Otizm Spektrum Bozukluğu ve Beslenme

Yaşamın ilk yıllarından itibaren ortaya çıkan Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB), sosyal iletişimde yetersizlik, tekrarlayıcı kısıtlı davranışlar ve kısıtlı ilgi alanlar ile kendini gösteren bir nörogelişimsel bozukluktur. Otizm spektrum bozukluğunun başlıca risk faktörleri genetik ve çevresel faktörlerdir. Otizmli bireylerde besin seçimine bağlı olarak çeşitli yeme bozuklukları ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle otizm spektrum bozukluğunda sağlıklı beslenme bireyler için önemli bir role sahiptir. Otizm spektrum bozukluğunda sağlıklı beslenme ve diyet tedavileri otizm spektrum bozukluğunun semptomlarını ve bireylerin atak geçirme oranını önemli ölçüde azaltmaktadır. Ancak bazı besinlerden otizm spektrum bozukluğu olan bireylerin kaçınması gerekmektedir. Eğer kaçınılması gereken besinler tüketilirse, otizm spektrum bozukluğunun semptomları yanlış beslenmeye bağlı olarak tekrar ortaya çıkmaktadır. Otizm spektrum bozukluğu olan bireylerde seçici yemek yemeye bağlı olarak ortaya çıkan yeme bozukluğu, gastrointestinal sistem hastalıkları, besin öğelerinin yeterli ve dengeli alınmaması sonucu ortaya çıkan hastalıklar beslenme ile tedavi edilmektedir. Otizm spektrum bozukluğunun semptomlarını azaltmak ve otizm spektrum bozukluğu olan bireylerin atak geçirmelerini en aza indirmek için çeşitli beslenme tedavileri ve diyetler uygulanmaktadır. Bu diyetler arasında en sık kullanılanı, en bilineni ve otizm spektrum bozukluğunun üzerinde en etkili olanı ise glütensiz ve kazeinsiz diyettir. Bu derleme otizm spektrum bozukluğu nedir ve otizm spektrum bozukluğunda beslenmenin nasıl olması gerektiği hakkında yazılmıştır. Bu derlemede otizm spektrum bozukluğu hakkında genel ve detaylı bilgilere yer verilmiştir. Ayrıca otizm spektrum bozukluğunda uygulanan beslenme tedavilerinin otizm spektrum bozukluğunun semptomları üzerinde ne kadar etkisinin olduğu ve uygulanan beslenme tedavilerinin otizm spektrum bozukluğunun semptomlarını etkileyip etkilemediği ele alınmıştır.

Autism Spectrum Disorder and Nutrition

Autism Spectrum Disorder (ASD), which emerges from the first years of life, is a neurodevelopmental disorder that manifests itself with inadequacy in social communication, repetitive restricted behaviors, and restricted areas of interest. The main risk factors for autism spectrum disorder are genetic and environmental factors. Various eating disorders occur in individuals with autism, depending on food choices. Therefore, healthy nutrition has an important role for individuals in autism spectrum disorder. Healthy nutrition and diet treatments in autism spectrum disorder significantly reduce the symptoms of autism spectrum disorder and the rate of attacks of individuals. However, some foods should be avoided by individuals with autism spectrum disorders. If avoidable foods are consumed, the symptoms of autism spectrum disorder reappear due to malnutrition. In individuals with autism spectrum disorder, eating disorders due to picky eating, gastrointestinal system diseases, and diseases caused by insufficient and balanced intake of nutrients are treated with nutrition. Various nutritional treatments and diets are applied to reduce the symptoms of autism spectrum disorder and to minimize the attacks of individuals with autism spectrum disorder. Among these diets, the most commonly used, the most well-known and the most effective on autism spectrum disorder is the gluten-free and casein-free diet. This review was written about what autism spectrum disorder is and how nutrition should be in autism spectrum disorder. In this review, general and detailed information about autism spectrum disorder is given. In addition, the effects of nutritional treatments applied in autism spectrum disorder on the symptoms of autism spectrum disorder and whether the applied nutritional treatments affect the symptoms of autism spectrum disorder are discussed.

