RUSYA'DA SERBEST PİYASA EKONOMİSİNE GEÇİŞ SÜRECİ ve 2008 KÜRESEL KRİZİ

Sanayileşmiş Avrupa ülkeleri ile karşılaştırıldığında Rusya ekonomisinin bugünkü küresel krizden neden onlar kadar etkilenmediğinin cevabı oldukça önemlidir. 1990’lı yılların başlarında piyasalarını hızla serbestleştiren Rusya, günümüze kadar gelen süreçte ekonomisinde serbest rekabeti engelleyici mekanizmaları kısmen de olsa kaldırmayı başarabilmiştir. 2000’li yıllarla birlikte Rusya yönetimi, enerji kaynaklarına bağlı ekonomik çıkar ve araçların dış politikada temel öncelik olarak değerlendirildiği yeni bir döneme girmiştir. Bu dönemde Rusya bir taraftan dünya ile entegre olabilmek adına pazar ekonomisi şartlarını sağlamaya çalışırken, diğer taraftan enerji kaynaklarına bağımlı ekonomik büyümesini sürdürülebilir kılmak için uğraşmaktadır. Ancak bu süreç incelendiğinde Rusya’daki serbest piyasa algısının sorgulanmasının gerekli olduğu anlaşılmaktadır. Çalışmada öncelikle geçiş ekonomileri için literatürde yapılan teorik tespitler ele alınarak geçişteki yöntem farklılıkları tartışılacaktır. Tüm geçiş ülkelerinin genel makroekonomik değerlendirmesinden sonra Rusya ekonomisinin geçiş dönemleri boyunca uyguladığı politikalar ve sonuçları dört başlık altında değerlendirilecek ve nihayet küresel krizin Rusya ekonomisine etkileri ortaya konacaktır.

___

  • Ağcakaya, Serpil, (2009), “GeçiĢ Ekonomilerinden Orta Asya Türk Cumhuriyetleri‟nde Bütçe Yönetimi Ve Mali Disiplin Sorunu” Akademik BakıĢ Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, Sayı 16, Nisan, http://www.akademikbakis.org/16/12ortaasya.pdf , (Er.Tar: 02.08.2010)
  • Akman, Vedat, (1998), Modern Dünyadaki En Büyük Ekonomik Kriz: Asya Krizi Sonrası ve Muhtemel Etkileri, Rota Yay., Ġstanbul.
  • Altay, Asuman, (2001), “Piyasa Ekonomisine GeçiĢ Sürecinde Kamu Maliyesi Sorunları Ve Çözüm Önerileri”, Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, No:2, ss. 15-21.
  • Aslund, Anders, (1992), The Past Soviet Economy; Soviet and Western Perspectives, Punters Publisher, London.
  • Aslund, Anders, (2007), Russia’s Capitalist Revolution, Peterson Institute For International Economics, Washington D.C.
  • Aslund, Anders (2010), The Post-Soviet Space: An Obituary, Russia After the Global Crisis, (Ed: Anders Aslund, Sergei Guriev and Andrew Kuchins), Peterson Institute For International Economics, Washington D.C., ss. 223-240.
  • Bakatina, Daria, Jean-Pascal Duvieusart, Vitaly Klintsov, Kevin Krogmann, Jaana Remes, Irene Shvakman, Yermolai Solzhenitsyn, (2009), Lean Russia: Sustaining Economic Growth Through Improved Productivity, McKinsey Global Institute, April.
  • Bastı, Eyüp, (2006), Kriz Teorileri Çerçevesinde 2001 Türkiye Finansal Krizi, SPK Yay., Ankara.
  • Beltyukov, Alexei, M. James Kondo, William W. Lewis, Michael M. Obermayer, Vincent Palmade, and Alex Reznikovitch, (2000), “Reflections on Russia”, The McKinsey Quarterly February, No:1, ss.20-41
  • Bilge, Suat, (1995) “Bağımsız Devletler Topluluğu ve Türkiye”, Avrasya Etüdleri, Sayı:4, KıĢ, ss. 63-100, Ankara.
  • Bilgin, Gazi, (2002), “Rusya Krizinin Orta Asya Türk Cumhuriyetlerine Etkisi”, DıĢ Ticaret Dergisi, Ocak, Özel sayı, http://www.dtm.gov.tr/dtmadmin/upload/EAD/ TanitimKoordinasyonDb/rusya.doc, (Er.Tar: 05.10.2010).
