Tüketicilerin Besin Etiketi İncelenmesi Konusundaki Tutum ve Davranışları

Bu çalışmanın amacı, Türk tüketicilerinin, gıda güvenliğinin önemli parçalarından biri olan "besin etiketleme" konusundaki tutum ve davranışlarını ortaya koymak ve konuyla ilgili farkındalığı artırmaktır. Yapılan saha araştırması sonrasında, 500 tüketici tarafından cevaplandırılan anketin istatistikî analizi SPSS paket programı ile gerçekleştirilmiş, verilerin analizinde frekans dağılımı, Mann-Whitney ve KruskalWallis testlerinden yararlanılmıştır. Belli başlı bulgular arasında, "besin değeri" bilgilerinin "etiket" bilgilerine göre daha az okunduğu; en sık okunan etiket bilgilerinin "sonkullanma tarihi", "üretim tarihi", "raf ömrü", "ürünün adı ve markası" ile "içindeki maddeler" olduğu; "ürünün piyasaya yeni çıkmış olması", "ilk kez satın alınıyor olması ya da sık alınmayan bir ürün olması" durumlarında gıda etiketlerinin daha sık okunduğu; etiketlerin kullanılmamasında en etkili olan sebebin "alışkanlıklara, geçmiş olumlu deneyimlere göre alışveriş edilerek hep aynı markalar satın alındığı için okunmaya gerek olmaması" bulunmaktadır. İncelenen demografik değişkenlerden sadece "yaş" ve "eğitim seviyesi" ile "katılımcıların etiket bilgisi okuma sıklıkları" arasında farklılıklar olduğu görülmüştür. Çalışmanın son kısmında bulgular, devlet, ilgili kuruluşlar, üreticiler-perakendeciler, tüketiciler ve gelecek araştırmalar açısından değerlendirilmektedir

Attitudes and Behavior of Consumers Related to the Inspection of Food Labels

The purpose of this study is to find out about the attitudes and behavior of Turkish consumers related to their inspection of "food labels", one of the important elements of food safety, and to increase awareness pertinent to the topic. Upon completion of the field survey, SPSS has been utilized in the statistical analyses of the questionnaires responded to by 500 consumers. Frequency distributions, Mann-Whitney and KruskalWallis tests have been employed for analysis of results. Among the major findings are the following: "Nutrition" information is read less frequently compared to "label" information; the "expiration date", "production date", "shelf life", "name and brand of the product", and "ingredients" are among the most frequently read label information; food labels are read more in case "the product is new on the market", "is purchased for the first time or is purchased infrequently"; the most influential reason for non-use of labels is that there is "no need to read labels due to purchase of the same brands, all the time, based on habits and past positive experience". Of the analyzed demographic variables, differences were encountered only in case of "age" and "education level" with respect to "frequency of label readership". Findings are evaluated in terms of the State, related institutions, producers-retailers, consumers, and further research, in the last part of the study

