Türk Bankacılık Sektöründe İnsan Kaynakları Uygulamaları Üzerine Nitel Bir Araştırma

Şirketlerde etkililiğin ve verimliliğin arttırılmasında çalışanın doğru işe yerleştirilmesi, örgütün ihtiyaçları doğrultusunda eğitilmesi, birey veya takım içindeki performansının değerlendirilmesi ile ilgili konuların önem kazandığı görülmektedir. Bu çalışmanın amacı Türkiye’deki kamu, yabancı ve özel sermayeli bankaların, işe alım, eğitim, performans değerlendirme ve ödüllendirmeyle ilgili uygulamalarını faaliyet raporları ve kurumsal web sitelerinden toplanan verilerle inceleyerek, bankacılık sektöründeki insan kaynakları faaliyetlerinin nitel bir analizini yapmaktır. Elde edilen bulgulara göre, bankaların deneyimli adaylardan seçim yaparken genellikle görüşme tekniğini kullandıkları; deneyimsiz adaylardan seçim yaparken ise çoğunun yetenek ve başarı testlerini ön eleme yöntemi olarak kullandıkları; test sonuçlarına göre belirlenen adaylarla görüşme yapıp seçim kararı verdikleri saptanmıştır. Bankaların çoğunun çalışanlarına meslek içi eğitimler ve kişisel gelişimleri doğrultusunda eğitim olanakları sundukları; eğitimlerin çoğunun kurumun web sitesi ve bankacılık akademileri/okulları adı verilen merkezler aracılığıyla verildiği tespit edilmiştir. Performans değerlendirmelerinin yılda bir ya da iki kez yapıldığı, bu değerlendirmelerde hedefe ulaşma ve yetkinliklerin esas alındığı, ödemelerde ise performans, kıdem ve bütçeyle ilgili faktörlerin dikkate alındığı görülmüştür. Çalışma, bankacılık sektöründeki insan kaynakları uygulamalarının benzer ve “Yüksek Performanslı Çalışma Sistemleriyle” uyumlu olduğunu göstermektedir.

A Qualitative Research On Human Resource Practices At Turkish Banking Sector

Placing employees to the right job, training these employees according to organizational needs and assessing their performance has gained utmost importance for increasing the effectiveness and efficiency of the organizations. The aim of this study is to make qualitative analysis of human resource practices at banking industry by examining the annual reports and official web sites of state, private and foreign capital banks in regards to staffing, training, performance appraisal and rewarding. Findings suggest that banks generally use interview technique when making selection among experienced candidates, whereas they use ability and achievements tests as a screening method and then based on the scores, they conduct interviews and make selection among unexperienced candidates. Most banks offer job-related trainings as well as trainings based on self-development. Those trainings are conducted mostly through the web site and training centers, so called banking academy and schools. Performans appraisals are conducted either once or twice a year and goal achievements and competencies are used as assessment criteria. Performance, tenure and budget-related factors are found to be taken into account in payment decisions. The study shows that banks have similar human resource practices and these practices are compatible with high performance work systems..

PDF

___

Acuner, T. (2001) İnsan Kaynakların Yetiştirilmesi, Geliştirilmesi ve Hizmet Sektöründe Bir Saha Araştırması, Training and development of human resources: A field research in service sector. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 15(3),177-190.
Adler, N.J. ve Ghadar, F. (1990). Strategic human resource management: A global perspective. İçinde R. Pieper (Ed.), Human Resource Management: An International Comparison. (ss. 235-260). New York: Walter de Gruyter.
Akbank T.A.Ş. (2017). Faaliyet Raporu. https://www.akbank.com/Documents/ 2017_Akbank_Faaliyet_Raporu.pdf’den alındı.
Akbank T.A.Ş. (2018). Akbanklı Kariyer. https://www.akbank.com/tr-tr/insankaynaklari/ Sayfalar/Kariyer.aspx’den alındı.
Akçakanat, T. (2009). İnsan kaynakları yönetiminde performans değerlendirme: Isparta İl Emniyet Müdürlüğü'nde bir uygulama. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
Alder, N.J. ve Ghadar, F. (1990). “Strategic Human Resource Management: A Global Perspective,” İçinde R. Pieper, ed., Human Resource Management in International Comparison. (ss. 235-60). Berlin: De Gruyter, 1990.
Alternatif Bank (2018, Ocak 4). https://www.alternatifbank.com.tr/hakkimizda/insankaynaklari/’ den alındı.
Alternatif Bank. (2017). Faaliyet Raporu. https://www.alternatifbank.com.tr /media/5094/2017-yili-faaliyet-raporu.pdf’den alındı.
