Liderliğin Etik Boyutu: Etik Liderliğin Otel İşletmelerindeki Işgörenler Tarafından Algılanmasıl

Günümüzde birçok işletme etik dışı faaliyetlerle karşı karşıya kalabilmektedir. Örgüt içinde bu tip faaliyetlerin yaygınlaşması genel olarak liderin ahlak anlayışıyla yakından ilişkilidir. Etik lider ise bu anlamda sergilemiş olduğu faaliyetlerle ve yapmış olduğu uygulamalarla örgütlerde olumlu etik anlayışın yaygınlaşmasmda veya yaygmlaşmamasında etkilidir. Aynı şekilde gün içerisinde aynı ortamı paylaşan işgörenlerin de liderin sergilemiş olduğu davranışlardan etkilenmesi kaçmılmazdır. Bu etkileşimin olumlu ya da olumsuz olması ise lider-üye arasındaki değer uyumun bağlıdır. Bu anlamda bir farklılığın olması etik algının farklılaşmasmda etkili olabilmektedir. Bu çalışmanm amacı, otel işletmelerinde etik liderliğin demografik Özellikler çerçevesinde işgörenler tarafından farklı algılanıp algılanmadığmı araştırmaktır. Bu amaçla öncelikle farklı liderlik tarzlarmm (Otantik, Manevi, Karizmatik ve Dönüşümcü Liderlik ve Makyavelizm) etik kavramına yaklaşımı ele almmış, daha sonra etik liderlikten bahsedilmiştir. Araştırma, Türkiye'de faaliyette bulunan beş yıldızlı otel işletmelerindeki 1003 çalışanla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama yöntemi olarak anket tekniğinden yararlanılmıştır. Araştırmada analiz yöntemi olarak &ekans, testi, Tukey-HSD testi ve ANOVA analizleri kullanılmıştır. Yapılan analiz sonucunda işletmenin sahiplik yapısı, yaş değişkeni ve işyerinde hizmet süresi ile etik liderlik arasında anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir.

The Ethical Dimension ofLeadership: The Perception ofEthical Leadership by Employees in Hotel Business

Many organizations may be faced with unethical activities. The widespread of such activities in an organisation is closely connected with the leader’s sense of decency. The ethical leader, on the other hand, is influential in the widespread of positive ethical mentality in organisations with the activities he does and the practices he puts into action in this sense. In the same vein, it is inevitable for the employees sharing the same environment during the same day to be influenced by such behaviours. This paper aims at researching whether or not the ethical side of the leaders is perceived diflerently by the employees in hotel business. The study was conducted with the particzpation of 1003 employees in the five-star hotels operating in Turkey. Survey technique was used in the study. As result of analysisit was found significant relationship between age, ownership and work experience in the establishment and ethical leadership.

PDF

___

Ağaoğlu, 0. K. (1992). İşgücünü verimli kullanım tekniklerinin turizm sektörüne uygulanması. Verimlilik Dergisi, 110—121.
Alkin, C.,&Ünsar, S. (2007). Liderlik özellikleri ve davranışlarınm belirlenmesi üzerine bir araştırma. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı. 9, No.3, 75—94.
Arslantaş, C. C.,& Dursun, M. (2008). Etik liderlik davranışmın yöneticiye duyulan güven ve psikolojik güçlendirme üzerindeki etkisinde etkileşim adaletinin dolaylı rolü. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı. 8, No. 1, 111- 128.
Avey, J. B., Palanski, M. E., &Walumbwa, F. O. (2011).When leadership goes unnoticed: The moderating role of follower self-esteem on the relationship between ethical leadership and follower behavior.Journal of Business Ethics, Vol. 98, 573—5 82.
Avolio, B. J. Gardner, W. L. (2005). Authentic leadership devolopment: Getting to the root of positive forms of leadership. The Leadership Quarterly, Vol. 16, No.3, 315- 338.
Avolio, B. J., Gardner, W. L.,Walumbwa, F. O., Luthans, F., &May, D. R. (2004).
Unlocking the mask: look at the process by which authentic leaders impact follower attitudes and behaviors. The Leadership Quarterly, Vol. 15, 801- 823.
