Hukuksal Ampirizmin Hukuk Disiplini Yöntemi Olarak Ortaya Çıkışı ve Erken Gelişim Dönemi: Petrazycki ve Ehrlich’in Görüşleri

Liberal hukuk düzenleri Aydınlanma döneminin ve burjuva devrimlerinin ardından ortaya çıkmıştır. 19. yüzyıl kanunlaştırmaları ile biçimlenen liberal hukuk düzenleri içinde hukukçular, hukuka özgülenmiş bir metodoloji geliştirmeye yönelmişlerdir. Farklı hukuki pozitivizmlerin doğup geliştiği bu dönemde, hukukun kendi başına ilerleyen ve ayrı bir bilimsel alana dönüştürülmesi amaçlanmıştır. Bu uğraşı 19. yüzyıl hukuk metodolojisini hukuk dışı alanlara kapalı, sadece normatif düzenlemelerle ilgilenen ve hukukçulara has bir çalışma sahası olarak görmüştür. Hukuk düzeni her ne kadar toplumsal alanı ve ilişkileri düzenlemeye yönelmiş bir niteliği haiz olsa da geleneksel hukukçuluk kendisini normatif çerçeveyle sınırlandırarak toplumsal olguları görmezden gelmeyi tercih etmiştir. Bu durumun zamanla hukuk düzeni ile toplumsal gerçeklik arasında çatışmalara ve uyumsuzluklara yol açtığı fark edilmiştir. Dolayısıyla hukuksal analizin salt hukuki materyaller ile değil sosyal bilimlerin bulguları ile bir arada değerlendirilmesine yönelik görüşler öne sürülmüştür. Böylece başta ampirik metot olmak üzere hukuk ile sosyal bilimler arasında disiplinler arası araştırmanın imkânları tartışılmaya başlanmıştır. Çalışmada 19. yüzyıldan 20. yüzyıla geçiş sürecinde hukuk metodolojisindeki bu değişim incelenecektir. 19. yüzyıl hukuki pozitivizmlerinin nitelik ve işlevleri genel olarak ele alındıktan sonra hukukta disiplinler arası metodolojilerin imkânı sorgulanacaktır. Bu kapsamda ilk olarak Leon Petrazycki’nin psikolojizm ve hukuk anlayışı, ardından Eugen Ehrlich’in yaşayan hukuk kavramı ampirik yöntemin hukukta kullanımı açısından değerlendirilecektir. Bu iki hukukçunun görüşleri üzerinden hukuksal ampirizmin hukuk disiplini içinde bir yöntem olarak ortaya çıkışı ve erken gelişim dönemi analiz edilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Hukuk ve sosyal bilimler ilişkisi, Hukukta disiplinler arası çalışmalar, Hukuksal ampirizm, Leon Petrazycki, Eugen Ehrlich

Appearance and Early Development Period of Legal Empiricism as the Method of the Discipline of Law: Views of Petrazycki and Ehrlich

Liberal legal systems ensued after the Enlightenment period and bourgeois revolutions. Jurists have been inclined to improve a methodology specific to the law within the liberal legal systems formed by 19th-century codifications. In this period in which different legal positivisms were born and developed, the aim was to transform the law into a separate, self-propelling scientific field. This effort considered 19th-century legal methodology as a field of study for jurists, closed to non-legal areas, and concerned only with normative arrangements. Although the legal system has the characteristics to regulate the social sphere and relations, traditional lawyering has limited itself to the normative framework and ignored social facts. This situation causes conflicts and discrepancies between the legal system and social reality. Accordingly, arguments have been submitted to evaluate the legal analysis together with the outcomes of social sciences, not merely legal materials. Thereby, the possibilities of interdisciplinary research between law and social sciences, especially using the empirical method, have started to be discussed. This article discusses the alteration in legal methodology throughout the transition period during the 19th-century and early 20th-century. First, the characteristics and functions of the 19th-century legal positivisms in general are scrutinized, and the possibility of interdisciplinary methodologies of law is questioned. Within this scope, first, Leon Petrazyck understanding of psychologism and law, subsequently Eugen Ehrlich’s living law concept, are evaluated in terms of the use of the empirical method in law. Appearance and the early development period of legal empiricism as a method in the discipline of law are analyzed based on the opinions of these two jurists..