Anadolu Bank (2017). Yıllık Faaliyet Raporu. http://www.anadolubank.com.tr/images/ uploads/files/2018-pdf/Anadolubank-Faaliyet-Raporu-2017.pdf alındı.
Anadolu Bank (2018). İK politikaları. https://ikportal.anadolubank.com.tr /ik/index.php/anadolubank/ik-politikalari’den alındı.
Araptürk Bankası. (2018). İnsan Kaynakları. https://www.atbank.com.tr/insankaynaklari- uygulamalari’ndan alındı.
Ardıç, K., ve Döven, M. (2004). Türkiyede İnsan Kaynakları Uygulamalarının Değerlendirilmesi (Amasya İli Çevresinde Bir Uygulama). Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(2), 80-99.
Arthur-Andersen (2000). 2001’e doğru insan kaynakları araştırması. İstanbul: Sabah Yayınları.
Aycan, Z., Kanungo, R., Mendonca, M., Yu, K., Deller, J., Stahl, G., ve Kurshid, A. (2000). Impact of culture on human resource management practices: A 10? country comparison. Applied Psychology, 49(1), 192-221.
Aycan, Z. (2001). Human resource management in Turkey-Current issues and future challenges. International Journal of Manpower, 22(3), 252-260.
Aycan, Z. (2005). The interplay between cultural and institutional/structural contingencies in human resource management practices. The International Journal of Human Resource Management, 16(7), 1083-1119.
Aydınlı, F. (2010). Converging human resource management: a comparative analysis of Hungary and Turkey, The International Journal of Human Resource Management, 21:9, 1490-1511
Bakan, İ., Doğan, İ. F., Erşahan, B., ve Eyitmiş, A. M. (2012). Bankalarda Performans Değerleme Ve Ücretleme İlişkisine Dair Çalışanların Algılamaları: Yerli Ve Yabancı Menşeli Banka Uygulamalarının Karşılaştırılmasına Yönelik Bir Alan Araştırması. Süleyman Demirel Universitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(1), 1-26.
Bank of Tokyo-Mitsubishi UFJ Turkey (2017). Faaliyet raporu. http://www.tu.bk.mufg.jp/assets/annual_report_2017_en.pdf alındı.
Boxall, P. ve Purcell, J. (2000). Strategic human resource management: where have we come from and where should we be going? International Journal of Management Reviews, 2(2), 183-203.
Burgan Bank. (2017). Faaliyet Raporu. https://www.burgan.com.tr/tr/Documents /BURGAN_2017.PDF’den alındı.
Burgan Bank. (2018, Ocak 2). İnsan Kaynakları. https://www.burgan.com.tr/tr /Pages/insan-kaynaklari.aspx’den alındı.
Cengizhan, S., ve Ersun, M. O. (2000). Büyük Ölçekli Işletmelerde Eğitim Geliştirme Çalışmalarının Durum Saptaması [Training & development in large-sized entreprises], 8. In Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi: Bildiriler [Proceedings in 8th National Management & Organization Congress] (ss. 731- 752).
Citibank. (2018 Ocak, 15). İnsan Kaynakları. https://www.citibank.com.tr/gcb/turkish/ Hakkimizda/Insan-Kaynaklari.htm?eOfferCode=TRTHIKLN’den alındı.
Citibank. (2017). Faaliyet Raporu. https://www.citibank.com.tr/JPS/portal/pdf/ Citibank_AS_Faaliyet_Raporu_2017.pdf alındı.
Creswell, J. W., ve Miller, D. L. (2000). Determining validity in qualitative inquiry. Theory into practice, 39(3), 124-130.
Delery, J., ve Doty, D. (1996). Modes of Theorizing in Strategic Human Resource Management: Tests of Universalistic, Contingency, and Configurational Performance Predictions. The Academy of Management Journal, 39(4), 802- 835.
Demir, S. (2007). Performansa Dayalı Ücret Sistemleri. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi.
Deniz Bank. (2017). Faaliyet Raporu. https://www.denizbank.com/hakkimizda/_pdf/ faaliyet-raporlari/2017-yili-faaliyet-raporu2.pdf alındı.
Dessler, G. (2016). Human Resource Management. New York: Prentice Hall. Deutsche Bank (2017). Faaliyet Raporu.
https://www.db.com/turkey/docs/Deutsche_Bank_2017_Turkish.pdf’den alındı. Erdil, O. (1998). İş Görenlerin Performans Yönetiminde Yeni Yaklaşımlar ve Sanayi Işletmelerinde Bir Uygulama. New Approaches in Performance Management and Application in Industry Organizations, 6, 164-180.
Fındıkçı, İ. (2000). İnsan Kaynakları Yönetimi. İstanbul: Alfa Yayınları. Fibabanka A.Ş. (2018) İnsan kaynakları politikamız.
https://www.fibabanka.com.tr/fibabanka-hakkinda/insan-kaynaklari/ikpolitikamiz. aspx’den alındı.
