Türkiye’de Profesyonel Askerliğin Sosyolojik Bir İncelemesi: Meslek, Görev ya da Yaşam Tarzı?

Bu makalede Türkiye’de askerlik mesleğinin sosyolojik bir incelemesi yapılmıştır. Kurum olarak ordunun ve birey olarak askerin toplum nezdinde ve devlet bürokrasisi içindeki konumuna rağmen bir sosyal olgu olarak analizi gerekli ilgiyi görmemiştir. Bu durum hem meslek olarak askerliğin anlaşılmasını zorlaştırmaktadır hem de kavram kargaşası yaratmaktadır. Makale şu sorulara cevap aramaktadır: Askerlik bir meslek midir? Kimler profesyonel askerdir? Sivil toplum ve askerlerin mesleğe bakışında farklılıklar var mıdır? Bu sorulara cevap bulmak amacıyla askerlik mesleğine dair teorik tartışma ve meslekle ilgili kavram setleri incelenmektedir. Ayrıca toplumun ve askerlerin mesleğe bakış açısını anlayabilmek için 695 katılımcıya uygulanan tanımlayıcı bir anket çalışması ve mülakatlar ile çalışma desteklenmiştir. Dolayısıyla karma bir yöntem uygulanmış ve bu sayede hem veri toplama problemi aşılmaya çalışılmış hem de askerlik mesleğinin genel bir panoraması çizilmiştir. Sanılanın aksine siviller ve askerlerin mesleğe bakışları arasında farklılıklar olduğu ve askerlerin kendi mesleklerini bir yaşam tarzı olarak görmelerine rağmen sivillerin daha ziyade bir meslek ve ayrıca görev olarak tanımladığı ortaya çıkmıştır. Çalışmanın bir diğer önemli bulgusu ise askerler arasındaki profesyonellik anlayışının daha ziyade kıdem ve tecrübe ile özdeşleştirilmesidir. Ayrıca subayların mesleğe bakışında nesiller arasında bir kopuş olmadığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Meslek, Profesyonel Asker, Subay, Türk Ordusu, Askeri Sosyoloji

A Sociological Study of the Military Profession in Turkey: Profession, Duty, or Lifestyle?

This article aims to conduct a sociological analysis of the military profession in Turkey. Despite the prominent position of the army as an institution and the soldier as an individual in society and the state bureaucracy, its analysis as a social phenomenon has received little attention. This situation complicates the understanding of the military profession and creates conceptual confusion. Therefore, a theoretical discussion of the military profession and examination of its concepts are necessary. A descriptive survey with 695 participants was undertaken to bolster this theoretical debate and better understand citizens’ and soldiers’ perspectives on the military profession in Turkey. In addition, the study was supported by the unstructured interview method in order to increase the reliability of the survey results and enable a more profound analysis. As a result, mixedmethods research was used to resolve the data collecting constraints and sketch a broad picture of the military profession. Contrary to common perception, citizens and soldiers were shown to hold divergent views on the military profession. While soldiers refer to their job as a way of life, civilians refer to it as a profession and a duty. Another important finding of the study is that the understanding of professionalism among soldiers is mainly associated with seniority and experience. In addition, a continuity was observed to exist between the old and new generations of soldiers regarding their perception of the profession.

Keywords:

