Sanal Kaytarma ve İş Performansı İlişkisi: Kuşaklar Teorisi Yaklaşımı

Amaç – Araştırma çalışanların sanal kaytarma aktivite türlerinin belirlenmesi, bu aktivitelerin çalışan performansına olan etkileri ile kuşaklara göre farklılıklarını tespit etme amacını taşımaktadır. Yöntem – Araştırmada sanal kaytarma aktivitelerini ölçmek amacıyla Blanchard ve Henle (2008)’nin 17 maddelik ölçeği kullanılmıştır. Çalışan performansını ölçmeye yönelik kullanılan ölçek ise Kirkman ve Rosen (1999) tarafından geliştirilmiştir. Kirkman ve Rosen (1999) çalışan performansını; üretkenlik (productivity), proaktiflik (proactivity) ve müşteri hizmetleri (customer service) olmak üzere üç boyutta değerlendirmiştir. Sanal kaytarmanın üretkenlik karşıtı bir sapma davranışı olması (Lim, 2002: 677; Blanchard ve Henle, 2008: 1070; Bortolani ve Favretto; 2009: 2925) nedeniyle sadece üretkenlik (productivity) boyutu ölçeği kullanılmıştır. Araştırma İzmir ilinde yer alan yiyecek içecek işletmeleri çalışanlarını kapsamaktadır. Veri toplamada anket tekniği kullanılarak toplam 300 adet anket katılımcılara dağıtılmış, 250 kullanılabilir veri ile analizler gerçekleştirilmiştir. Bulgular – Araştırma sonucuna göre sanal kaytarmanın dört farklı boyutu bulunmaktadır. Bu boyutlar zaman geçirme, gündem takibi, spor ve bahis ve sosyal paylaşım olarak adlandırılmıştır. Sanal kaytarmanın zaman geçirme boyutunun çalışan performansını negatif yönde etkilediği ancak diğer boyutlar ile anlamlı bir ilişkisinin olmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca sanal kaytarmanın gündem takibi ve sosyal paylaşım boyutlarında kuşaklara göre farklılık göstermektedir. Ayrıca çalışan performansının da kuşaklara göre fark gösterdiğine ve bebek patlaması kuşağının en yüksek çalışan performansına sahip olduğu tespit edilmiştir. Tartışma – Sanal kaytarma literatürde olduğu halinden farklı şekilde dört faktör olarak saptanmıştır. Elde edilen boyutlar kuşaklardan farklı şekilde etkilenmektedir. Her kuşağın internet ile teknolojik araçlar ile ilişki düzeylerinin birbirinden farklı olması, bunun nedenlerinden biridir. Kuşaklar iş performansları yönünde de farklılaşmaktadır. Bu anlamda nasıl yetiştirildikleri veya nelere sahip olup/olmadıkları gibi kuşakların yaşamış olduğu geçmiş deneyimler iş hayatlarındaki performanslarına da yansımaktadır.

(The Relationship between Cyber-Loafing and Job Performance: Generations Theory Perspective)

Purpose – This study aims to determine the forms of cyberloafing activities on employees along with the effects on their job performances according to generational differences. Design/methodology/approach – In the study, cyberloafing activities were measured using Blanchard and Henle (2008)‘s scale consist of 17 items. The employee performance is measured by the scale developed by Kirkman and Rosen (1999). Their scale had three dimensions, named as productivity, proactivity and customer service. As cyberloafing is considered as a deviant behavior against productivity, only productivity dimension is used. 300 questionnaires were given to food & beverage employees in Izmir, however only 250 of them were analyzed. Findings: As a result, exploratory factor analysis found that cyberloafing has four different dimensions. These dimensions were named as “recreational activities, checking updates, sports & betting and social media”. One of the cyberloafing dimensions which is called recreational activities were negatively related with job performance. However, there was no significant relation between the other dimensions of cyberloafing and the job performance. Also, it is found that cyberloafing differs from generation to generation on recreational activities and social media dimensions. Besides, job performance also differs from generation to generation and it is found that baby boomers had the highest job performance rather than generation X and generation Y. Discussion – Cyber-loafing was found to have four factors different than the literature. Generations affect the dimensions obtained differently. The different levels of the relationship between the internet and technological tools of each generation is considered as one of the reasons for this interaction. Generations also differ in job performance. In this sense, past experiences of generations, such as how they are raised or what they have or not, are reflected in their job performance.