Keywords:

Relationship of law and social sciences, Interdisciplinary studies at law, Legal empiricism, Leon Petrazycki, Eugen Ehrlich,

PDF

___

Akçabay FC, ‘Hukuka Uymak ya da Uymamak İşte Tüm Mesele Bu: Psikolojik Hukuk Yaklaşımı Çerçevesinde Hukuka Uyma ve Meşruluk İlişkisi’ in Üye S et al (eds), Prof. Dr. Adnan Güriz’e Armağan, (Ankara Üniversitesi 2016) 39-71.
Althusser L, İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları (Alp Tümertekin tr, İthaki 2003).
Babb HW, ‘Petrazhitskii: Science of Legal Policy and Theory of Law’ (1937) 17 BUL Rev 793-829.
-- ‘Petrazhitskii: Theory of Law’ (1938) 18 BUL Rev 511-578.
Banakar R, ‘Sociological Jurisprudence’ in Banakar R and Travers M (eds), An Introduction to Law and Social Theory (Hart 2002) 33-49.
Cairns H, Law and the Social Sciences (Augustus M. Kelley 1969)
Can C, Hukuk Sosyolojisinin Antropolojik Temelleri ve Genel Gelişim Çizgisi (2nd edn, Seçkin 2003).
Cotterrell R, The Sociology of Law - An Introduction (2nd edn, Butterworths 1992).
-- ‘Ehrlich at the Edge of Empire: Centres and Peripheries in Legal Studies’ in Hertogh M (ed), Living Law - Reconsidering Eugen Ehrlich (Hart 2009) 75-94.
Denzin NK, ‘Interaction, Law, and Morality: The Contributions of Leon Petrazycki’ in Gorecki J (ed), Sociology and Jurisprudence of Leon Petrazycki (University of Illinois 1975) 63-82.
Ehrlich E, ‘The Sociology of Law’ (Isaacs N tr) (1922-1923) 36 Harv L Rev 129-145.
-- Fundamental Principles of the Sociology of Law, (Moll WL tr, Russell & Russell 1962).
Golunskii SA and Strogovich MS, ‘The Theory of The State and Law’ in Hazard JN (ed), Soviet Legal Philosophy (Babb HW tr, Harvard 1951) 351-425.
Gorecki J, ‘Leon Petrazycki’ in Gorecki J (ed), Sociology and Jurisprudence of Leon Petrazycki (University of Illinois 1975) 1-15.
-- ‘Preface’ in Gorecki J (ed), Sociology and Jurisprudence of Leon Petrazycki (University of Illinois 1975) IX-XI.
-- ‘Social Engineering through Law’ in Gorecki J (ed), Sociology and Jurisprudence of Leon Petrazycki (University of Illinois 1975) 115-132.
Gurvitch G, ‘Hukuk Sosyolojisinin Kurucuları ve Bugünkü Cereyanlar’ (Hamide Topçuoğlu tr) (1973) 8 (3) AÜHFD 629-642.
Gürkan Ü, Hukuk Sosyolojisine Giriş (3rd edn, Siyasal 1999).
Heper A, ‘Almanya’da Hukuk Sosyolojisi Dersleri ve Kitapları Konusunda Bir İnceleme’ (2015) 2 (3) Hukuk Kuramı 1-16.
-- Serbest Hukuk Akımı -Sosyal Bir Olgu Olarak Hukuk- (On İki Levha 2016).
Hertogh M, ‘From ‘Men of Files’ to ‘Men of the Senses’: A Brief Characterisation of Eugen Ehrlich’s Sociology of Law’, in Hertogh M. (ed), Living Law - Reconsidering Eugen Ehrlich (Hart 2009) 1-17.
Hunt A, ‘The Problematisation of Law in Classical Social Theory’ in Banakar R and Travers M (eds), An Introduction to Law and Social Theory (Hart 2002) 13-31.
Işıktaç Y and Koloş U, Hukuk Sosyolojisi (İstanbul Bilgi Üniversitesi 2015).
Koloş U, ‘Leon Petrazycki ve Hukukun Gerçekliği Sorunu: Bir Psikolojik Hukuk Kuramı’ in Üye S et al (eds), Prof. Dr. Adnan Güriz’e Armağan (Ankara Üniversitesi 2016) 493-540.
