Kadın Çalışanların Cam Tavan Sendromu Algılarının İş Tatminleri ve Örgütsel Bağlılıkları Üzerindeki Etkisini Ölçmeye Yönelik Bir Araştırma

Son zamanlarda, iş hayatında kadınların niteliksel olarak daha fazla yer almalarına rağmen, üst düzey yönetim kademelerinde yeterli oranda yer alamadıkları görülmektedir. Kadın çalışanların üst düzey yönetime yükselmelerini engelleyen nedenlerden en dikkat çekeni, görünmemesine rağmen etkisini hissettiren, sinsi bir güç “Cam Tavan Sendromu” dur. Bu kapsamda araştırmanın temel amacı, Karaman ilinde atıştırmalık / gıda üretim sektöründe faaliyet gösteren büyük ölçekli bir gıda işletmesinde çalışmakta olan kadın çalışanların (beyaz ve mavi yakalı), cam tavan sendromu algısının olup olmadığı ve bu durumun örgütsel bağlılık ile iş tatminlerini nasıl etkilediğini araştırmaktır. Yapılan analizler ile (betimleyici analizler, açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi, korelasyon analizi ve YEM) cam tavan algısının örgütsel bağlılık ve iş tatmini ile negatif bir ilişki içerisinde olduğu sonucuna varılmıştır.

A Study to Measure The Effect of Glass Ceılıng Sydrome Perceptions of Female Employees on Their Job Satisfactıon and Organizational Commitment

Recently, however women take part as qualitative more in business life, it is seen that they are not on senior manager levels. The reason which sets a barrier to reach the level of senior manager for women is “Glass Ceiling Syndrome” which does not seen ever but makes them feel its existence. The main target of our project in this concept is to research that whether women employee (White-collar and blue-collar) of large food premises which is active in Karaman has “Glass Ceiling Syndrome”. And also, we want to research that how this situation affects organizational commitment and job satisfaction. As a result of made analysis, (pointer and corroborative factor analysis, correlation and forage) it would be seen that whether there is a relation between glass ceiling sense and organizational commitment and job satisfaction.