PDF

___

Adıgüzel, O., Batur, H. Z. ve Ekşili, N. (2014). Kuşakların Değişen Yüzü ve Y Kuşağı ile Ortaya Çıkan Yeni Çalışma Tarzı: Mobil Yakalılar. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 165-182.
Aka, B. (2017). Kamu ve Özel Sektörde Çalışan Yöneticilerin Kuşak Farklılıkları ve Örgütsel Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: İzmir İlinde Bir Araştırma. Doktora Tezi, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Akman, A. (2018). Çatışma Yönetimi, İş Tatmini, Kariyer Tatmini, İş Performansı ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Bir Araştırma. Doktora Tezi, Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Osmaniye. Aksu, B. Ç. (2018). Kuşaklar Açısından Motivasyon Araçlarının ve Kariyer Çapalarının Karşılaştırılması ve Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Altuntuğ, N. (2012). Kuşaktan Kuşağa Tüketim Olgusu ve Geleceğin Tüketici Profili. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(1), 203-212.
Amarat, M., Durmuş, A., Şahin, H. ve Güleryüz, M. (2017). Kuşaklar Arasındaki Sanal Kaytarma Davranışlarının Belirlenmesi. 1.International 11. Health and Hospital Administration Conference Kitabı, Trabzon, 93-99.
Anandarajan, M., Devine, P., ve Simmers, C. A. (2004). A Multidimensional Sealing Approach to Personal Web Usage in the Workplace. In Personal Web Usage in the Workplace: A Guide to Effective Human Resources Management (ss. 61-79). IGI Global.
Anandarajan, M., ve Simmers, C. A. (2004). Constructive and Dysfunctional Personal Web Usage in the Workplace: Mapping Employee Attitudes. In Personal Web Usage in the Workplace: A Guide to Effective Human Resources Management (ss. 1-27). IGI Global.
Andreassen, C. S., Torsheim, T. ve Pallesen, S. (2014). Predictors of use of social network sites at work-a specific type of cyberloafing. Journal of Computer-Mediated Communication, 19(4), 906-921.
Arslan, A., ve Staub, S. (2015). Kuşak Teorisi ve Içgirişimcilik Üzerine Bir Araştırma. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(11), 1-24.
Askew, K. (2009). Testing the Plausibility of a Series of Causal Minor Cyberloafing Models. Master Dissertation, University of South Florida College of Arts and Sciences, USA.
Askew, K. L. (2012). The Relationship between Cyberloafing and Task Performance and An Examination of the Theory of Planned Behavior as a Model of Cyberloafing. Doctoral Dissertation, University of South Florida College of Arts and Sciences, USA.
Baş, M. (2017). Cyberloafing Tendency in Applications of Students who have Tourism and Culinary Training. Journal of Strategic Research in Social Science, 3(4), 261-270.
Betts, T. K., Setterstrom, A. J., Pearson, J. M., ve Totty, S. (2014). Explaining Cyberloafing through a Theoretical Integration of Theory of Interpersonal Behavior and Theory of Organizational Justice. Journal of Organizational and End User Computing, 26(4), 23-42.
Blanchard, A. L., ve Henle, C. A. (2008). Correlates of Different Forms of Cyberloafing: The Role of Norms and External Locus of Control. Computers in Human Behavior, 24(3), 1067-1084.
Block, W. (2001). Cyberslacking, Business Ethics and Managerial Economics. Journal of Business Ethics, 33(3), 225-231.
Bock, G. W., ve Ho, S. L. (2009). Non-Work Related Computing (NWRC). Communications of the ACM, 52(4), 124.
