ADIYAMAN’DA BİR KABALTI VE KAB (HACI ALİ) CAMİSİ

1673'te Osmanlı döneminde inşa edilen cami, tam olarak bilinmeyen bir nedenle hasar görmüş ve 1923 yılında tadilat geçirmiştir. İlk camiden orijinal olarak sadece minaresi kalmıştır. Yazlık mekan mihrap üzerindeki kitabesine göre 1833 yılında eklenmiştir. Sıralı bir şekilde yan yana inşa edilen cami, yazlık mekan ve kabaltı yapıları bir bütün olarak değerlendirilmiş, caminin günümüzdeki isminin nereden geldiği konusu incelenmiştir. Daha önceki yayınlarda kitabelerin okunamamasından kaynaklanan sebeplerden dolayı tarihlendirmede yanlışlıklar tespit edilmiştir. Minarede ve yazlık mekanda yer alan iki kitabenin okunması ile doğru tarihlendirilmesine ışık tutmak istenmiştir. Adıyaman’ın merkezindeki tek kabaltı da değerlendirilmiştir. Diğer şehirlerdeki kabaltı örnekleri verilmiştir. Detaylı bir şekilde incelenen yapının planı üç boyutlu çıkarılarak okuyucuya sunulmuştur. Ayrıca ahşap kubbeli diğer camilerle karşılaştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Adıyaman, Cami, Yazlık Mekan, Osmanlı, Mimari

A Kabalti and Kab (Hacı Ali) Mosque in Adiyaman

The mosque, built in 1673 in the Ottoman period, was damaged for an unknown reason and was renovated in 1923. Only the minarets remained originally from the first mosque. The summer place was added in 1833 according to the inscription on the mihrab. The mosque, the summer space and the kabalti structures, which was built side by side in a sequential manner, were evaluated as a whole and the question of where present day mosque's name came from has been investigated. In previous publications, it was determined that there were mistakes in the dating due to the reasons that could not be read inscriptions. It is desired to shed light on the correct dated history by reading two inscriptions on the minaret and the summer place. One kabalti in the center of Adiyaman was also evaluated. Examples of kabalti in other cities was given. Examined thoroughly, the plan of the structure was presented to the reader by has been drawn in 3d

Keywords:

Adiyaman Mosque, Summer Place, Ottoman, Architecture, Kabalti,

PDF

___

Altın, Alper, “Geçmişten Günümüze Adıyaman Ulu Camisi”, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8, 24, Adıyaman, 2016, 1224-1268. Altın, Alper, Gaziantep Türk-İslam Mimarisi (Eyyubiler'den Cumhuriyet'e), Basılmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum, 2015. Bayhan, A. A.-Salman, F.-Bayraktar M.S., “Adıyaman İli ve İlçeleri Yüzey Araştırması-2001”, 20. Araştırma Sonuçları Toplantısı (27-31 Mayıs 2002), C.1, Ankara, 2003, 81-98. Bayhan, Ahmet Ali-Salman, Fikri, Adıyaman Yüzey Araştırması (2000-2004), Adıyaman, 2010. Bozkurt, Nebi, “Çadır”, TDVİA, c.8, İstanbul, 1993, 158-162. Bozkurt, Nebi, “Kubbetü’s Sahre”, TDVİA, c.26, Ankara, 2002, 304-308. Kılavuz, Bülent Nuri, Güneydoğu Anadolu Bölgesi Minareleri, Basılmamış Doktora Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van, 2005. Mülayim, Selçuk, “Beylerbeyi Camii ve Külliyesi”, TDVİA, c.6, İstanbul, 1992, 75-77. Mülayim, Selçuk, “Kubbe”, TDVİA, c.26, Ankara, 2002, 300-303. Öztürk, Said, Osmanlı Salnamelerinde Adıyaman 1286-1325/1869-1908, İstanbul, 2006. Sucu, Mustafa, Adıyaman İli ve İlçeleri, Gaziantep, 1987. Sucu, Mustafa, Kültürel ve Turistik Değerleriyle Adıyaman, İstanbul, 2008. Vakıflar Genel Müdürlüğü, Türkiye'de Vakıf Abideler ve Eski Eserler, C.I, Ankara 1983. http://www.koeri.boun.edu.tr/sismo/2/deprem-bilgileri/tarihsel-depremler/