___

  • Sağlık Bakanlığı. (2016) ‘Otizmin Farkındayım, Farklılıklara Saygılıyım’ 16.12.2021 tarihinde https://www.saglik.gov.tr/TR,19827/otizmin-farkindayim-farkliliklara-saygiliyim.html adresinden alındı.
  • Susuz, Ç., Doğan, B. G. (2020), Halk Sağlığı Bakışıyla Otizm Spektrum Bozukluğu. Estüdam Halk Sağlığı Dergisi, 5(2), 297-310.
  • Uğur, Ç. (2013), Otizm spektrum bozukluklarında vitamin D düzeyleri. Tıpta Uzmanlık Tezi, Türkiye Ankara: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi. Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı.
  • Gürsoy, G., Öztürk, S. (2019), Otizm spektrum bozukluklarında beslenme yaklaşımı. Aydın Sağlık Dergisi. 5(2), 111-119.
  • Aponte, C. A., Romanczyk, R. G. (2016), Assessment of feeding problems in children with autism spectrum disorder. Research in Autism Spectrum Disorders. 21, 61-72.
  • Fujiwara, T., Morisaki, N., Honda, Y., Sampei, M., Tani, Y. (2016), Chemicals. Nutrition, and autism spectrum disorder: a mini-review. Frontiers in neuroscience, 10, 174.
  • Tekin İftar, E., Kırcaali-İftar, G., Sucuoğlu, B., Kurt, O., Akmanoğlu, N., Değirmenci, H.D., Odluyurt, S. (2012). Editör Elif. Tekin-İftar, Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocuklar ve Eğitimleri (s.102-120), Ankara: Vize Yayıncılık.
  • Glennon, T., J, Miller., Kuhaneck, H. (2004), An Introduction to autism and the pervasive developmental disorders. Sacred Heart University, 1-11
  • Yüksel, A. Otizm genetiği. (2005), Cerrahpaşa Tıp Dergisi. 36(1), 35-41.
  • Mukaddes, M. (2014), Editör Motovalli. Mukaddes, Otizm Spektrum Bozuklukları Tanı ve Takip (s. 30-36), İstanbul Fatih: Nobel Tıp Kitabevi.
  • Özerk, K., Özerk, M. (2020), Editör Kamil. Özerk, Otizm ve Otizm Spektrum Bozukluğu (s. 25-37), Ankara Yenimahalle: Kültür Yayıncılık.
  • Yardım, A., Kocadağ, S., Çelikay, N. Otizim. (2019), Editör: Bayram. Civelek, Spektrum Bozukluğu Olan Bireylere Yönelik Sağlıklı Beslenme Önerileri Rehberi (s.9-13), Ankara: T.C Sağlık Bakanlığı.
  • Çalışkan Demir, A. (2016), Otizm spektrum bozukluğu tanısı alan çocuklarda beslenme davranışı, ebeveyn besleme tarzı ve antropometrik ölçümler, Uzmanlık Tezi, Malatya: İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Hastalıkları Ana Bilim Dalı.
  • Millî Eğitim Bakanlığı (1992). Otistik Çocuklar Eğitim Programının Uygulanmasında Dikkat Edilecek Hususlar, 16.12.2021 tarihinde https://orgm.meb.gov.tr/alt_sayfalar/programlar/otistik_cocuklar_egitim_programi.pdf adresinden alındı.
  • Hyman S. L., Levy S. E, Myers S. M, Kuo D. Z., Apkon S., Davidson L. F., Bridgemohan C. (2020) Identification, evaluation, and management of children with autism spectrum disorder. Pediatrics, 145(1). 1-64.
  • About NAC. (2020), National Autism Center at May Institute. 17.12.2021 tarihinde http://www.nationalautismcenter.org/about-nac/ adresinden alındı
  • File/ Page Not Found (2015), The National Professional Develpment Center On Autism Spectrum Disorder. 17.12.2021 tarihinde https://autismpdc.fpg.unc.edu/evidence%20based%20practices adresinden alındı.
  • World Health Organization. (2020) Autism Spectrum Disorder. 17.12.2021 tarihinde https://www.who.int adresinden alındı.
  • Görmez, A., Kırpınar, İ. (2015), Otizm Spektrum Bozuklukları: Erişkinlikte Değişim ve Psikiyatrik Eş tanılar. Yeni Symposium. Vol. 53 Issue 4, p27-32. 6p.
  • Küçük, Ö., Ulaş, G., Yaylacı, F., Miral, S. (2018), Otizm Fenotipi, DergiPark, 10(2): 228-248.
