiyet hakkını korumak, devletin hem pozitif hem de negatif yükümlülüğünü gerektiren bir haktır. Mülkiyet hakkına müdahale, imar uygulamaları ile yaygın şekilde gerçekleşmektedir. Bu sebeple Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin mülkiyet hakkını etkileyen imar uygulamalarına ilişkin içtihadı önem taşımaktadır.

JURISPRUDENCE EXAMPLES AND PARTS REGARDING APPROACH OF EUROPEAN COURT OF HUMAN RIGHTS TO DISPUTES OF REAL PROPERTY AND ZONING LAW

The right to property is protected as a human right by Article 35 of the 1982 Constitution numbered 2709 and Article 1 of Protocol No. 1 to the European Convention on Human Rights. Pursuant to the last paragraph of Article 90 of the Constitution, “In the case of a conflict between international agreements, duly put into effect, concerning fundamental rights and freedoms and the laws due to differences in provisions on the same matter, the provisions of international agreements shall prevail.” In this regard, protecting the right to property requires positive and negative obligations of the State. Intervention to the right to property is mostly realized through zoning practices. In this respect, the jurisprudence of the European Court of Human Rights concerning the zoning practices affecting the right to property is important.

___

  • Ateş Umut, “İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararları Işığında Mülkiyet Hakkı”, Hukuk Gündemi Dergisi, S.1 (Aralık 2005)
  • Bal Süleyman, “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Kapsamında Mülkiyet Hakkının Korunması”, http://www.inhak- bb.adalet.gov.tr/ aihs/ek1.htm (Erişim Tarihi 24.12.1006)
  • Beyazıt İbrahim Hakkı, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Kapsamında Mülkiyet Hakkı,Genç Hukukçular Hukuk Okumaları, ss. 458-445.
  • Carss-Frisk Monica, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 1 No’lu Protokolünün 1. Maddesinin uygulanmasına ilişkin Kılavuz, Türkiye Barolar Birliği Yayınları No: 90, İnsan Hakları El Kitapları No: 4, sh. 21.
  • Demir Hasan, “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 1 No’lu Protokolü’nün 1. Maddesi Kapsamında; Mülkiyet Hakkına İlişkin Bir Sunum”, http://www.inhak-bb.adalet.gov.tr/aihs/ek1.htm (Erişim Tarihi:24.12.2006)
  • Dinç Güney, “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Mülkiyet Hakkı”, http://www.rightsagenda.org/dosyalar /dokuman/gdinc_mulkiyet_hakki_www.rightsagenda.org.doc (Erişim Tarihi:24.12.2006)
  • Frowein Jochen/Peukert Wolfgang, Europäische Menschenrechtskonvention, Kehl/ Strassburg/ Arlington 1994
  • Gemalmaz H. Burak, Mülkiyet Hakkı Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru El Kitapları Serisi - 6, Avrupa Konseyi Ankara Program Ofisi, Ankara 2018
  • Gölcüklü Feyyaz/Gözübüyük Şeref, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması, Turhan Kitapevi, Ankara 2003
  • Jacot-Guillarmod Olivier, Règles, méthodes et principes d’interprétation dansla jurisprudence de laCour européenne des droits de l’homme, Commentaire article par article sous la direction de Pettiti Louis-Edmond/DecauxEmmanuel/Imbert Pierre-Henri, Paris 1995
  • Karabulut Mustafa, “Mülkiyet Hakkı (İHAS 1 No.lu Protokol Madde 1) ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde Türkiye Hakkında Verilen Kararlar”, http://www.inhak-bb.adalet.gov.tr/aihs/ek1.htm (Erişim Tarihi:24.12.2006)
  • Klose Bernhardt, Grundrechtsschutz in der Europäischen Unionund die Europäische Menschenrechtskonvention, DRiZ (Deutsche Richterzeitung) 1997
  • Koch Thorsten, Parteiverbote, Verhältnismäßigkeitsprinzipund EMRK, DVBl. 2002
  • Mursal Nurten, “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde Mülkiyet Hakkı”, http://www.inhak-bb.adalet.gov.tr/aihs/ek1.htm (Erişim Tarihi: 24.12.1006)
  • Özdek Yasemin, Avrupa İnsan Hakları Hukuku ve Türkiye, AİHS Sistemi-AİHM Kararlarında Türkiye, Türkiye Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü İnsan Hakları Araştırma ve Derleme Merkezi, Ankara 2004
  • Pettiti Louis-Edmond/Decaux Emmanuel/Imbert PierreHenri, La Convention européenne des droits de l’Homme, Commentaire article par article, Paris 1995 Peukert Wolfgang, Schutzdes Eigentumsnach Art.1 ZP zur EMRK, EuGRZ 1981
  • RudolfBeate, Die Eigentumsgarantienach der EMRK undihreverfassungsrechtliche Dimension, EuGRZ 1996
  • T.C. Adalet Bakanlığı, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Kapsamında Mülkiyet Hakkı, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Ek Protokollerinin Uygulanmasına İlişkin Kılavuz Kitap (http://www.inhak.adalet. gov.tr/inhak_bilgi_bankasi/el_kitaplari/mulikyet_kilavuz.pdf).
  • Tezcan Durmuş/Erdem Mustafa Ruhan/Sancakdar Oğuz/ Önok Rıfat Murat, İnsan Hakları El Kitabı, Seçkin Yayınları, Ankara 2019
  • Tezcan Durmuş/Erdem Mustafa Ruhan/Sancakdar Oğuz, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Işığında Türkiye’nin İnsan Hakları Sorunları, Seçkin Yayınevi, Ankara 2004
  • Velu Jacques/ErgeçRusen, La convention européenne des droits de l’homme, Ed. Bruylant, Bruxelles 1990
  • Villiger Mark E.,Handbuch der europäischen Menschenrechtskonvention (EMRK): unterbesonderer Berücksichtigung der schweizerischen Rechtslage, Zürich 1993
  • Yalçınkaya Hamza, “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ndeki Mülkiyet Hakkı ve Mahkeme Kararları”, http://www.inhak-bb.adalet.gov. tr/aihs/ek1.htm (Erişim Tarihi: 24.12.2006)
  • Zuleeg Manfred, Zum Verhältnisnationalerundeuropäischer Grundrechte Funktioneneiner EU-Charta der Grundrechte, EuGRZ 2000