Lider-Üye Etkileşiminin Örgütsel Özdeşleşme Üzerindeki Etkisinde Dağıtım Adaletinin Aracılık Rolü

Bu çalışmanın öncelikli amacı lider-üye etkileşiminin örgütsel özdeşleşme üzerine olan etkisinde dağıtım adaletinin aracılık rolünün incelenmesidir. Bu amaçla perakendecilik sektöründe satış danışmanı ve satış yöneticisinden oluşan toplam 238 kişi ile bir anket çalışması yapılmıştır. Anket çalışmasında lider-üye etkileşimi için Liden ve Maslyn (1998) tarafından geliştirilen ve Türkçe uyarlaması Gürboyoğlu (2009) tarafından yapılan “LMX” ölçeği, örgütsel özdeşleşme için Ashforth ve Mael (1996) tarafından geliştirilen ve Türkçe uyarlaması Polat (2009) tarafından yapılan “Örgütsel Özdeşleşme Ölçeği” ve Colquitt’in (2001) geliştirdiği Özmen vd. tarafından (2007) Türkçeye uyarlanan “Örgütsel Adalet Algısı” kullanılmıştır. Sonrasında veriler analiz edilmiş ve elde edilen bulgulara göre lider-üye etkileşimi çalışanların örgütleri ile özdeşleşmelerini ve dağıtım adaletine yönelik algılarını ve ayrıca dağıtım adaletinin de örgütsel özdeşleşmeyi anlamlı ve pozitif yönde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca lider-üye etkileşiminin örgütsel özdeşleşme ilişkisinde dağıtım adaletinin kısmi aracılık rolü de tespit edilmiştir. Sonuçlar lider üye etkileşimi ile örgütsel özdeşleşme arasındaki doğrusal ilişkinin dağıtım adaleti ile daha iyi açıklanacağını göstermektedir.

The Mediating Role of Distributive Justice in the Relationship Between Leader Member Exchange and Organizational Identification

The purpose of the study is to examine the relation between leader member exchange, organizational identification and distributive justice variables. The study aims to find out the mediatory role of distributive justice between leader member exchange and organizational identification. A survey was conducted of 38 employees to determine the relationship between the variables. Leader member exchange (LMX) scale developed by Liden and Maslyn (1998) adapted by Gürboyoğlu (2009); organizational identification scale developed by Ashforth and Mael (1996), and organizational justice scale developed by Colquitt (2001) and adapted by Özmen vd. (2007) were utilized. The results reveal that leader-member exchange has a significant and positive effect on employee’s organizational identification and distributional justice and distributional justice has significant and positive effect on employee’s organizational identification. The partial mediation role of distributional justice exists on the relationship between leader-member exchange and organizational identification. And the relationship is better explained by distributional justice.

PDF

___

Adams, J. S. (1965). Inequity in social exchange. Advances in experimental social psychology, 2(267-299).
Altunel, M. C., Koçak, O. E., & Çankır, B. (2015). “The Effect of Job Resources on Work Engagement: A Study on Academicians in Turkey”. Educational Sciences: Theory & Practice, 15(2), 409-417.
Aryee, S., Budhwar, P. S. and Chen, Z. X. (2002), “Trust as a Mediator of the Relationship Between Organizational Justice and Work Outcomes: Test of a Social Exchange Model”. Journal of Organizational Behavior, 23 (1), 267–285.
Ashforth, B. E., & Mael, F. A. (1996). “Oranizational Identity and Strategy as a Context for the Individual”. Advances in Strategic Management, 13, 19-64.
Aslan, Ş., & Özata, M. (2009). “Lider-Üye Etkileşiminin (LMX) Yöneticiye Duyulan Güven Düzeyine Etkisi”. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(9), 95-118.
Baron, R. M., & Kenny, D. A. (1986). “The Moderator–Mediator Variable Distinction in Social Psychological Research: Conceptual, Strategic, and Statistical Considerations”. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173.