Garanti Bankası (2017). https://surdurulebilirlik.garanti.com.tr/media/1233/garantibankasi- 2017-entegre-faaliyet-raporu.pdf’den alındı.
Garanti Bankası (2018,Ocak 14). İnsan Kaynakları Politikaları.
https://www.garanti.com.tr/tr/garanti_hakkinda/insan_kaynaklari/insan_kaynakl ari_politikalari.page’ den alındı.
Gilbreth, F.B. (1912). Primer Of Scientific Management. Montana: Kessinger Publishing, LLC
Göregenli, M. (1997). Individualist-collectivist tendencies in a Turkish sample. Journal of Cross-Cultural Psychology, 28(6), 787-794.
Güneş, N. (2003). Bankacılıkta İnsan Kaynakları Yönetiminde Performans Değerleme. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
Hofstede, G. (1980). Culture and organizations. International Studies of Management & Organization, 10(4), 15-41.
HSBC (2017, Mayıs). Bankamdaki iş fırsatları. https://www.hsbc.com.tr/hsbchakkinda/ insan-kaynaklari/hsbcde-kariyer/bankamdaki-is-firsatlari’den alındı.
HSBC (2017). Faaliyet raporu. https://www.hsbc.com.tr/medium/document-file- 1527.vsf’den alındı.
ICBC Bank (2017). Faaliyet Raporu. https://www.icbc.com.tr/tr/images/pdf/icbc_turkey_bank_as_2017_yili_faaliyet_ raporu.pdf’den alındı.
ING Bank. (2017). Faaliyet Raporu. https://www.ingbank.com.tr/F/Documents/ ING_Bank_31_Aralik_2017_Faaliyet_Raporu.pdf alındı.
ING Bank. (2018 Ocak, 14). ING Bank Kariyer. https://www.ing.jobs/Turkiye/Home.htm’den alındı.
Karabıyık, F.B. (2015). Türk bankacılık sektöründe insan kaynakları yakaşımları çerçevesinde yetenek yönetimi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi.
Kirkpatrick, D. (1959). Techniques for evaluating training programs. Journal of the American Society of Training Directors. 13, 11-12.
Koçak, O., ve Erdogan, Z. B. (2011). Bankacılık sektöründe yeni insan kaynakları yönetimi yaklaşımları hakkında bir uygulama. Iktisat ve Ictimaiyat Enstitüsü. Sosyal Siyaset Konferanslari, 60, 259-283.
Kozan, M.K., ve Ergin, C. (1999). The influence of intra-cultural value differences on conflict management practices. International Journal of Conflict Management, 10(3), 249-267.
Krippendorff, K. (1980). Reliability. John Wiley & Sons, Inc..
Mellahi, K., Demirbag, M., Collings, D. G., Tatoglu, E., ve Hughes, M. (2013). Similarly different: A comparison of HRM practices in MNE subsidiaries and local firms in Turkey. The International Journal of Human Resource Management, 24(12), 2339-2368.
Odeabank. (2017). Faaliyet Raporu. https://www.odeabank.com.tr/tr- TR/Hakkimizda/raporlar/YearlyActivityReport/ODEABANK_FAALIYET_RA PORU_2017.PDF’den alındı.
Örücü, E., ve Köseoğlu, M. A. (2003). İşletmelerde İşgören Performansını Değerlendirme, Ankara: Gazi Kitabevi.
Posthuma, R. A., Campion, M. C., Masimova, M., ve Campion, M. A. (2013). A high performance work practices taxonomy: Integrating the literature and directing future research. Journal of Management, 39(5), 1184-1220.
QNB Finansbank. (2017). Yıllık Faaliyet Raporu. https://www.qnbfinansbank.com/yatirimci-iliskileri/media/2036/rapor.aspx ‘den alındı.
QNB Finansbank. (2018, Ocak 18). İnsan kaynakları politikamız. https://www.qnbfinansbank.com/insan-kaynaklari/politikalari/default.aspx.
Pichler, S., Varma, A., Yu, A., Beenen, G., ve Davoudpour, S. (2014). High performance work systems, cultures and gender demography. Employee Relations, 36(6), 693-707.
Robabank (2017). Faaliyet Raporu http://www.rabobank.com.tr/upload/Rabobank_AS _2017_yili_Faaliyet_Raporu.pdf alındı.
Rowley, C., ve Benson, J. (2002). Convergence and divergence in Asian human resource management. California Management Review, 44(2), 90-109.
Schmidt, F. L., ve Hunter, J. E. (1998). The validity and utility of selection methods in personnel psychology: Practical and theoretical implications of 85 years of research findings. Psychological Bulletin, 124(2), 262-274.