  • Berding, K., Donovan, S.M. (2016), Microbiome and nutrition in autism spectrum disorder: current knowledge and research needs. Nutrition Reviews. 74(12): 723-736.
  • Kałuzna Czaplinska, J., Jozwik Pruska, J. (2016), Nutritional strategies and personalized diet in autism-choice or necessity. Trends in Food Science & Technology. 49: 45-50.
  • Gürsoy, G., Öztürk, S. (2019), Otizm spektrum bozukluklarında beslenme yaklaşımı. Aydın Sağlık Dergisi. 5(2), 111-119.
  • Önal, S., Uçar A. Otizm spektrum bozukluğu tedavisinde beslenme yaklaşımları (2017), Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(1),179-194.
  • Bülbül, S. F., Ata, A. E., Gökşen, N. K., Gülbahçe, A. (2021) Otizm spektrum bozukluğunda beslenme. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 64: 33-41
  • Neal, E., Chaffe, H., Schwartz, R. H., Lawson, M. S., Edwards , N., Fitzsimmons , G., Cross , J. H. (2008), The ketogenic diet for the treatment of childhood epilepsy: a randomised controlled trial. The Lancet Neurology, 7(6), 500-506.
  • Williams, T. (2011) Autism Spectrum Disorders: From Genes to Environment. BoD–Books on Demand. 123-130.
  • Evangeliou, A., Vlachonikolis, I., Mihailidou, H., Spilioti, M., Skarpalezou, A., Makaronas, N., ... & Smeitink, J. (2003). Application of a ketogenic diet in children with autistic behavior: pilot study. Journal of child neurology, 18(2), 113-118.
  • Elder, J. H., Shankar, M., Shuster, J., Theriaque, D., Burns, S., & Sherrill, L. (2006). The gluten-free, casein-free diet in autism: results of a preliminary double blind clinical trial. Journal of autism and developmental disorders, 36(3), 413-420.
  • Reichelt, KL., Knivsberg AM., Lind G., Nodland M. (1991), Probable etiology and possible treatment of childhood autism. Brain Dysfunction 4: 308-319.
  • Christison, GW., Ivany, K. (2006) Elimination diets in autism spectrum disorders: any wheat amidst the chaff. J Dev Behav Pediatr, 27(2): 162-171.
  • Cohen, S.A., Gold, B.D., Oliva, S., Lewis, J., Stallworth, A., Koch, B., Eshee, L., Mason, D. (2014), Clinical and mucosal improvement with specific carbohydrate diet in pediatric Crohn disease. Journal of Pediatr Gastroenterol and Nutrition, 59(4): 516-521.
  • Strickland, E., McCloskey, S., Ryberg, R. (2009) Eating for Autism: The 10 Step Nutrition Plan. Philadelphia: De Capo Press.
  • Hyman S. Feingold diet. (2013), editör Volkmar FR. Encyclopedia of Autism Spectrum Disorders. Volume: 5, New York, NY: Springer.
  • Matthews, J. (Online). (2013) Autism Diets: The First Step to Biomedical Intervention and Autism Recovery. Available from: http://www. generationrescue.org/resources/ .
  • Adams, L., Conn, S. (1997) , Nutrition and its relationship to autism. Focus Autism Other Dev Disabil 12: 53-58.
  • Adams J.B(2019). Summary of Dietary, Nutritional, and Medical Treatments for Autism based on over 150 published research studies, ARI publication, 40, Available from: 18.12.2021 tarihinde http://autism.asu.edu adresinden alındı.
  • Strickland E, Mccloskey S. (2009), Eating for autism: The revolutionary 10step nutrition plan to help treat your child's autism, Asperger's, or ADHD. Da Capo Lifelong Books.
  • Gupta, SK., Venkatesan, S., Goswami, SP., Kumar, R. (2019), Emerging Trends in the Diagnosis and Intervention of Neurodevelopmental Disorders. Chapter 10. Hershey, USA: IGI Global, 194-210.