Baloğlu, N.,& Karadağ, E. (2009). Ruhsal liderlik üzerine teorik bir çözümleme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, Vol. 15, No.5 8, 165-190.
Baucus, M. S., Beck-Dudley, C. L. (2005). Designing ethical organizations: Avoiding the long- term negative effects of rewards and punishments. Journal of Business Ethics, Vol.56, 355- 370.
Bass, B. M.,&Steidlmeier, P. (1999). Ethics, character, and authentic transformational leadership behaviour.The Leadership Quarterly, Vol.10, 181—217.
Baş, T., (2008). Anket. Anket nasıl hazırlanır? Anket nasıl uygulanır? Anket nasıl değerlendirilir?. (5. Baskı). Ankara: Seçkin Yaymcılık.
Bolat, T.,&Seymen, O. A. (2003). Örgütlerde iş etiği ve kariyer yönetimi ilişkisi: Normatif etik boyutlarıyla bir değerlendirme. İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi, Sayı.14,Cilt.45, 3- 19.
Brown, M. E., Mitchell, M. S. (2010).Ethical and unethical leadership: Exploring new avenues for fiiture research. Business Ethics Quarterly, Say1.20, Cilt.4, 583- 616.
Brown, M. E. (2007). Misconceptions of ethical leadership: How to avoid potential pitfalls. Organizational Dynamics, Vol.36, No.2, 140- 155.
Brown, M. E., &Trevifıo, L. K. (2006). Ethical leadership: review and üıture directions. The Leadership Quarterly, Vol. 17, 595—616.
Brown, M. E., Trevirîo, L. K., Harrison, D. A. (2005). Ethical leadership: social learning perspective for construct development and testing. Organizational Behavior and Human Decision Processes, Vol. 97, 117- 134.
Büyüköztürk,Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri.(3.Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Carlson, D. S., &Perrewe, P. L. (l995).lnstitutionalization of organizational ethics through transformational leadership.Journal of Business Ethics,Vol. 14, 829- 838.
Chandler, D. J. (2009). The perfect storm of leaders’ unethical behavior: conceptual fiamework. International Journal of Leadership Studies, Vol. 5, No. 1, 69- 93.
Cicero, L., &Pierro, A. (2007). Charismatic leadership and organizational outcomes: The mediating role of employees” work-group identification. International Journal of Psychology, Vol. 42, No.5, 297- 306.
Conger, J. A., Kanungo, R. N., &Menon, S. T., (2000). Charismatic leadership and follower effects.Journal of Organizational Behavior, Vol.21, 747- 767.
De Hoogh, A. H. B., Den Hartog, D. N. (2008). Ethical and despotic leadership, relationships with leader's social responsibility, top management team effectiveness and subordinates' optimism: multi-method study. The Leadership Quarterly, Vol. 19, 297- 311.
Den Hartog, D.N., &Belschak, F. D. (2012). Work engagement and Machiavellianism in the ethical leadership process. Journal of Business Ethics, Vol. 107, 35—47.
Dickson, M. W, Smith, D. B., Grojen, M. W., &Ehrhart, M. (2001). An organizational climate regarding ethics: The outcome of leader values and the practices that reflect them. The Leadership Quarterly, 12.197—217.
Engelbrecht, A. S., VanAswegen, A. S., &Theron, C. C. (2005). The effect of ethical values on transformational leadership and ethical climate in organizations.South Afiican Journal of Business Management, Vol.36, No.2, 19- 26.
Erdem, B. (2004). Otel isletmelerinde insan kaynakları planlamasının yeri ve önemi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı. Cilt. 11, 35- 55.
Fernando, M., &Chowdhury, R.M. M. I. (2010). The relationship between spiritual well-being and ethical orientations in decision making: An empirical study with business executives in Australia. Journal of Business Ethics, Vol.95, 21 1-225
Fry, L. W., Cohen, M. P. (2009). Spiritual leadership as paradigm for organizational transformation and recovery flom extended work hours cultures. Journal of Business Ethics, Vol. 84, 265- 278.
