1980 TARİHLİ ULUSLARARASI ÇOCUK KAÇIRMANIN HUKUKİ YÖNLERİNE DAİR LAHEY SÖZLEŞMESİ VE TÜRKİYE’DEKİ UYGULAMASI

Evlendiğiniz kişi, ortak çocuğunuzu sizden izinsiz başka bir ülkeye kaçırırsa ne yapılması gerekir? Uluslararası çocuk kaçırma vakası teşkil edebilecek bu olayda izlenmesi gereken adımlar nelerdir? Bu durumda Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Yönlerine Dair Lahey Sözleşmesi’ne başvurulması ve çocuğun iadesinin talep edilmesi gerekir. Bu çalışma, Lahey Sözleşmesi’ni veTürkiye’deki ilgili mevzuatı genel hatlarıyla ele alarak Sözleşme’nin anlaşılmasına katkısağlamak ve uygulamadakisorunlara çözüm önerilerinde bulunmak amacıyla hazırlanmıştır. Çalışmada öncelikle Lahey Sözleşmesi’nin genel esasları, amacı ve uygulanabilirliği ile iade sürecine ilişkin esaslar incelenmiştir. Daha sonra Sözleşme’nin Türkiye’deki uygulamalarına ve ortaya çıkan sorunlara değinilmiştir. Özellikle Türkiye’de iade ve velayet davalarının ilişkisi ile iade kararının icrası hususunda uygulamada ortaya çıkan sorunlar belirtilmiş ve çözüm önerilerinde bulunulmuştur.

THE HAGUE CONVENTION OF 1980 ON THE CIVIL ASPECTS OF INTERNATIONAL CHILD ABDUCTION AND THE IMPLEMENTATION IN TURKEY

What should be done if the person you marry abducts your joint child to another country without your permission? What are the steps to be taken in this event that may constitute an international child abduction? In this case, the Hague Convention on the Civil Aspects of International Child Abduction should be applied and return of the child should be requested. This study has been prepared in order to contribute to the understanding of the Convention by addressing the Hague Convention and the relevant legislation in Turkey and to suggest solutions to problems in practice. In this study, firstly, the general principles, purpose and the applicability of the Hague Convention and the principles regarding the return process have been examined. Subsequently, the implementation of the Convention in Turkey and emerging issues have been mentioned. Especially, issues in the relationship between return and custody cases and the execution of the return order which arise in practice have been indicated and solution recommendations have been made.