PDF

___

Aygün, E., (2007). Ambalajın Tüketici Satın Alma Davranışı Üzerindeki Etkisi: Gıda Maddeleri Üzerinde Bir Araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Bass, V.E., (1991). "Food labeling and consumer satisfaction", Journal of Home Economics, Vol. 83, No.1, 2-5.
Bozkır, E., (2009). Yetişkin Tüketicilerin Besin Satın Alma Davranışı Üzerine Etiket Bilgilerinin Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beslenme Bilimleri Programı Bilim Uzmanlığı.
Byrd-Bredbenner, C., Alfieri, L., Kiefer, L., (2000). "The nutrition label knowledge and usage behaviors of women in the US", Nutrition Bulletin, Vol. 25, 315-322.
Cheftel, J. C., (2005). "Food and nutrition labeling in the European Union", Food Chemistry, Vol. 93, 531-550.
Cnnturk. (2010). İndirilme Tarihi: 1 Temmuz 2010, WWW:Web: http://www.cnnturk.com/2010/dunya/06/30/ab.ile.bir.fasil.daha.acildi.neler. degisecek/581816.0/index.html.
Çelik, M., (2010). Tokat İlinde Gıda Alışverişi Esnasında Halkın Etiket Okuma Alışkanlığının Saptanması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Aile Ekonomisi ve Beslenme Eğitimi Bilim Dalı.
Çinpolat, C., (2006). Tüketicilerin Besin Etiketleri Üzerindeki Bilgilere İlişkin Tutum ve Davranışlarının Belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
Drichoutis, A. C., Lazaridis, P., Nayga, R.M., (2006). "Consumers' use of nutritional labels: a review of research studies and issues", Academy of Marketing Science Review, Vol. 9. WWW:Web: http://www.amsreview.org/ articles/drichoutis09- 2006.pdf.
Food Safety Authority of Ireland. (2009). A research study into consumers' attitudes to food labeling. Dublin.
Food Standards Agency (2010). Public attitudes towards, and use of, general food labeling. Social Science Research Unit Oxford Evidentia, UnitReport 4.
Einsiedel, E., (2000). "Consumers and gm food labels: providing information or sowing confusion?", AgBioForum, Vol. 3, No. 4, 231-235. İndirilme Tarihi: 29 Haziran 2011, WWW:Web: http://www.agbioforum.org/v3n4/v3n4a09- einsiedel.htm#R2.
Heimbach, J.T., Stokes, R.C., (1982). "Nutrition labeling and public health: survey of American Institute of nutrition members, food industry, and consumers", The American Journal of Clinical Nutrition, Vol. 36, 700-708.
Karabiber, C., Hazer, O., (2010). "Tüketicilerin bilgi kaynağı olarak gıda ürünlerindeki etiketi okuma ve anlamada karşılaştıkları sorunların incelenmesi", Hacettepe Üniversitesi Tüketici-Pazar-Araştırma-Danışma Test ve Eğitim Merkezi Tüketici Yazıları II, 253-270. Köse, N., Yaman, K., (2010). "Tüketicilerin gıda maddelerinin son kullanma tarihine verdikleri önem üzerine bir araştırma: Kastamonu ili merkez ilçe örneği", Kastamonu Eğitim Dergisi, Cilt 18, Sayı:1, 233-240.
Marietta, A.B., Welshimer, K. J., Anderson, S.L., (1999). "Knowledge, attitudes, and behaviors of college students regarding the 1990 nutrition labeling education act food labels", Journal of the American Dietetic Association, Vol. 99, 445-449.
Nayga, R.M., (2000). "Nutrition knowledge, gender, and food label use", The Journal of Consumer Affairs, Vol. 34, No.1, 97-112.
Neuhouser, M. L., Kristal, A.R., Patterson, R.E., (1999). "Use of food nutrition labels is associated with lower fat intake", Journal of the American Dietetic Association, Vol. 99, 45-50, 53.
Özgen, L., (2004). Tüketicilerin Besin Etiketi Okuma Alışkanlıkları, Beslenme Etiketi ve Ambalaj Tercihleri ile İlişkili Faktörler. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Özgül, E., Aksulu, İ., (2006) "Ambalajlı gıda ürünlerinde tüketicilerin etiket duyarlılığındaki değişimler", Ege Akademik Bakış, Cilt 6, Sayı:1, 1-10.
Peters-Texeira, A., Badrie, N., (2005). "Consumers' perception of food packaging in Trinidad, West Indies and its related impact on food choices", International Journal of Consumer Studies, Vol. 29, No.6, 508-514.
Şen, M.E., (2007). Ambalaja Yönelik Tüketici Tutumları ve Bir Uygulama. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi SBE.
Türk Gıda Kodeksi Tebliği. 25.08.2002 tarihli ve 24857 sayılı Resmi Gazete; 07.07.2006 tarihli ve 26221 sayılı Resmi Gazete.
Ünüsan, N., (2004). "Preschool teachers' attitudes towards nutritional information on food labels in Turkey and recommendations for an educational programme", Early Child Development and Care, Vol.174, No.7, 629 - 638.