Baş, T., Keskin, N., & Mert, I. S. (2010). “Lider Üye Etkileşimi (Lüe) Modeli ve Ölçme Aracının Türkçede Geçerlik Ve Güvenilirlik Analizi”. Ege Akademik Bakış, 10(3), 1013.
Brotheridge, C. M., Lee, R. T. (2003), “Development and Validation of the Emotional Labour Scale”. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 76, 365–379.
Carmeli, A., Atwater, L., & Levi, A. (2011). “How Leadership Enhances Employees’ Knowledge Sharing: The Intervening Roles of Relational and Organizational Identification”. The Journal of Technology Transfer, 36(3), 257-274.
Cohen–Charash, Y. & P. E. Spector.(2001). “The Role of Justice in Organizations: A Meta Analysis”. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 86(2), 278 – 321.
Colquitt, J. A. (2001). “On The Dimensionality of Organizational Justice: A Construct Validation of a Measure”. Journal of Applied Psychology, 86(3), 386.
Colquitt, J. A., J. Greenberg & C. P. Zapata-Phelan. (2005). “What is Organizational Justice? A Historical Overview”, In J. Greenberg, J. A. Colquitt (Eds.), Handbook of Organizational Justice (pp 3–56). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
Cropanzano, R., & Ambrose, M. L. (2001). “Procedural and distributive justice are more similar than you think: A monistic perspective and a research agenda”. In J. Greenberg & R. Cropanzano (Eds.), Advances in organizational justice (pp. 119- 151). Stanford, CA: Stanford University Press.
Cropanzano, R., Bowen, D. E., & Gilliland, S. W. (2007). “The Management of Organizational Justice”. Academy of Management Perspectives, 21(4), 34-48. Çankır, B. & Yener, S. (2017) İş’te Pozitif Davranış. Çizgi Kitapevi: Konya.
Çankır, B. (2016). “Psikolojik Sözleşme İhlalinin Lider-Üye Etkileşimi Üzerindeki Etkisi Ve Bir Araştırma”. Eurasian Business & Economics Journal. 1, 513-522.
Dansereau, F., Graen, G., & Haga, W. J. (1975). A vertical dyad linkage approach to leadership within formal organizations: A longitudinal investigation of the role making process. Organizational behavior and human performance, 13(1), 46-78.
De Cramer, D. (2005). “Procedural and Distributive Justice Effects Moderated by Organizational Identification”, Journal of Managerial Psychology, 20(1), 4 – 13.
De Cremer D. (2002). “Respect and Coorporation in Social Dilemmas: The Importance of Feeling Included”. Personality and Social Psychology Bulletin. 28, 1335-1341.
DeConinck, J. B. (2011). The effects of leader–member exchange and organizational identification on performance and turnover among salespeople. Journal of Personal Selling & Sales Management, 31(1), 21-34.
Demerouti, E., Bakker, A. B., Nachreiner, F., & Schaufeli, W. B. (2001). “The Job Demands-Resources Model of Burnout”. Journal of Applied psychology, 86(3), 499.
Dienesch, R. M., & Liden, R. C. (1986). “Leader-Member Exchange Model of Leadership: A Critique and Further Development”. Academy of Management Review, 11(3), 618-634.
Dutton, J., Dukerich, J. M., Harquail, C. V. (1994). “Organizational Images and Member Identification”. Administrative Science Quarterly, 49(2), 239-263.
Eker, G. (2006). Örgütsel Adalet Algısı Boyutları ve İş Doyumu Üzerindeki Etkileri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Erdaş, K. D. (2010). Lider-Üye Mübadelesi, Algılanan Örgütsel Destek ve Öz Denetim Kişilik Özelliğinin Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Üzerindeki Etkileri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Etzioni, A. (1965). Dual leadership in complex organizations. American Sociological Review, 688-698.