Shih, H. A., Chiang, Y. H., ve Hsu, C. C. (2006). Can high performance work systems really lead to better performance? International Journal of Manpower, 27(8), 741-763.
Sözer, S. (2004). An evaluation of current human resource management practices in the Turkish private sector. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
Sümer, H. C. (2000). Performans değerlendirmesine tarihsel bir bakış ve kültürel bir yaklaşım. Z. Aycan içinde (Eds.), Akademisyenler ve Profesyoneller Bakış Açısıyla Türkiye’de Yönetim, Liderlik ve İnsan Kaynakları Uygulamaları, pp.57-90,Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
Sümer, H. C., ve Bilgiç, R. (2006). Performans Degerlendirmelerinde Geleneksel Olmayan Degerlendirici Kaynaklarinin Kullanimi. Türk Psikoloji Dergisi, 21(57), 25-43.
Şekerbank (2018, Ocak). https://www.sekerbank.com.tr/hakkimizda/ik’den alındı. Şekerbank T.A.Ş. (2017). Faaliyet Raporu. https://www.sekerbank.com.tr/docs/defaultsource/ default-document-library/faaliyet-raporu_2017.pdf?sfvrsn=0’den alındı.
Takeuchi, R., Lepak, D. P., Wang, H., ve Takeuchi, K. (2007). An empirical examination of the mechanisms mediating between high-performance work systems and the performance of Japanese organizations. Journal of Applied Psychology, 92(4), 1069-1083.
Taylor, F.W. (2003). Bilimsel Yönetimin İlkeleri. 3. Basım. İstanbul: Çizgi Kitabevi
Tanova, C., ve Nadiri, H. (2005). Recruitment and training policies and practices: The case of Turkey as an EU candidate. Journal of European Industrial Training, 29(9), 694-711.
Tayfur, O. (2013). Convergence or Divergence? Evaluation of Human Resource Practices in Turkey. Journal of Economics and Behavioral Studies, 5(9), 625- 638.
Turkish Bank. (2017). Faaliyet Raporu. https://www.turkishbank.com/tbtuploads/ 2018/03/Turkish%20Bank%20A.%C5%9E.%20%20Faaliyet%20Raporu%20% C4%B0mzal%C4%B1.pdf’den alındı.
Turkland (2018, Ocak 18). İnsan Kaynakları. https://www.tbank.com.tr//insankaynaklari/ detay.aspx?SectionID=voKCvSPIywgAh06kS9v1sw%3d%3d&Cont entID=wsr4L2y7i6tbg6pVKaPqSQ%3d%3d’den alındı.
Turkland. (2017). Faaliyet Raporu. https://www.tbank.com.tr/images/pdf/faaliyetraporlari/ Faaliyet%20Raporu%20Aral%C4%B1k%202017.pdf ‘den alındı.
Türk Ekonomi Bankası. (2017). https://www.tebkariyer.com/tr’den alındı.
Türk İş Kanunu (2003). T.C. Resmi Gazete, 25134, 10.06.2003.
Türkiye Bankalar Birliği (2017). Banka Şube ve Çalışan Sayıları, Eylül 2017 Raporu. Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası (2017). Faaliyet Raporu.
https://www.ziraatbank.com.tr/tr/yatirimci-iliskileri-ZB/finansalbilgiler/ Documents/FaaliyetRaporu2017.pdf’den alındı.
Türkiye Halk Bankası (2017). Faaliyet raporu. https://www.halkbank.com.tr/yatirimciiliskileri/ images/channels/faaliyet_raporlari_pdf/2017%20FAAL%C4%B0YET %20RAPORU.pdf’den alındı.
Türkiye İş Bankası (2018, Ocak). İnsan kaynakları. https://www.isbank.com.tr/TR/ hakkimizda/insan-kaynaklari/Sayfalar/insan-kaynaklari.aspx’den alındı.
Türkiye İş Bankası (2017). Yıllık Faaliyet Raporu.
https://www.isbank.com.tr/TR/hakkimizda/yatirimci-iliskileri/ozel-durumaciklamalari/ Documents/2017FaaliyetRaporu.pdf’den alındı.
Türkiye Vakıflar Bankası (2017). Faaliyet raporu. https://www.vakifbank.com.tr/ documents/yiliski/VakifBank_2017_Yili_Faaliyet_Raporu.pdf’den alındı.
Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri.(10. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yurdatapan, S. (2011). Türk bankacılık sektöründe insan kaynakları yönetimi uygulamalarını belirlemeye yönelik bir araştırma.
Ünal, O. F. (2012). A Research on Performance Appraisal in Turkey. WEI International European Academic Conference Proceedings, Zagrep-Croatia