Fry, L. W. Slocum, J. W. (2008).Maximizing the triple bottom line trough spiritual leadership.Organizational Dynamics, Vol. 37, No.1, 86- 96.
Fry, L. W. (2003). Toward theory of spiritual leadership, The Leadership Quarterly,l4, 693- 727.
Gardner, W. L., Avolio, B. J., Luthans, F., May, D. R., &Walumbwa, F. (2005). “Can you see the real me?” self-based model of authentic leader and follower development.TheLeadership Quarterly, Vol. 16, 343—372.
Gündoğdu, Z.,& İslamoğlu, G. (2012, 24-26 Mayıs). Otantik liderlik davranışlarmın çalışanlarm işe ilişkin duygusal iyilik algıları üzerindeki katkısı ve yöneticiye güvenin bu ilişki üzerindeki şartlı rolü. 20.Yönetim ve Organizasyon Kongresinde sunuldu, İzmir.
Güney, S.,& Mandacı, G. (2009). Makyavelizm ve etik algısı ilişkileri: Bankacılık sektöründe bir araştırma. H. Ü. lktisadi ve ldari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı. 27, Cilt. 2, 83- 104.
Howell, J. M., &Avolio, B. J. (1992). The ethics of charismatic leadership: Submission or liberation?.Academy of Management Executive, Vol.6, No.2, 43- 54.
Kalshoven, K., Den Hartog, D. N., De Hoogh, A. H. B. (2011). Ethical leadership at work questionnaire (ELW): Development and validation of multidimensional measure. The Leadership Quarterly, Vol. 22, 51—69.
Keeley, M. (1998). The trouble with transformational leadership: Toward federalist ethic for organizations. In J. B.Ciulla (Eds.). Ethics the heart of leadership (pp. 1- 144). Westport: Preager Publishers.
Kesken, .,& Ayyıldız, N. A. (2008). Liderlik yaklaşımlarında yeni perspektifler: Pozitif ve otantik liderlik. Ege Akademik Bakış, Sayı. 8, Cilt. 2, 729- 754.
Kessler, S. R., Bandelli, A. C., Specter, P. E., Penney, L. M., Borman, W. C., Nelson, C. E. (2010). Re-examining Machiavelli: three-dimensional model of Machiavellianism in the workplace.Journal of Applied Social Psychology, Vol. 40, No.8, 1868- 1896.
Klenke, K. (2007). Authentic leadership: self, leader, and spiritual identity perspective. International Journal of Leadership Studies, Vol. 13, No.1, 68- 97.
Kozak, M. A. (2008). Turizm işletmelerinde çağdaş yönetim teknikleri. (Ed. Fevzi Okumuş ve Umut Avcı). Turizm işletmelerinde liderlik ve liderlik tarzlar, Ankara: Detay Yaymcılık.
Krishnakumar, S., Neck, C. P. (2002).The “what”, “Why” and “how” of spirituality in the workplace.Journal of Managerial Psychology, Vol. 17, No.3, 153—164.
Martin, G. S., Resick, C. J., Keating, M. A.,& Dickson, M. W. (2009). Ethical leadership across cultures: comparative analysis of German and US perspective. Business Ethics: European Review, Vol. 18.No. 2, 127- 144.
May, D. R., Chan, A. Y. L., Hodges, T. D., &Avolio, B. J. (2003).Developing the moral component of authentic leadership.Organizational Dynamics, Vol. 32, No. 3, 247— 260.
Mayer, D.M., Aquino, K., Greenbaum,R.L. &Kuenzi, M. (2012). Who displays ethical leadership, and why does it matter? An examination of antecedents and consequences of ethical leadershipAcademy of Management Journal, Vol.55, No. 1, 151—171.
McCann, J., Holt, R. (2009). Ethical leadership and organizations: An analysis of leadership in the manufacturing industry based on the perceived leadership integrity scale. Journal of Business Ethics, Vol. 87, 211- 220.
Minett, D., Yaman, H. R., &Denizci, B. (2009). Leadership styles and ethical decisionmaking in hospitality managementlnternational Journal of Hospitality Management, Vol. 28, 486- 493.
O’Connell, W., Bligh, M. (2009).Emerging from ethical scandal: Can corruption really have happy ending?.Leadership, Vol. 5, 213- 235.