Folger, R. (1987). “Reformulating the preconditions of resentment: A referent cognitions model”. In (Eds.) J. C. Masters & W. P. Smith, Social comparison, justice, and relative depri vation: Theoretical, empirical, and policy perspectives (pp. 183-215). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
Gerstner, C. R., & Day, D. V. (1997). “Meta-Analytic review of Leader–Member Exchange Theory: Correlates and construct issues”. Journal of applied psychology, 82(6), 827.
Golger, R. & Konovsky, M. A. (1989). “Effects of Procedural and Distributive Justice on Reactions to Pay Raise Decisions”. Academy of Management, 31(1), 115-130.
Gouldner, A. W. (1960). “The norm of reciprocity: A preliminary statement”. American Sociological Review, 161-178.
Graen, G., D., F., Minami, T., & Cashman, J. (1973). “Leadership behaviors as cues to performance evaluation”. Academy of Management Journal, 16(4), 611-623.
Gürboyoğlu, J. (2009). Lider-Üye Etkileşiminin Örgütsel Adalet Algısı Ve Tükenmişlik Üzerine Etkileri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi: Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Haga, W. J., Graen, G., & Dansereau Jr, F. (1974). “Professionalism and role making in a service organization: A longitudinal investigation.” American Sociological Review, 122-133.
Haslam, A. S., Powell, C., & Turner, J. C. (2000). “Social Identity, Self Categorization, and Work Motivation: Rethinking The contribution of the Group to Positive and Sustainable Organizational Outcomes”. Applied Psychology: An International Review, 39(3), 319-339.
Hogg, M. A., & Terry, D. J. (2001). Social identity theory and organizational processes. In M. A. Hogg and D. J. Terry (Eds.), Social Identity Processes in Organizational Contexts (pp. 1-12). Philadelphia, PA: Psychological Press.
Ilies, R., Nahrgang, J. D., & Morgeson, F. P. (2007). “Leader-member exchange and citizenship behaviors: a meta-analysis”. Journal of Applied Psychology, 92(1), 269.
İşcan, Ö. F., & Naktiyok, A. (2004). Çalışanların örgütsel bağdaşımlarının belirleyicileri olarak örgütsel bağlılık ve örgütsel adalet algıları. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 59(1), 181-201.
Janssen, O., & Van Yperen, N. W. (2004). “Employees' goal orientations, the quality of leader-member exchange, and the outcomes of job performance and job satisfaction”. Academy Of Management Journal, 47(3), 368-384.
Katrinli, A., Atabay, G., Gunay, G., & Guneri, B. (2008). Leader–member exchange, organizational identification and the mediating role of job involvement for nurses. Journal of Advanced Nursing, 64(4), 354-362.
Kelman, H. C. (1958). “Compliance, identification, and internalization: Three processes of attitude change”. Journal of Conflict Resolution, 51-60.
Liden, R. C., & Maslyn, J. M. (1998). “Multidimensionafity of leader-member exchange: An empirical assessment through scale development”. Journal of Management, 24(1), 43-72.
Loi, R., Chan, K. W., & Lam, L. W. (2014). Leader–member exchange, organizational identification, and job satisfaction: A social identity perspective. Journal of Occupational and Organizational psychology, 87(1), 42-61.
March, J. G., Simon, H. A. (1958). Organizations. New York, N.Y: John Wiley & Sons. Martocchio, J. J., & Judge, T. A. (1995). “When We Don't See Eye to Eye: Discrepancies Between Supervisors and Subordinates in Absence Disciplinary Decisions”. Journal of Management, 21, 251-278.
McShane, S., & Von Glinow, M.. (2009). Organizational Behavior, New York, NY: McGraw-Hill Education.
Meydan, C. H. (2010). Örgüt Kültürü, Örgütsel Güç ve Örgütsel Adalet Algılarının Bireyin İş Tatmini ve Örgüte Bağlılığı Üzerine Etkisi: Kamuda Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara: KHO Savunma Bilimleri Enstitüsü.