Bortolani, E., ve Favretto, G. (2009). Organizational Aspects of Cyberloafing. In Encyclopedia of Information Science and Technology, Second Edition (pp. 2923-2928). IGI Global.
Çavuşoğlu, S., ve Palamutçuoğlu, B. T. (2017). İş Tatmininin Sanal Kaytarma Üzerindeki Etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19), 430-444.
Çöl, G. (2008). Algılanan Güçlendirmenin Işgören Performansı Üzerine Etkileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9(1), 35-46.
Demirgil, H. (2005). Parametrik Olmayan (non-parametric) Hipotez Testleri., Ş. Kalaycı (Editör), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli Istatistik Teknikleri içinde (85-112) (Birinci Baskı). Ankara. Asil Yayın Dağıtım.
Doorn, O. N. V. (2011). Cyberloafing: A Multi-Dimensional Construct Placed in a Theoretical Framework. Master Thesis. Department Industrial Engineering and Innovation Sciences Eindhoven University of Technology, Netherlands.
Ercömart, Ç. (2018). Kuşak Teorileri Bağlamında Endüstri Ürünleri Tasarımı Eğitiminin Değişim Dinamikleri ve Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Fındıklı, M. A. (2016). Sanal Kaytarma ve Iş Performansı İlişkisi: Sağlık ve Tekstil Sektörü Çalışanlarının Karşılaştırılması. International Journal of Social Inquiry, 9(1), 33-62.
Garrett, R. K., ve Danziger, J. N. (2008). On Cyberslacking: Workplace Status and Personal Internet Use at Work. Cyber Psychology & Behavior, 11(3), 287-292.
Göçmen, S. (2018). X ve Y Kuşaklarının Yönetim Algıları: Kurumsal İşletmelerde Nitel bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Gürbüz, S. (2015). Kuşak Farklılıkları: Mit mi, Gerçek mi? İş ve İnsan Dergisi, 2(1), 39-57.
Gurlaş, M. S. (2016). Jenerasyon Teorisine göre X ve Y Kuşakların Örgütsel Bağlılık, İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti Farklılıklarının İncelenmesi; Kamuda Vergi Dairesi Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Hartijasti, Y., ve Fathonah, N. (2014). Cyberloafing across Generation X and Y in Indonesia. Journal of Information Technology Applications & Management, 21(1), 1-16.
Hartijasti, Y. ve Fathonah, N. (2015). Motivation of Cyberloafers in the Workplace Across Generations in Indonesia. International Journal of Cyber Society and Education, 8(1), 49-58.
Hessenius, B. (2009). Involving Youth in the Arts Project: Phase II-Focus Groups on Next Generation Leadership. William and Flora Hewlett Foundation. USA.
Hills, P. ve Argyle, M. (2003). Uses of the Internet and Their Relationships with Individual Differences in Personality. Computers in Human Behavior, 19(1), 59-70.
İnce, M., ve Gül, H. (2011). The Relation of Cyber Slacking Behaviors with Various Organizational Outputs: Example of Karamanoğlu Mehmetbey University. European Journal of Scientific Research, 52(4), 507-527.
Jaeger, H. (1985). Generations in History: Reflections on a Controversial Concept. History and Theory, 24(3), 273-292.
Jia, H., Jia, R., ve Karau, S. (2013). Cyberloafing and Personality: The Impact of the Big Five Traits and Workplace Situational Factors. Journal of Leadership & Organizational Studies, 20(3), 358-365.
Kalaycı, Ş. (2005). Faktör analizi., Ş. Kalaycı (Editör), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli Istatistik Teknikleri içinde (321-331) (Birinci Baskı). Ankara. Asil Yayın Dağıtım.
Kaplan, M., ve Çetinkaya, A. Ş. (2014). Sanal Kaytarma ve Demografik Özellikler Açısından Farklılıklar: Otel İşletmelerinde Bir Araştırma. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 25(1), 26.
Karahasan, F. (2018). Açılın Gençler Geliyor. İstanbul, Doğan Egmont Yayıncılık.