___

  • BOGGS, Danny J. (2000).“Remarks on the 1980 HagueConvention on the Civil Aspects of International Child Abduction”, New York University Journal of International Law and Politics,C. 33., S. 1.,ss. 43-48. https://heinonline.org/HOL/PrintRequest?collection=journals& handle=hein.journals/nyuilp33&div=8&print=section&format=P DFsearchable&submit=Print%2FDownload&id=11 (Erişim tarihi: 30.11.2019). BRUCH, Carol S. (2000). “Religious Law, Secular Practices, and Children’s Human Rights in Child Abduction Cases under the Hague Child Abduction Convention”, New York University Journal of International Law and Politics, C. 33., S. 1., ss. 49-58. https://heinonline.org/ HOL/PrintRequest?collection=journals&handle=hein.journals/nyuil p33&div=8&print=section&format=PDFsearchable&submit=Print% 2FDownload&id=11 (Erişim tarihi: 30.11.2019). BRUCH, Carol S. (2004). “The Unmet Needs of Domestic Violence Victims and TheirChildren in HagueChild AbductionConvention Cases”, Family Law Quarterly, C. 38., S. 3., ss. 529-546. https://heinonline.org/HOL/Page?handle=hein.journals/famlq38 &id=547&collection=journals&index=journals/famlq (Erişim tarihi: 01.12.2019). DAVIS, Carshae DeAnn (2006). “The Gitter Standard: Creating a Uniform Definition of Habitual Residence under the Hague Convention on the Civil Aspects of International Child Abduction”, Chicago Journal of International Law,C. 7., S. 1.,ss. 321-335. https://chicagounbound.uchicago.edu/cjil/vol7/iss1/15/ (Erişim tarihi: 30.11.2019). ERDEM, Bahadır (2015). “Türk Hukukunda Uluslararası Çocuk Kaçırma Ve Uygulamaları”, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, C. 35., S. 2., ss. 147-171. https://dergipark.org.tr/tr/ pub/iumhmohb/issue/29617/317881 (Erişim tarihi: 29.11.2019).FREEMAN, Marilyn (1998). “The Effects and Consequences of International Child Abduction”, Family Law Quarterly, C. 32., S. 3., ss. 603-622. https://heinonline.org/HOL/Page?handle=hein.journals/fa mlq32&id=623&collection=journals&index=journals/famlq (Erişim tarihi: 01.12.2019). GİRAY, Faruk Kerem (2007). Milletlerarası Özel Hukukta Kaçırılan veya Alıkonulan Çocukların İadesi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı Doktora Tezi.http://acikerisim.istanbul.edu.tr/bitstream/hand - le/123456789/27049/43229.pdf?sequence=1&isAllowed=y (Erişim tarihi: 21.11.2019).
  • KARA, Kansu (2018). “Çocuk Kaçırma Davalarında Arabuluculuk”, Uluslararası Hukuk Ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü Uluslararası Hukuk Bülteni, S.13., ss. 46-49. http://diabgm.adalet.gov.tr/Resimler/SayfaD okuman/2682019105730Bülten_sayi1309.02.2018.pdf (Erişim tarihi: 30.11.2019).
  • KÖSEOĞLU, Bilal (2007). Uluslararası Çocuk İadesi ve Uluslararası Nafaka Alacakları Davaları, Ankara: Türkiye Barolar Birliği Yayınları, 4. Bası.
  • LETO, Marisa (2002). “Whose Best Interest? International Child Abduction Under the Hague Convention”, Chicago Journal of International Law, C. 3., S.1, ss. 247-253. https://chicagounbound.uchicago. edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1187&context=cjil (Erişim tarihi: 30.11.2019).
  • MACKIE, Susan (1996). “Procedural Problems in the Adjudication of International Parental Child Abduction Cases”, Temple International and Comparative Law Journal, C. 10., S. 2., ss. 445-466. https://heinonline.org/HOL/Page?collection=journals&handle =hein.journals/tclj10&id=451&men_tab=srchresults (Erişim tarihi: 01.12.2019). NEBİOĞLU ÖNER, Şebnem (2014). “Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Yönlerine Dair Lahey Sözleşmesi: Amacı, Uygulaması ve Kısa Bir İçtihat Analizi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 115., ss. 477-516. http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2014-115-1438 (Erişim tarihi: 29.11.2019). ÖZTEKİN GELGEL, Günseli (2017). “25 Ekim 1980 Tarihli Uluslararası Çocuk Kaçırma Ve Hukuki Yönlerine İlişkin Lahey Sözleşmesi Çerçevesinde Arabuluculuk Uygulaması”, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, C. 37., S.2., ss. 611-640. https:// dergipark.org.tr/en/download/article-file/411062 (Erişim tarihi: 27.11.2019). ÖZTEKİN GELGEL, Günseli (2005).“Devletler Özel Hukukunda Velayet, Çocuk Kaçırmaları, Evlat Edinmeye İlişkin Problemler”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 8., ss. 119-148. https://ticaret.edu.tr/uploads/kutuphane/dergi/s8/M00123.pdf (Erişim tarihi: 27.11.2019). PÈREZVERA,Elisa (1982).Explanatory Report on the 1980 Hague Child Abduction Convention, HCCH Publication, ss.426-476. https:// assets.hcch.net/docs/a5fb103c-2ceb-4d17-87e3-a7528a0d368c.pdf (Erişim tarihi: 01.12.2019). SHEFFIELD, Mary W., ROWLAND, Matthew D. (2019). “International Hague Network of Judges: Significance in Implementation of the 1980 and 1996 Hague Conventions on the Civil Aspects of International Child Abduction”, Family Court Review, C. 57., S. 2., ss. 175-185. https://assets.hcch.net/docs/18eb8d6c-593b-4996-9c5c19e4590ac66d.pdf (Erişim tarihi: 04.12.2019).