Macaulay S, ‘The New Versus The Old Legal Realism: “Things Ain’t What They Used To Be”” (2005) Wis L Rev 365-403.
Mertz E, ‘Introduction’ in Mertz E (ed), The Role of Social Science in Law (Ashgate 2008) XIII - XXX.
Milovanovic D, Weberian and Marxian Analysis of Law: Development and Functions of Law in a Capitalist Mode of Production (Ashgate 1989).
-- An Introduction to the Sociology of Law (3th edn, Criminal Justice 2003)
Motyka K, ‘Law and Sociology: The Petrazyckian Perspective’ in Michael Freeman (ed), Law and Sociology - Current Legal Issues - Vol 8 (Oxford 2006) 119-140.
Nelken D, ‘Law in Action or Living Law? Back to the Beginning in Sociology of Law’ (1984) 4 Legal Stud 157-174.
-- ‘Ehrlich’s Legacies: Back to the Future in the Sociology of Law?’ in Hertogh M (ed), Living Law - Reconsidering Eugen Ehrlich (Hart 2009) 237-272.
Nimaga, S, ‘Pounding on Ehrlich. Again?’ in Hertogh M (ed), Living Law - Reconsidering Eugen Ehrlich (Hart 2009) 157-175.
Özcan MT, Hukuk Sosyolojisine Giriş (4th edn, On İki Levha 2011).
Özkan İB, ‘Hukuku Yaşamda Bulmak: Eugen Ehrlich’in Hukuk Sosyolojisi Anlayışında Yöntem’ in Işıktaç Y (ed), Dönüşen Toplum - Dönüşen Hukuk II: Yöntem (Sümer 2016) 151-184.
Petrazycki L, Law and Morality (Babb HW tr, Harvard 1955).
Podgorecki A, ‘Unrecognized Father of Sociology of Law: Leon Petrazycki - Reflections based on Jan Gorecki’s Sociology and Jurisprudence of Leon Petrazycki’ (1980-1981) 15 Law & Soc’y Rev 183-202.
Posner R, ‘The Decline of Law as an Autonomous Discipline: 1962 – 1987’ (1986–1987) 100 Harv L Rev 761-780.
-- ‘Legal Scholarship Today’ (2001-2002) 115 Harv L R 1314-1326.
Pound, R, Jurisprudence - Vol I (West 1959).
Reimann MW, ‘Free Law School’ in Clark DS (ed), Encyclopedia of Law & Society: American and Global Perspectives - Vol 2 (Sage 2007) 605-606.
Reisner MA, ‘The Theory of Petrazhitskii: Marxism and Social Ideology’ in Hazard JN (ed), Soviet Legal Philosophy (Babb HW tr, Harvard 1951) 71-82.
Rudzinski AW, ‘Petrazycki’s Significance for Contemporary Legal and Moral Theory’ (1976) 21 Am J Juris 107-130.
Timasheff NS, An Introduction to the Sociology of Law (Harvard University Committee 1939).
-- ‘Introduction’ in Petrazycki L, Law and Morality (Babb HW tr, Harvard 1955) XVIII – XXXVIII.
Vogl S, ‘Eugen Ehrlich’s Linking of Sociology and Jurisprudence and the Reception of his Work in Japan’ in Hertogh M (ed), Living Law - Reconsidering Eugen Ehrlich (Hart 2009) 95-123.
Yüksel M, Avşar Z and Akbaş K, Hukuk Sosyolojisi (Anadolu Üniversitesi 2013).
Weber M, Economy and Society - An Outline of Interpretive Sociology (Roth G and Wittich C eds, University of California 1978)
Ziegert KA, ‘The Sociology Behind Eugen Ehrlich’s Sociology of Law’ (1979) 7(3) International Journal of Sociology of Law 225-273.
-- ‘A Note on Eugen Ehrlich and the Production of Legal Knowledge’ (1998) 20 Sydney L Rev 108-126.
-- ‘World Society, Nation State and Living Law in the Twenty-first Century’ in Hertogh M (ed), Living Law - Reconsidering Eugen Ehrlich (Hart 2009) 223-236.