Ogunfowora, B. (2009). The consequences of ethical leadership: Comparisons with transformational leadership and abusive supervision. Unpublished Doctoral Dissertation, University of Calgary, Alberta.
Owen, H.,Hodgson, V., &Gazzard, N. (2007). Liderlik elkitabı etkin liderlik için eksiksiz ve pratik bir kılavuz. (çev.M.Çelik). İstanbul: Optimist Yayın Dağıtım, (Eserin Orjinali 2004 Yılında Yayımlandı).
Öcal, H., Gümüştekin, G. E., Çağ, A. (2012, 24-26Mayıs). Yöneticilerin otantik liderlik düzeylerinin örgütsel sinizm üzerindeki etkisi ve bir araştırma. 20.Yönetim ve Organizasyon Kongresinde sunuldu, lznıir.
Palmer, D. E. (2009). Business leadership: Three levels of ethical analysis. Journal of Business Ethics, Vol. 88, 525- 536.
Ponnu, C. H., &Tennakon, G. (2009).The association between ethical leadership and employee outcomes the Malaysian case.Electronic Journal of Business Ethics and Organization Studies, Vol. 14, No. 1, 21- 32.
Price, T. L. (2003). The ethics of authentic transformational leadership, The Leadership Quarterly, Vol.14, 67- 81.
Reave, L. (2005). Spiritual values and practices related to leadership effectiveness. The Leadership Quarterly, Vol. 16, 655- 687.
Schwepker Jr. C. H. (2001). Ethical climate’s relationship to job satisfaction, organizational commitment, and turnover intention in the salesforce.Journal of Business Research, Vol. 54, 39—52.
Sims, R. R., &Brinkmann, J. (2002). Leaders as moral role models: The case of John Gutfieund at Salomon brothers. Journal of Business Ethics, Vol.35, 327- 339.
Sims, R. R. (1991). The institutionalization of organizational ethics.Journal of Business Ethics, 10, 493- 506.
Tabak, A., Polat, M., Coşar,S., &Türköz, T. (2012). Otantik liderlik ölçeği: Güvenirlik ve geçerlik çalışması. “İş, Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, Sayı. 14, Cilt.4, 89-106.
Toor, S. R., &Ofori, G. (2009). Ethical leadership: Examining the relationships with full range leadership model, employee outcomes, and organizational culture. Journal of Business Ethics,Vol. 90,533- 547.
Topaloğlu, C.,& Avcı, U. (2009, 21- 24 Ekim). Transformasyonel liderlik algısı: Alt ve orta kademe otel yöneticiler üzerine bir uygulama. 10. Ulusal Turizm Kongresinde sunuldu, Mersin.
Trevino, L. K., Hartman, L. P., Brown, M. E., (2000). Moral person and moral manager: How executives develop reputation for ethical leadership. California Management Review, Vol. 42, Cilt. 4, 128- 142.
Tuna, M., Bircan, H., Yeşiltaş, M. (2012). Etik liderlik ölçeği’nin geçerlilik ve güvenilirlik çalışması: Antalya örneği. Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, Sayı. 26, Cilt. 2, 143-156.
Walumbwa, F. O., Avolio, B. J., Gardner, W. L., Wernsing, T. S., Peterson, S. J. (2008).Authentic leadership development and validation of theory-based measure.Journal of Management, Vol. 34, No.1, 89- 126.
Van Den Akker, L., Heres, L., Lasthuizen, K., Six, F. (2009). Ethical leadership and trust: It’s all about meeting expectations.lnternational Journal of Leadership Studies, Vol.5, No.2, 102- 122.
Yukl, G. (2002). Leadership in organizations (Fifth Edition). New Jersey: Prentice Hall.
Zhu, W. (2008). The effect of ethical leadership on follower moral identity: The mediating role of psychological empowerment. Leadership Review, Vol. 8, 62- 73.
Zhu, W., May, D. M., &Avolio, B. J. (2004). The impact of ethical leadership behavior on employee outcomes: The roles of psychological empowerment and authenticity. Journal of Leadership Organizational Studies, Vol. 11, No.1, 16- 28.