Bu çalışmanın amacı, Niyazi Berkes'in "din ve dünya işlerini birbirinden ayırma davası" olarak nitelendirdiği ulusçu devrimci eksenli çağdaşlaşma/modernleşme modelini incelemektir. Niyazi Berkes'in temel düşünsel eğilimi bütüncül batılılaşma zemininde açıklanabilir. Osmanlı'dan süregelen "batı ve biz" sorununa karşı geliştirdiği Kemalist çağdaşlaşma modeli belli değişkenler çerçevesinde karşımıza çıkar. Sorunu ilk olarak din ve dünya işlerinin ayrılması bağlamında ele almaktadır. Laiklik yerine önerdiği sekülarizm kavramı da bu noktada ablam kazanmaktadır. Ayrıca Ziya Gökalp'in kültür ve uygarlık ayırımına karşı "uygarlık olarak Batı" ve "emperyalist Batı" ayrımını önermektedir. Türk toplumunun çağdaşlaşma serüvenini öncelikle bir zihniyet değişimi olarak görmektedir. Türk toplum tarihinde "ilerici ve gerici" güçlerin mücadelesini de aynı eksende yorumlamaktadır. Kemalist çağdaşlaşma modeli de bu yorumlama biçiminin bir parçası olarak görülebilir. Berkes Kemalizmi ulusçuluk ve devrimcilik ekseninde siyasal ve ekonomik olarak tam bağımsızlık ve "Batıya rağmen batılılaşma" ekseninde inşa etmektedir. Kemalizm salt bir zihniyet değişimi süreci değil aynı zamanda tarihsel bir zorunluluktur.

The purpose of this study is to investigate Niyazi Berkes' model on based secularization/modernization which he considers as a case on separating religious and worldly affairs. Niyazi Berkes' main intellectual tendency would be explained on the base of holistic westernization. The modernization model which he developed against the problem of “West and Us” continues from the period of Ottoman Empire, appears on specific variables. The secularism concept which he offers instead of laicism gains a meaning on this base. Against the Ziya Gökalp's differentiation between culture and civilization he offers the difference between “west as civilization” and “imperialist west”. Berkes perceives primarily the modernization adventure of Turkey as a change in mentality. He interprets the struggle between “progressive” and “reactionary” forces on the same base. Kemalist modernization model could also be seen as a part of this interpretation. Berkes perceives Kemalism as a nationalist and a revolutionist idea and constructs this idea on the base of economical and political independence and “westernization despite the West”. Kemalism is not only process of mental change but also a historical determinism.