PDF

___

Akbaş, G. ve Korkmaz, L., (2017). “Kadın Yöneticiler: Görünmez Engellerin Gölgesinde Yükselme Çabası”, İş ve İnsan Dergisi, Yıl: Ekim, Cilt/Sayı: 4(2), 73- 86.
Akdöl, B., (2009). Cam Tavan ve Kurumsal Bir Strateji Pozitif Ayrımcılık; İlaç Sektöründe Bir Sınıflandırma, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Allen, N. J., & Meyer, J. P., (1996). “Affective, Continuance, And Normative Commitment To The Organization: An Examination Of Construct Validity”, Journal Of Vocational Behavior, Vol: 49, No: 3, 252-276.
Allen, N. J., & Meyer, J. P., (1991). “A Three –Component Conceptualization of Organizational Commitment”, Human Resource Management Review, Vol:1, No:1, 61-89.
Altınöz, M., Çöp, S., Sığındı, T., (2011). “Algılanan Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Sinizm İlişkisi: Ankara’daki Dört ve Beş Yıldızlı Konaklama İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma”, S.Ü. İ.İ.B.F. Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Sayı: 21, S.285-315.
Balgalmış, E., (2007). Eğitim Yöneticilerinin Düşünme Stilleri Ile Basa Çıkma Davranışları Arasındaki İlişki, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Tokat.
Bedük, A., (2012). Karşılaştırmalı İşletme Yönetim Terimleri Sözlüğü, Nobel Akademik Yayıncılık, 2012, Ankara.
Bilgin, N., (1995). Sosyal Psikolojide Yöntem ve Pratik Çalışmalar. Sistem Yayıncılık. Bingöl, D., Aydoğan, E., Şenel, G., Erden, P., (2011). “Cam Tavan Sendromu ve Kadınların Hiyerarşik Yükselmelerindeki Engeller: TC. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Ankara Merkez Teşkilatı Örneği”, İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt:12, Sayı: 1, 115-132.
Brayfield, A. H. & Rothe, H. F., (1951). “An Index of Job Satisfaction”, Journal of Applied Psychology, Vol:35, No:5: 307-311.
Britt, M. (2002). Organizational Commitment, The Glass Ceiling and New England Higher Education Executive Positions. Doktora Tezi, Nova Southeastern University, Philosophy, Amerika.
Cannings, K., (1988). “Managerial Promotion: The Effects of Socialization, Specialization, and Gender”, Industrial and Labor Relations Review, Vol: 42, No: 1, 77-88.
Cho, J., Lee, T., Jung, H., (2014). “Glass ceiling in a stratified labor market: Evidence from Korea”, Journal of the Japanese and International Economies, Vol: 32, June, 56-70.
Cotter, DA, Hermsen, JM, Ovadia, S, Vanneman, R., (2001). “The glass ceiling effect”, Social Forces, The University of North Carolina, Vol: 80, No: 2, 655–682.
Çekmecelioğlu, H., (2006). “İş Tatmini Ve Örgütsel Bağlılık Tutumlarının İşten Ayrılma Niyeti ve Verimlilik Üzerindeki Etkilerinin Değerlendirilmesi: Bir Araştırma”, ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, Cilt: 8, Sayı: 2, 153-168.
Çetin, M. ve Atan, E., (2012). “İlköğretim Okullarında Görev Yapan Kadın Yöneticilerinin Cam Tavana İlişkin Algılarının İncelenmesi”, M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi Yıl: 2012, Sayı: 35, 123-136.
Çarıkçı, İ. H., (2004). “Hizmet İşletmelerinde Çalışan Kamu ve Özel Sektör Personelinin İş Tatminlerinin Karşılaştırılması”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt: 37, Sayı: 4, Aralık, 83-95.
Dhillon, P. K., (1990). “Some Correlates of Job Satisfaction: A Study of Police Personnel”, Psychological Studies, Vol: 35, 197-204.
Doğru, A., (2010). Kadın Çalışanların Cam Tavan Engelleri ve İş Tatminine Etkisi: Afyon Kocatepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Örneği, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Kütahya.
Gül, H., Oktay, E. ve Gökçe, H., (2008). “İş Tatmini, Stres, Örgütsel Bağlılık, İşten Ayrılma Niyeti Ve Performans Arasındaki İlişkiler: Sağlık Sektöründe Bir Uygulama”, Akademik Bakış, Sayı: 15, Ekim, 1-11.
Güney, S., (2004). Açıklamalı Yönetim Organizasyon ve Örgütsel Davranış Terimler Sözlüğü, Siyasal Kitapevi, Ankara.
Günsel, A., Köroğlu, S., Demirci, L., (2015). “Çalışma Hayatında Kadınların Karşılaştıkları Sorunlar Ve Cam Tavan Algıları: Kadın Öğretmenler Üzerınde Bır Araştırma”, KADEM Kadın Araştırmaları Dergisi, Sayı: 01, 76-112.
Hackman, J.R. & Oldham, G. R., (1975). “Development of the Job Diagnostic Survey”, Journal of Applied Psychology, Vol:60, No:2, 159-170.
Harlan, A. & Weiss, C., (1981). Moving up: Women in Managerial Careers (Working Paper No. 86). Wellesley, MA: Wellesley College, Center for Research on Women.