Kayacan, E. (2016). X ve Y Kuşaklarının Motivasyon Kaynakları: Bankacılık Sektörü Üzerine Bir Alan Araştırması. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Kim, S. J., ve Byrne, S. (2011). Conceptualizing Personal Web Usage in Work Contexts: A Preliminary Framework. Computers in Human Behavior, 27(6), 2271-2283.
Kirkman, B. L. ve Rosen, B. (1999). Beyond Self-Management: Antecedents and Consequences of Team Empowerment. Academy of Management journal, 42(1), 58-74.
Koay, K. Y. (2017). Antecedents and Consequences of Cyberloafing among ICT Employees in MSC Status Companies. Master Thesis, Multimedia University Faculty of Management, Malaysia.
Kuran, E. (2018). Telgraftan Tablete Türkiye’nin Beş Kuşağına Bakış. Destek Yayınları, İstanbul.
Kurtoğlu, R., Sönmez, A. T. ve Temiz, S. (2016). Tüketicilerin Yaş Kuşaklarına Göre WOM Hakkındaki Değerlendirmeleri. Eurasian Business & Economics Journal, Vol. s.2, 416-430.
Kuyucu, M. (2014). Y Kuşağı ve Facebook: Y Kuşağının Facebook Kullanım Alışkanlıkları Üzerine Bir İnceleme. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13(49), 55-83.
Lavoie, J. A. A., ve Pychyl, T. A. (2001). Cyberslacking and the Procrastination Superhighway: A Web-Based Survey of Online Procrastination, Attitudes, and Emotion. Social Science Computer Review, 19(4), 431-444.
Lim, V. K. G. (2002). The IT way of Loafing on the Job: Cyberloafing, Neutralizing and Organizational Justice. Journal of Organizational Behavior, 23(5), 675-694.
Lim, V. K. G., ve Teo, T. S. H. (2005). Prevalence, Perceived Seriousness, Justification and Regulation of Cyberloafing in Singapore. Information & Management, 42(8), 1081-1093.
Mahatanankoon, P., Anandarajan, M., ve Igbaria, M. (2004). Development of a Measure of Personal Web Usage in the Workplace. CyberPsychology & Behavior, 7(1), 93-104.
Malachowski, D. (2005). Wasted Time at Work Costing Companies Billions. San Francisco Chronicle, 11.
Mannheim, K. (1952). The Problem of Generations., P. Kecskemeti (Editor), In Karl Mannheim: Essays (276-322). Routledge.
Marshall, G. S. (1997). Theory and Generation X. Journal of Public Administration Education, 3(3), 397-403.
Mills, J. E., Hu, B., Beldona, S., ve Clay, J. (2001). Cyberslacking! A Liability Issue for Wired Workplaces. Cornell Hotel and Restaurant Administration Quarterly, 42(5), 34-47.
O’Neill, T. A., Hambley, L. A., ve Bercovich, A. (2014). Prediction of Cyberslacking When Employees are Working Away From the Office. Computers in Human Behavior, 34, 291-298.
Oravec, J. A. (2002). Constructive Approaches to Internet Recreation in the Workplace. Communications of the ACM, 45(1), 60-63.
Örücü, E., ve Yildiz, H. (2014). İşyerinde Kişisel İnternet ve Teknoloji Kullanımı: Sanal Kaytarma. Ege Akademik Bakış (Ege Academic Review), 14(1), 99-114.
Öz, Ü. (2015). XYZ Kuşaklarının Özellikleri ve Y Kuşağının Örgütsel Bağlılık Düzeyi Analizi. Yüksek Lisans Tezi, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Özdemir, Ş. (2017). Kuşaklar Teorisine göre Türkiye’deki Gençlerin Medya Kullanım Alışkanlıkları ve İstanbul Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Özkan, C. (2017). İşin Anlamlılığının Iş Performansı ve Sapma Davranışına Etkisi: Mersin Ilinde Yapilan Bir Araştirma. Doktora Tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
Pindek, S., Krajcevska, A., ve Spector, P. E. (2018). Cyberloafing as a Coping Mechanism: Dealing with Workplace Boredom. Computers in Human Behavior, 86, 147-152.