  • BOFIT, (2010), Russia Statistics 1990-2007, Bank of Finland Institute for Economies in Transition, http://www.bof.fi/NR/rdonlyres/13F56B0A-D81A-4231-85AD- 531EB0FBA3FA/0 /BOFIT_ Russia_stat_1990_2007.pdf, (Er.Tar: 03.11.2010).
  • BP, (2010), Statistical Review of World Energy 2010, British Petroleum, http://www.bp.com/productlanding.do?categoryId=6929&contentId=7044622, (Er.Tar: 10.01.2011).
  • Chiodo, Abbigail J, and Owyang, Michael T., (2002), “A Case Study Of A Currency Crisis: The Russian Default Of 1998”, Federal Reserve Bank of St. Louis in its journal Review, Nov., ss.7-18.
  • DPT, (1998), Rusya Krizi ve Türkiye Üzerine Muhtemel Etkileri, Devlet Planlama TeĢkilatı Yıllık Programlar ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü, Ağustos. http://ekutup.dpt.gov.tr/dunya/rusya.pdf, (Er.Tar: 10.07.2010)
  • Dural, B.Yüce, (2007), GeçiĢ Ekonomileri Plandan Piyasaya, Beta Yay.,Ġstanbul.
  • EBRD, (1999), Transition Report – 1999, Ten Years of Transition, European Bank For Reconstruction and Development, http://www.ebrd.com/downloads/research/transition/TR99.pdf , (Er.Tar: 05.08.2010)
  • EBRD, (2004), Transition Report – 2004 Infrastructure, European Bank For Reconstruction and Development, http://www.ebrd.com/downloads/research/transition/TR04.pdf, (Er.Tar: 03.10.2010)
  • EBRD, (2009), Transition Report – 2009 Transition in Crisis?, European Bank For Reconstruction and Development, http://www.ebrd.com/downloads/research/transition/ TR09.pdf, (Er.Tar: 12.12.2010).
  • EBRD, (2011a), Transition Indicators, http://www.ebrd.com/downloads/research/economics/ macrodata/tic.xls, (Er.Tar: 05.01.2011).
  • EBRD, (2011b), Macroeconomic Indicators, http://www.ebrd.com/downloads/research/ economics/macrodata/sei.xls, (Er.Tar: 05.01.2011).
  • EIA, (2010), Weekly All Countries Spot Price FOB Weighted by Estimated Export Volume (Dollars per Barrel), Energy Information Adminitration, http://www.eia.doe.gov/dnav/pet/ hist_xls/WTOTWORLDw.xls, (Er.Tar: 20.01.2011).
  • Exeter, Julian and Steven Fries (1998); “The Post-Communist Transition: Patterns and Prospects”, Finance and Development, A Quarterly Magazine of the IMF, September, Vol:35, No:3, http://www.imf.org/external/pubs/ft/fandd/1998/09/exeter.htm, (Er.Tar: 12.06.2010).
  • Fisher, Stanley and Gelb, Alan, (1991), “The Process of Socialist Econumic Transformation”, Journal of Economic Perspectives, Vol.5, No.4, Fall, ss. 91-105.
  • Fisher, Stanley and Ratna Sahay, (2000), The Transation Economies After Ten Years, NBER Working Paper No: 7664, April.
  • Frye, Timothy (2010), Corruption and Rule of Law, Russia After the Global Crisis, (Ed: Anders Aslund, Sergei Guriev and Andrew Kuchins), Peterson Institute For International Economics, Washington D.C., ss.79-94.
  • Gaddy, Clifford, Barry W. Ickes, (2010), “Russia after the Global Financial Crisis”, Journal of Eurasian Geography and Economics, Vol:51, No:3, ss.281-311.
  • Goldsworthy, Brenton and Daria Zakharova, (2010), Evoluation of the Oil Fiscal Regime in Russia and the Proposals for Reform, IMF Working Pappers, Washington.
  • Bilge, Suat, (1995) “Bağımsız Devletler Topluluğu ve Türkiye”, Avrasya Etüdleri, Sayı:4, KıĢ, ss. 63-100, Ankara.
  • Bilgin, Gazi, (2002), “Rusya Krizinin Orta Asya Türk Cumhuriyetlerine Etkisi”, DıĢ Ticaret Dergisi, Ocak, Özel sayı, http://www.dtm.gov.tr/dtmadmin/upload/EAD/ TanitimKoordinasyonDb/rusya.doc, (Er.Tar: 05.10.2010).
