EKONOMİK RASYONALİZMİN DİNSEL GÜDÜSÜ DÜNYEVİ ASKETİKİZMDEN BİREYSEL SEÇİM MANTIĞI ÇIKAR UYUMUNA ve EN YÜKSEK FAYDAYA GEÇİŞ

Özellikle, Orta Çağ Katolikliğinin yükümlülüklerine bağlanmamış ve eskinin dinsel sınırlamasından kendisini özgür kılmış olan puritanlar ve kilise karşıtları, para kazanma ve çok katı bir şekilde çalışma içeriğindeki dünyevi ilgileri reddeden vahiy buyruklarının dışına çok çabuk çıkmışlardır. Dünyevi çilekeşlikte dinsel doyum bulmuşlar, kendilerini tanrıya adama ruh haliyle çalışmışlar, böylece tüm zamanlarında günlük işlerini ve ruhlarını koruma gayretlerini birleştirmişlerdir. Max Weber'e göre, sanayi devriminden bir asır sonra pek çoğu dindarlık ve arınma yolu olarak dünyevi çilekeş ruh halini kaybetmiştir. Adam Smith'den sonra hemen herkes bencil dürtülerin özverili güdülerden çok daha güçlü olduğuna inanmış ve çıkarcılığı kötülük ya da günahkarlık olarak görmemiştir. Ekonomik sahada toplumsal uyuma dayanan bu bireyci ve çıkarcı mekanizma, J.S.Mill tarafından geliştirilen metafizik bir kavram olan faydayla birleştirilmiştir. Neo-klasik iktisatçılara göre, her faktör sahibi ürünün maliyetini en aza indirmeyi ve gelirlerini de en yükseğe çıkarmayı isterken tüketici de faydayı en yükseğe çıkartacak şekilde kendi tüketimini tasarlar.

Anahtar Kelimeler:

Dünyevi asketikizm, Ussal Ekonomik Eylem, Çıkarcılık, Yararcılık

PDF

___

Blayney I.W. (1957), The Age of Luther : The Spirit of RenaissanceHumanism, New York
Bottner L. (1932), The Reformed Doctrine of Predestination, Philadelphia
Brubaker R. (1984), The Limits of Rationality : An Essay on the Social and Moral Thought of Max Weber, London
Cohen C.L. (1986), God’s Caress : The Psychology Of Puritan Religious Experience, New York
Forell G.W. (1964), Faith Active in Love : An Investigation of Principles Under Lying Luther’s Social Ethics, Minnepolis
Freytag G. (1910), Martin Luther, Chicago
Kooman W.J. (1954), By Faith Alone : The Life of Martin Luther, London
KMŞ (2004), Kutsal Kitap Eski ve Yeni Antlaşma (Tevrat, Zebur, İncil), İstanbul : Kitab-ı Mukaddes Şirketi
Lecky W.E.H. (1955), History of the Rise and Influence of the Rationalism in Europe, New York
Marshall A. (1951). Principles of Economics, New York
McGrath A.E. (1990), A life of John Calvin : A Study of the Shaping of Western Culture, Cambridge
Menger C. Principles of Economics New York, 1976
Mill J.S. (2008). Özgürlük Üstüne, İstanbul
Mill J.S. (1986). Faydacılık, İstanbul
Mill J.S. (2006). Principles of political economy with some of their applications to social philosophy, Indianapolis
Niebuhr H.R. (1957).The Social Sources of Denominationalism, New York
Oberman H.A. (1985), Luther : Man Between God and the Devil, New Heaven
Poggi G. (1983), Calvinism and Capitalist Spirit : Max Weber’s Protestant Ethic, Amberst
Russel B. (1983). Batı Felsefesi Tarihi, İstanbul
Schmidt A.M. (1960), John Calvin and Calvinist Tradition, New York
Schneider H. (1958), Puritan Mind, Ann Arbor
Smith A. (2001). Milletlerin Zenginliği, İstanbul
Ulutan B. (1978). İktisadi doktrinler tarihi, İstanbul
Watson P.S. (1947), Let God be God. An Interpretation of the Theology of Martin Luther, Philadelphia
Weber M. (1984), The Protestant Ethic And The Spirit of Capitalism, London
Warner W.W. (1930). The Wesleyan Movemen in the Industrial Revolution, New York
Weber M. (1978), Economy And Society, California
Weber M. (1964), The Sociology of Religion, London
Weber M. (1947), The Theory of Social and Economic Organization, New York
Weber M. (1950), General Economic History, New York
Yılmaz F. (2009). Rasyonalite İktisat özelinde bir tartışma, İstanbul