Michel, A., Stegmaier, R., & Sonntag, K. (2010). “I scratch your back–you scratch mine. Do procedural justice and organizational identification matter for employees' cooperation during change?”. Journal Of Change Management, 10(1), 41-59.
Oğuzhan, T.(2015). Algılanan Etik İklim Boyutları, Lider Üye Etkileşimi ve Öz Kendilik Değerlendirmesinin İzlenim Yönetimi Taktikleri Kullanımı Üzerindeki Etkileri. (Yayımlanmamıi Doktora Tezi). Ankara: Kara Harp Okulu.
Ozmen, O. N., Arbak, Y., & Ozer, P. S. (2007). “Adalete Verilen Değerin Adalet Algıları Üzerindeki Etkisinin Sorgulanmasına İlişkin Bir Araştırma”. Ege Academic Review, 7(1), 19-35.
Özer, P. S., & Urtekin, G. E. (2007). Örgütsel adalet algısı boyutları ve iş doyumu ilişkisi üzerine bir araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (28), 107-125.
Palalar Alkan, D., & Arıkboğa, F. Ş. (2016). “Etik Liderlik ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İlişkisinde Örgütsel Özdeşleşmenin Aracılık Etkisi ve Bir Uygulama”, Manisa Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 24(2), 349- 369.
Ployhart, R. E., & Ryan, A. M. (1997). Toward an explanation of applicant reactions: An examination of organizational justice and attribution frameworks. Organizational behavior and human decision processes, 72(3), 308-335.
Selekler-Gökşen, N., Yıldırım-Öktem, Ö., & İnelmen, K. (2016). “Devlet ve Vakıf Üniversitelerinde Örgütsel Adalet Algısının Lider-Üye Etkileşimi Üzerindeki Etkisi”. Eğitim ve Bilim, 41(184).
Settoon, R. P., Bennett, N., & Liden, R. C. (1996). “Social exchange in organizations: Perceived organizational support, leader–member exchange, and employee reciprocity.” Journal of Applied Psychology, 81(3), 219.
Sluss, D. M., Klimchak, M., & Holmes, J. J. (2008). “Perceived organizational support as a mediator between relational exchange and organizational identification”. Journal of Vocational Behavior, 73(3), 457-464.
Smidts, A., Pruyn, A. T. H., & Van Riel, C. B. (2001). “The impact of employee communication and perceived external prestige on organizational identification”. Academy of Management Journal, 44(5), 1051-1062.
Sweeney, P.D., & McFarlin, D. B. (1997). “Process and outcome: Gender Differences in assessment of justice”. Journal of Organizational Behavior, 18, 83-98.
Tajfel, H. (1978). “Social categorization, Social Identity and Social Comparison”. In Differentiation Between Social Groups: Studies in The Social Psychology of Intergroup Relations, London: Academic Press.
Tajfel, H., & Turner, J. C. (1979). An integrated theory of intergroup conflict. In W. G. Austin and S. Worchel (Eds.), The social psychology of group relations. Monterey, CA: Brooks-Cole, 33-47.
Walumbwa, F. O., Cropanzano, R., & Hartnell, C. A. (2009). “Organizational justice, voluntary learning behavior, and job performance: A test of the mediating effects of identification and leader-‐member exchange”. Journal of Organizational Behavior, 30(8), 1103-1126.
Walumbwa, F. O., Mayer, D. M., Wang, P., Wang, H., Workman, K., & Christensen, A. L. (2011). “Linking ethical leadership to employee performance: The roles of leader–member exchange, self-efficacy, and organizational identification”. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 115(2), 204-213.
Welbourne, Theresa, Balkin, D. B., & Gomez- Meija, L. R. (1995). “Gainsharing and mutual monitoring: A Combined agency-organizational justice interpretation”. Academy of Management Journal, 38 (3), 818-834.