Reeves, T. C., ve Oh, E. (2008). Generational Differences. Handbook of Research on Educational Communications and Technology, 3, 295-303.
Rotundo, M. (2002). Defining and Measuring Individual Level Job Performance: A Review and Integration. Doctoral Dissertation, Joseph L. Rotman School of Management University of Toronto, Canada.
Şalap, K. O. (2018). Çalışma Yaşamında Kuşaklar: Kuşakların Iş ve Özel Yaşam Dengesine Ilişkin Yaklaşımları. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Sarıkaya, O. (2018). X ve Y Kuşaklarının Karar Verme Stilleri ve Risk Alma Eğilimleri Açısından Karşılaştırmalı Analizi. Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
Sharma, S. (1996). Applied Multivariate Techniques. USA. John Wiley & Sons, Inc.
Solmaz, B. (2017). Kuşaklar ve Çalışma Değerleri: X ve Y Kuşağı Akademik Personelinin Çalışma Değerlerine Bakışı. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Sungur, O. (2005). Korelasyon Analizi., Ş. Kalaycı (Editör), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli Istatistik Teknikleri içinde (115-127) (Birinci Baskı). Ankara. Asil Yayın Dağıtım.
Tan, M., ve Demir, M. (2018). İşgörenlerin Kişilik Özelliklerinin Sanal Kaytarma Davranışı Üzerindeki Etkisi. International Journal of Social Sciences and Education Research, 4(1), 49-60.
Taylor, J. C. (2008). Whither March the Cohorts: The Validity of Generation Theory as a Determinant of the Sociocultural Values of Canadian Forces Personnel. Toronto: Canadian Forces College National Security Studies Program.
Türk Dil Kurumu. (2018). Kuşak. 17 Ocak 2019 tarihinde www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&kelime=KUŞAK adresinden alınmıştır.
Ugrin, J. C., ve Michael Pearson, J. (2013). The Effects of Sanctions and Stigmas on Cyberloafing. Computers in Human Behavior, 29(3), 812-820.
Ünal, Ö. F., ve Tekdemir, S. (2015). Sanal Kaytarma: Bir Kamu Kurumunda Ampirik Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 95-118.
Varoğlu, D. ve Sığrı, Ü. (2017). Örgütsel Davranışın Karanlık Yüzü: İşyerinde Üretkenlik Karşıtı Davranışlar., Ü. Sığrı ve S. Gürbüz. (Editörler), Örgütsel Davranış içinde (674-704) (Güncellenmiş Dördüncü Baskı). İstanbul. Beta Yayınları.
Vitak, J., Crouse, J., ve LaRose, R. (2011). Personal Internet Use at Work: Understanding Cyberslacking. Computers in Human Behavior, 27(5), 1751-1759.
Washburn, E. R. (2000). Are You Ready for Generation X? (Changing World View). Physician Executive, 26(1), 51-58.
Weatherbee, T. G. (2010). Counterproductive Use of Technology at Work: Information & Communications Technologies and Cyberdeviancy. Human Resource Management Review, 20(1), 35-44.
Yücel-Güngör, M. (2018). Kuşakların Sosyal Medya Kullanımının Yiyecek Içecek Işletmesi Tercihleri Üzerine Etkisi. Doktora Tezi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
Yüceler, A., Kaya, Ş. D. ve Özen, M. Y. Örgütsel Bağlılık ile Sanal Kaytarma Ilişkisinin Incelenmesi. 25. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı. Ankara. 794-797
Zemke, R., Raines, C., ve Filipczak, B. (2000). Generations at Work: Managing the Clash of Veterans, Boomers, Xers, and Nexters in Your Workplace. First Edition. Amacom. USA.
Zemke, R., Raines, C., ve Filipczak, B. (2013). Generations at Work: Managing the Clash of Boomers, Gen Xers, and Gen Yers in the Workplace. Second Edition. Amacom. USA.