  • BOFIT, (2010), Russia Statistics 1990-2007, Bank of Finland Institute for Economies in Transition, http://www.bof.fi/NR/rdonlyres/13F56B0A-D81A-4231-85AD- 531EB0FBA3FA/0 /BOFIT_ Russia_stat_1990_2007.pdf, (Er.Tar: 03.11.2010).
  • BP, (2010), Statistical Review of World Energy 2010, British Petroleum, http://www.bp.com/productlanding.do?categoryId=6929&contentId=7044622, (Er.Tar: 10.01.2011).
  • Chiodo, Abbigail J, and Owyang, Michael T., (2002), “A Case Study Of A Currency Crisis: The Russian Default Of 1998”, Federal Reserve Bank of St. Louis in its journal Review, Nov., ss.7-18.
  • DPT, (1998), Rusya Krizi ve Türkiye Üzerine Muhtemel Etkileri, Devlet Planlama TeĢkilatı Yıllık Programlar ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü, Ağustos. http://ekutup.dpt.gov.tr/dunya/rusya.pdf, (Er.Tar: 10.07.2010)
  • Dural, B.Yüce, (2007), GeçiĢ Ekonomileri Plandan Piyasaya, Beta Yay.,Ġstanbul. EBRD, (1999), Transition Report – 1999, Ten Years of Transition, European Bank For Reconstruction and Development, http://www.ebrd.com/downloads/research/transition/TR99.pdf , (Er.Tar: 05.08.2010)
  • EBRD, (2004), Transition Report – 2004 Infrastructure, European Bank For Reconstruction and Development, http://www.ebrd.com/downloads/research/transition/TR04.pdf, (Er.Tar: 03.10.2010)
  • EBRD, (2009), Transition Report – 2009 Transition in Crisis?, European Bank For Reconstruction and Development, http://www.ebrd.com/downloads/research/transition/ TR09.pdf, (Er.Tar: 12.12.2010).
  • EBRD, (2011a), Transition Indicators, http://www.ebrd.com/downloads/research/economics/ macrodata/tic.xls, (Er.Tar: 05.01.2011).
  • EBRD, (2011b), Macroeconomic Indicators, http://www.ebrd.com/downloads/research/ economics/macrodata/sei.xls, (Er.Tar: 05.01.2011).
  • EIA, (2010), Weekly All Countries Spot Price FOB Weighted by Estimated Export Volume (Dollars per Barrel), Energy Information Adminitration, http://www.eia.doe.gov/dnav/pet/ hist_xls/WTOTWORLDw.xls, (Er.Tar: 20.01.2011).
  • Exeter, Julian and Steven Fries (1998); “The Post-Communist Transition: Patterns and Prospects”, Finance and Development, A Quarterly Magazine of the IMF, September, Vol:35, No:3, http://www.imf.org/external/pubs/ft/fandd/1998/09/exeter.htm, (Er.Tar: 12.06.2010).
  • Fisher, Stanley and Gelb, Alan, (1991), “The Process of Socialist Econumic Transformation”, Journal of Economic Perspectives, Vol.5, No.4, Fall, ss. 91-105.
  • Fisher, Stanley and Ratna Sahay, (2000), The Transation Economies After Ten Years, NBER Working Paper No: 7664, April.
  • Frye, Timothy (2010), Corruption and Rule of Law, Russia After the Global Crisis, (Ed: Anders Aslund, Sergei Guriev and Andrew Kuchins), Peterson Institute For International Economics, Washington D.C., ss.79-94.
  • Gaddy, Clifford, Barry W. Ickes, (2010), “Russia after the Global Financial Crisis”, Journal of Eurasian Geography and Economics, Vol:51, No:3, ss.281-311.
  • Goldsworthy, Brenton and Daria Zakharova, (2010), Evoluation of the Oil Fiscal Regime in Russia and the Proposals for Reform, IMF Working Pappers, Washington.
  • Havrylyshyn, Oleh, Ivailo Izvorski, Ron van Rodeon, (1998), Recovery and Growth in Transition Economies 1990-97: A Stylized Regression Analysis, IMF Working Paper, WP/98/141, Washington D.C.
  • Havrylyshyn, Oleh and John Odling-Smee (2000), “Political Economy of Stalled Reforms,” Finance & Development, A Quarterly Magazine of the IMF, September, Vol:37, No:3, ss.7-10.
  • Havrylyshyn, Oleh, Donal McGettigan; “Privatization in Transition Countries: Lessons of the First Decade”, August 1999, http://www.imf.org/external/pubs/ft/issues/issues18/ index.htm, (Er.Tar: 10.01.2011).