  • SILBERMAN, Linda (1994). “Hague Convention on International Child Abduction: A Brief Overview and Case Law Analysis”, Family Law Quarterly, C. 28., S. 1., ss. 9-34. https://www.jstor.org/stable/ pdf/25739967.pdf?refreqid=excelsior%3A236cc450e6faef41320f1f0 4c5978722 (Erişim tarihi:01.12.2019). TAKCI, Tuğçe (2014). “Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukukî Veçhelerine Dair Lahey Sözleşmesi’nin Uygulanmasında Karşılaşılan Bazı Sorunlar ve Bu Sorunlara Çözüm Önerileri”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, S. 19., ss. 1039-1078. http://yayin.taa.gov.tr/dergiler/ taad/taad19.pdf (Erişim tarihi: 02.12.2019). T.C. Adalet Bakanlığı Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü (2013). 1980 Tarihli Lahey Çocuk Kaçırma Sözleşmesi ve Uygulaması Semineri, Ankara: Özel Hukuk Meselelerinde Adli İşbirliği Çalıştayı. http://www.uhdigm.adalet.gov.tr/yayinlarimiz/laheycocuksemineri.pdf (Erişim tarihi: 23.11.2019). UNICEF (Ekim 2018). Çocuk Dostu Hukuki Yardıma İlişkin Rehber İlkeler. https://d.barobirlik.org.tr/2019/cocukdostuhukukiyardim/files/assets/common/downloads/publication.pdf?uni=6a9e4651 e2f4658f5cc0e8d74b2deac4 (Erişim tarihi: 01.12.2019). https://assets.hcch.net/docs/18eb8d6c-593b-4996-9c5c19e4590ac66d.pdf (Erişim tarihi: 04.12.2019). http://www.hcch.net/index_en.php?act=conventions.status&cid. (Erişim tarihi: 23.11.2019).
  • Angela Jane Kilkenny, B. No: 2015/10826, 17.07.2018. https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/BB/2015/10826 (Erişim tarihi: 05.12.2019).
  • Cem Ramazan Ninek, B. No: 2015/13760, 18.07.2018. https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/BB/2015/13760 (Erişim tarihi: 05.12.2019).
  • Marcus Frank Cerny, B. No: 2013/5126, 02.07.2015. https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/BB/2013/5126 (Erişim tarihi: 05.12.2019). Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 26.02.2014 tarihli 2013/769 Esas 2014/142 Kararsayılı kararı. https://www.lexpera.com.tr/ictihat/ yargitay/hukuk-genel-kurulu-e-2013-769-k-2014-142-t-26-2-2014 (Erişim tarihi: 01.12.2019). Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin 31.10.2016 tarihli 2016/11428 Esas 2016/14224 Karar sayılı kararı. https://www.lexpera.com.tr/ictihat/ yargitay/2-hukuk-dairesi-e-2016-11418-k-2016-14224-t-31-10-2016 (Erişim tarihi: 01.12.2019). Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin 16.12.2015 tarihli 2015/21585 Esas 2015/24334 Karar sayılı kararı. https://www.lexpera.com.tr/ictihat/ yargitay/2-hukuk-dairesi-e-2015-21585-k-2015-24334-t-16-12-2015 (Erişim tarihi: 01.12.2019). Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin 18.02.2013 tarihli 2013/2054 Esas 2013/3856 Karar sayılı kararı. https://www.lexpera.com.tr/ictihat/ yargitay/2-hukuk-dairesi-e-2013-2054-k-2013-3856-t-18-2-2013 (Erişim tarihi: 01.12.2019). Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin 07.06.2012 tarihli 2012/10227 Esas 2012/15537 Karar sayılı kararı. https://www.lexpera.com.tr/ictihat/ yargitay/2-hukuk-dairesi-e-2012-10227-k-2012-15537-t-7-6-2012 (Erişim tarihi: 01.12.2019). Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin 23.05.2011 tarihli 2011/8304 Esas 2011/8799 Karar sayılı kararı. https://www.lexpera.com.tr/ictihat/yargitay/2-hukuk-dairesi-e-2011-8304-k-2011-8799-t-23-5-2011 (Erişim tarihi: 01.12.2019). Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin 21.06.2010 tarihli 2010/6336 Esas 2010/12225 Karar sayılı kararı. https://www.lexpera.com.tr/ictihat/ yargitay/2-hukuk-dairesi-e-2010-6336-k-2010-12225-t-21-6-2010 (Erişim tarihi: 01.12.2019). Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin 15.06.2010 tarihli 2010/124 Esas 2010/11846 Karar sayılı kararı. https://www.lexpera.com.tr/ictihat/ yargitay/2-hukuk-dairesi-e-2010-124-k-2010-11846-t-15-6-2010 (Erişim tarihi: 01.12.2019). Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin 13.12.2001 tarihli 2001/16164 Esas 2001/17696Kararsayılı kararı. http://www.kazanci.com/kho2/ibb/files/dsp.php?fn=2hd-2001-16164.htm&kw=`2001/17696`+Karar#fm (Erişim tarihi: 01.12.2019). Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin 10.12.2001 tarihli 2001/16027 Esas 2001/17495 Karar sayılı kararı. http://www. kazanci.com/kho2/ibb/files/dsp.php?fn=2hd-2001-16027. htm&kw=`2001/17495`++Karar#fm (Erişim tarihi: 01.12.2019).