Profession, Professional Soldier, Officer, Turkish Military, Military Sociology,

PDF

___

Barber, B. (1963). Some problems in the sociology of the professions. Daedalus, 92(4), 669–688.
Caforio, G. (1988). The military profession: Theories of change. Armed Forces & Society, 15(1), 55–69.
Cirhinlioğlu, Z. (2010). Meslekler ve sosyolojisi (3rd ed.). Gündoğan Yayınları.
Downes, C. (1985) To be or not to be a profession: The military case. Defense Analysis, 1(3), 147–171. Ergin, O. (1977). Türk maarif tarihi (Vol. 2). Eser Matbaası.
Finer, S. (2002). The man on horseback: The role of the military in politics. Transaction Publishers.
Forster, A. (2006). Armed forces and society in Europe, Palgrave Macmillan. Greenwood, E. (1957). Attributes of a profession. Social Work, 2(3), 45─55.
Hackett, J. (2007). The profession of arms. The 1962 Lees Knowles lectures given at Trinity College, Cambridge (new edition). Center of Military History US Army.
Hale, W. (2011). The Turkish Republic and its army, 1923–1960. Turkish Studies, 12(2), 191–201.
Harries‐Jenkins, G. (1990). The concept of military professionalism, Defense Analysis, 6(2), 117–130. Harris, G. S. (2011). Military coups and Turkish democracy, 1960–1980, Turkish Studies, 12(2), 203–213.
Heper, M. (ed.) (1988). State, democracy and the military: Turkey in the 1980s. W. de Gruyter.
Huntington, S. (1957). The soldier and the state: The theory and politics of civil-military relations. Vintage Books.
Huntington, S. P. (1963). Power, expertise and the military profession. Daedalus, 92(4), 785–807.
Janowitz, M. (1964). The professional soldier: A social and political portrait. Free Press.
Jarausch, K. H. (1990). The unfree professions: German lawyers, teachers and engineers 1900-1950. Oxford University Press.
Karatamu, S. (1971). Türk silahlı kuvvetleri tarihi (Vol. 3, pt. 6) (1908-1920), Book 1. Genelkurmay Basımevi.
Kışlalı, A.T. (1974). Türk ordusu toplumsal kökeni üzerinde bir araştırma. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 29(2), 89–105.
Koytak, E. (2020). Meslek sosyolojisinde teorik yaklaşımlar. Journal of Economy, Culture and Society, special issue, 1–27.
Lasswell, H. D. (1941). The garrison state. The American Journal of Sociology, 46(4), 455–468.
Moskos, C.C. Jr. (1977a). The all-volunteer military: Calling, profession, or occupation? Parameters, 7(1), 2–9.
Moskos, C. C. Jr. (1977b). From institution to occupation: Trends in military organization. Armed Forces & Society, 4(1), 41–50.
Narlı, N. (2000). Civil‐military relations in Turkey. Turkish Studies, 1(1), 107–127.
Perlmutter, A. (1977). The military and politics in modern times: On professionals, praetorians, and revolutionary soldiers. Yale University Press.
Sarıgil, Z. (2014). The Turkish military: Principal or agent? Armed Forces & Society, 40(1),168–190.
Serra, N. (2010). The military transition: Democratic reform of the armed forces. Cambridge University Press.
Shanks-Kaurin, P. (2018). Questioning military professionalism. In N. K. Finney & T. O. Mayfield (Eds.), Redefining the modern military: The intersection of profession and ethics (pp. 25–37). Naval Institute Press.
Shaw, S. J., & Shaw, E.K. (2002). History of the Ottoman empire and modern Turkey (Vol II). Cambridge University Press.
Sığrı, Ü. (2005). Ulusal güvenlik hizmeti ve savaşın sevk ve idaresi kapsamında askerlik kurumunun ve subaylık mesleğinin analizi: Dünyada ve Türk toplumunda askerliğe bakış. Güvenlik Stratejileri Dergisi, 1(2), 95–111.
Sunar, L. (2020). Türkiye’de çalışma hayatı ve meslekler, Toplumsal Yapı Araştırmaları. Retrieved from https://tyap.net/mediaf/Calisma_Hayati.pdf
Sunar, L., & Kaya, Y. (2018). Türkiye’de değişen sosyo-ekonomik yapı içerisinde meslekler. In L. Sunar (Ed.), Türkiye’de toplumsal tabakalaşma ve eşitsizlik (Vol. 2, 2nd ed., pp. 3––52). Nobel.
Uyar, M., & Erickson, E. J. (2009). A military history of the Ottomans: From Osman to Atatürk. ABC-CLIO.
Varoğlu, A.K., Sığrı, Ü, & Işın, E. (2005). The Turkish military ethos and its compatibility with the national Turkish culture. In G. Caforio & G. Kümmel (Eds.), Military missions and their implications reconsidered: The aftermath of September 11th (pp. 557–563). Elsevier.
von Clausewitz, C. (1993). On war (M. Howard & P. Paret, Trans.). Everyman’s Library.
van Doorn, J. (1965). The officer corps: A fusion of profession and organization. European Journal of Sociology, 6(2), 262–282.
Wilensky, H. L. (1964). The professionalization of everyone? American Journal of Sociology, 70(2), 137–158.
World Values Survey (2017-2020). Website. Retrieved from: www.worldvaluessurvey.org/ WVSDocumentationWV7.jsp?COUNTRY=3460