  • IEA, (2009), World Energy Outlook 2009, International Energy Agency, France. IMF, (2000), Transition Economies: An IMF Perspective on Progress and Prospects, Issues Brief, November, http://www.imf.org/external/np/exr/ib/2000/110300.htm (Er.Tar: 02.05.2010).
  • IMF, (2010), Russian Federation Staff Report for the 2010, No:10/246, July, Washington, D.C. http://www.inflationdata.com/inflation/images/charts/Oil/Inflation_Adj_Oil_Prices_Chart.htm, (Er.Tar: 01.01.2011).
  • Kolodko, Grzegorz W., (1999), Ten Years of Postsocialist Transition: the Lessons for Policy Reforms, The World Bank Policy Research Working Paper No: 2095.
  • Kornai, János, (1993), “Transformational Recession: A General Phenomenon Examined through the Example of Hungary‟s Development”, Economie Appliquée, Vol: 46, No: 2, ss. 181- 227.
  • Krugman, Paul, (2008), Bunalım Ekonomisinin Geri DönüĢü, Literatür Yay., Ġstanbul. Krugman, Paul, Obstfeld, Maurice, (2003), International Economics: Theory and Policy, Sixth Edition, Addison Wesley, New York,
  • Lavigne, Marie, (1995), The Economics of Transition From Socialist Economy to Market Economy, MacMillan. Özel, Saruhan, (2005), Global Finans Krizi, Deniz Kitabevi, Ġstanbul.
  • Peng, Michael W., (2000), Business Strategies in Transition Economies, Sage Publications, California.
  • Roland, Grard, (2000), Transition and Economics –Politics, Markets and Firms-, Massachusetts Institute of Technology. Salanko, Laura, (2006), Essays on Russia’s Economic Transition, Bank of Finland, Helsinki.
  • Shutt, Harry, (2004), Kapitalizmle Derdim Var, Kitap Yayınevi, Ġstanbul. Solow, Bob, Olivier Blanchard, Dick Cooper, Ted Hall, (1999), Unlocking Economic Growth in Russia, McKinsey Global Institute, October, Moscow.
  • Sprenger, Carsten, (2002), Ownership and Corporate Governance in Russian Industry: A Survey, European Bank, Working Paper No:70.
  • Sprenger, Carsten, (2009), The Choice of Ownership Structure: Evidence from Russian Mass Privatization, EFA 2005 Moscow Meetings, ICEF Working Paper Moskova.
  • Staehr, Karsten, (2003), Reforms And Economic Growth in Transition Economies: Complementarity, Sequencing And Speed, Bank of Finland Institute for Economies in Transition (BOFIT), Discussion Papers, No:1.
  • Sutela, Pekka, (2009), How Strong is Russia’s Economic Foundation?, Centre for European Reform Policy Brief, October, http://www.cer.org.uk/pdf/pb_sutela_russia_29oct09.pdf, (Er.Tar: 10.01.2011).
  • Sutela, Pekka, (2010), Russia’s Response to the Global Financial Crisis, Carnegie Endowment For International Peace, Policy Outlook, July.
  • Svejnar, Jan, (2001), Transition Economies: Performance and Challenges, William Davidson Working Paper Number 415, December .
  • TUSĠAD, (1999), Türkiye-Rusya ĠliĢkilerindeki Yapısal Sorunlar ve Çözüm Önerileri, Türkiye Sanayici ve ĠĢadamları Derneği, Yay.No: 99-264, Ġstanbul.
  • World Bank, (1993), Historically Planned Economics, A Guide to the Date, Featuring Economies of the Former Soviet Union, The World Bank, Washington DC.
  • World Bank, (1996), From Plan to Market, World Development Report, The World Bank, Washington DC.
  • World Bank, (2002), Transition: The First Ten Years: Analysis and Lessons For Eastern Europe and The Former Soviet Union, The World Bank, Washington.D.C.
  • Wordl Bank, (2005a), Russian Federation From Transition to Development, A Country Economic Memorandum for the Russian Federation, Rapor No: 32308-RU, March, The World Bank, Washington.D.C.
  • Wordl Bank, (2005b), Russian Economic Report, No:10, The World Bank in Russia, March.
  • Wordl Bank, (2005c), Russian Economic Report, No:11, The World Bank in Russia, November. World Bank, (2008), Russian Economic Report, No:16, The World Bank in Russia, June.
  • World Bank, (2009), Russian Economic Report, No:18, The World Bank in Russia, March.
  • World Bank, (2010), Russian Economic Report, No:22, The World Bank in Russia, June.