Beslenme, Kimlik ve Erkeklik: Et Yemenin Sosyolojisi

Biyolojik bir ihtiyaç olan beslenme, toplumsal cinsiyet başta olmak üzere pek çok kesişimi ve eşitsizliği içeren kültürel bir pratiktir. Toplumsal cinsiyete dayalı beslenmesel eşitsizliklerin en çok görüldüğü pratiklerden biri de et yemektir. Nitekim et yemek geçmişten bugüne birçok kültürde geleneksel olarak bir erkeklik edimi olagelmiş ve avcılık, saldırganlık, güçlülük, doğa üzerinde tahakküm kurma gibi erkekliğe atfedilen birtakım özellikler ile ilişkilendirilmiştir. Buna karşılık sebze, meyve ve tahıllar erkek egemen toplumda kadınlara atfedilen özellikler temelinde kadınsı olarak cinsiyetlendirilmişlerdir. Bu noktadan hareketle bu çalışmanın amacı pek çok kültürde ataerkil bir simge olarak inşa edilen etin erkeklik kimliği ile ilişkisini, Eskişehir’de spor geçmişi olan bir grup erkeğin beslenme deneyimleri üzerinden analiz etmektir. Nitel yöntemin benimsendiği bu araştırma, 2019 yılında fenomenolojik desende yürütülmüş bir saha çalışmasına dayanmaktadır. Veriler belirli spor dallarıyla ilgilenen 14 erkekten yarı yapılandırılmış görüşmelerle toplanmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular, bazı erkekler açısından et yemenin bir erkeklik performansı olarak icra edildiğini, bitkisel beslenmenin kadınsı olarak algılandığını ve et yemeyen erkeklerin ataerkil ve cinsiyetçi vurgularla dışlandıklarını göstermektedir. Bununla birlikte araştırma sonucunda ulaşılan bir diğer bulgu ise mangal yapmanın, özellikle de ataerkil erkeklikler için homososyal bir erkeklik birlikteliğine işaret ettiğini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Sosyoloji, Erkeklik, Beslenme, Et yeme, Toplumsal cinsiyet

Nutrition, Identity and Masculinity: The Sociology of Meat Eating

The biological need for nutrition is also a cultural practice involving many convergences and inequalities, especially with regard to gender. One of the most common practices of gender-based nutritional inequalities is meat eating. Indeed, meat eating has traditionally been a masculine practice in many cultures from past to present and is associated with a number of characteristics attributed to masculinity such as hunting, aggression, strength, and domination over nature. Vegetables, fruits, and grains, on the other hand, have been engendered as feminine by referring to the characteristics of gathering, submission, and sensuality that patriarchal societies attribute to women. This study aims to examine from the perspective of male athletes the relationship the masculine identity has with meat eating, which many cultures have socially constructed as a patriarchal symbol. The study was conducted in 2019 using the qualitative method and phenomenological design. Data have been collected from semi-structured interviews held with 14 men who play various sports and live in Eskişehir. The findings indicate some men to eat meat as a reproduction of masculinity and veganism/vegetarianism to be perceived as feminine; therefore, men who do not eat meat are excluded from patriarchal and sexist emphases. Moreover, another finding of the study reveals that barbequing reproduces hegemonic masculinity as a homo-social association.

Keywords:

Sociology, Masculinity, Nutrition, Meat eating, Gender,

PDF

___

Adams, J. (2019). Etin cinsel politikası. (G. Tezcan ve E. Boyacıoğlu, çev.). Ayrıntı Yayınları.
Aksoy, O. (Film Director). (1977). Dila hanım. İrfan Ünal (Studio). Bentley, A. (2004). The other Atkins revolution: Atkins and the shifting culture of dieting. Gastronomica, 4(3), 34-45.
Bird, S. R. (1996). Welcome to the men’s club: Homosociality and the maintenance of hegemonic masculinity. Gender & Society, 10(2), 120–132.
Bourdieu, P. (2006). Pratik nedenler. (H. Uğur Tanrıöver, çev.). Hil Yayınları.
Bourdieu, P. (2015). Eril tahakküm. (B. Yılmaz, çev.). Bağlam Yayıncılık.
Bozok, M. (2009). Erkeklik incelemeleri alanındaki başlıca kuram ve yaklaşımların sosyalist feminist bir eleştirisine doğru. 6. Ulusal sosyoloji kongresi bildiriler kitabı: Toplumsal dönüşümler ve sosyolojik yaklaşımlar içinde (s. 431–445). Adnan Menderes Üniversitesi.
Bozok, M. (2011). Soru ve cevaplarla erkeklikler. Altan Basım.
Bozok, M. (2015). Ataerkil ve cinsiyetçi erkeklikler, erkeklik ve erkekliklerin eleştirisi, profeminizm, ben ve kendim. A. Akaltun (Ed.), Erkekler içinde (s. 29–38). NotaBene Yayınları.
Bozok, M. (2018). Türkiye’de ataerkillik, kapitalizm ve erkeklik ilişkilerinde biçimlenen babalık. Fe Dergi, 10(2), 31–42.
Bozok, M. Munar, Z. M., & Kavasoğlu, İ. (2019). Cinsiyetlendirilmiş bir egzersizin sınırlarında: Adana’daki erkeklerin pilates deneyimleri. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 13(19), 1721–1756.
Brady, J., & Ventresca, M. (2014). Officially a vegan now: On meat and renaissance masculinity in pro football. Food and Foodways, 22(4), 300–321. https://dx.doi.org10.1080/07409710.2014.964605
Buerkle, C. W. (2009). Metrosexuality can stuff it: Beef consumption as (heteromasculine) fortification. Text and Performance Quarterly, 29, 77–93. https://dx.doi.org10.108010462930802514370
Burgan, E. (2015). İlk kültürel gereç çuval ise: Erkeklik ve et yemenin kesişimselliğinde bilimsel anlatıların kuruluşu. Fe Dergi, 7(2), 35–47. https://dx.doi.org10.1501/Fe0001_0000000141
Calvert, A. (2014). You are what you (m)eat: Explorations of meat-eating, masculinity, and masquarede. Journal of International Women’s Studies, 16(1), 18–33.
Cavazza, N., Guidetti, M., & Butera, F. (2015). Ingredients of gender-based stereotypes about food: Indirect influence of food type, portion size and presentation on gendered intentions to eat. Appetite, 91, 266–272. https://dx.doi.org10.1016/j.appet.2015.04.068
Counihan, C. M. (2005). Food and gender: Identity and power. In C. M. Counihan & S. L. Kaplan (Eds.), Food and gender: Identity and power (pp.1–9). Harwood Academic Publishers. Connell, R. W. (1998). Toplumsal cinsiyet ve iktidar. (C. Soydemir, Tran.). Ayrıntı Yayınları.
Connell, R. W. (2005). Masculinities. University of California Press. Cornwall, A., & Lindisfarne, N. (1994). Dislocating masculinity. Routledge Press.
Creswell, J. W. (2018). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (M. Bütün & S. B. Demir, Tran.). Siyasal Kitabevi.