Hoobler, J. M., Hu, J., Wilson M., (2010). “Do workers who experience conflict between the work and family domains hit a “glass ceiling?”: A meta-analytic examination”, Journal of Vocational Behavior, Vol: 77, Issue: 3, December, 481- 494.
Hu, T. & Yun, M., (2008). “Is The Glass Ceiling Craking? A Simple Test” IZA DP No: 3518: 1-12.
Irmak, R., (2010). Cam Tavan Sendromu - Bir Hastane Uygulaması, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Hastane ve Sağlık Kuruluşları Yönetimi Yüksek Lisans Programı, Yüksek Lisans Tezi.
Imam, A. and Shah, F. T., (2013). “Impact of Gender Bias on Organizational Commitment: An Empirical Study of Glass Ceiling Practices in Corporate Sector of Pakistan”, Human Resource Management, Vol: 13, 14111-14115.
İnandı Y. ve Tunç B., (2012). “Kadın Öğretmenlerin Kariyer Engelleri İle İş Doyum Düzeyleri Arasındaki İlişki”, Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 2, 203-222.
Jackson, J. C., (2001). “Women Middle Manager’s Perception of The Glass Ceiling” Women in Management Review, Vol: 16, No: 1, 30–41.
Johns, M. L.. (2013). “Breaking the Glass Ceiling: Structural, Cultural, and Organizational Barriers Preventing Women from Achieving Senior and Executive Positions”, Perspectives in Health Information Management, Winter 2013, 1-11.
Karaca, A., (2007). Kadın Yöneticilerde Kariyer Engelleri: Cam Tavan Üzerine Uygulamalı Bir Araştırma, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
Karataş, S., Güleş, H., (2010). “İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin İş Tatmini İle Örgütsel Bağlılığı Arasındaki İlişki”, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3/2, 74-89.
Kelly, A. M. and Griffin, R. W., (1995). “Job Satisfaction and Organizational Commitment”, Psychology and Policing, Edit: Brewer Neil and Wilson Carlene, New Jersey, 367-390.
Korkmaz, H., (2014). “Yönetim Kademelerinde Kadına Yönelik Cinsiyet Ayrımcılığı ve Cam Tavan Sendromu”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 2, Sayı: 5, Eylül 2014, 1-14.
Liff, S. and Ward, K., (2001). “Distorted Views Through the Glass Ceiling: The Construction of Women's Understandings of Promotion and Senior Management Positions”, Gender, Work and Organization, Vol: 8, No: 1, January, 19-36.
Lockwood, N., (2004). “The Glass Ceiling: Domestic and International Perspectives”, Human Resource Magazine Research Quarterly, 1-49.
Lyness, K. S., & Thompson, D. E., (1997). “Above the glass ceiling? A comparison of matched samples of female and male executives.” Journal of Applied Psychology, Vol: 82, No: 3, June, 359-375.
Mızrahı, R. ve Aracı, H., (2010). “Kadın Yöneticiler ve Cam Tavan Sendromu Üzerine Bir Araştırma”, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 1, 149- 156.
Morgan, R. M. & Hunt, S. D., (1994). “The Commitment-Trust Theory of Relationship Marketing”, Journal of Marketing, Vol: 58, No: 3, 20-38.
Morrison, A. M., White, R. P., Velsor, E. V., (1994). Breaking The Glass Ceiling: Can Women Reach The Top Of America's Largest Corporations?. MA: Perseus Publishing, Cambridge.
Oruç, İ. ve Demirkol, Ş., (2015). “Cam Tavan Sendromu”, Örgütsel Davranışta Güncel Konular, Edit: Küçükaltan, D., Türkeltürk, Ş.A. ve Gürkan, G. Ç., Detay Yayıncılık, Ankara.
Owen, C. L. & Todor, W. D., (1993). “Attitude Towards Women As Managers: Still The Same”, Business Horizons, March-April, Vol: 36, No: 2, 12-16.
Özler, D. E., Atalay, C. G., Şahin, M. D., (2008). “Mobbing’in Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma”, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:22, 1-28.
Özutku, H., (2008). “Örgüte Duygusal, Devamlılık ve Normatif Bağlılık İle İş Performansı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt/Vol:37, Sayı/No:2, 79-97.
Pehlivan, İ., (1995). Yönetimde Stres Kaynakları, Personel Geliştirme Merkezi Yayın No: 16, Ankara.
Ragins, B. R., Townsend, B., Mattis, M., (1998). “Gender gap in the executive suite: CEOs and female executives report on breaking the glass ceiling”, Academy of Management Perspectives, Vol: 12, No: 1, 28-42.
Seçer, İ., (2013). SPSS ve LISREL ile Pratik Veri Analizi, Analiz ve Raporlaştırma, Anı Yayıncılık, Ankara.
Singh, S., Gumber, V. and Singh, U., (2010). “Glass Ceiling, Organisational Commitment and Well being: A Comparative Study of Women Executives in Multinational Organisations”, Journal of Indian Academy of Applied Psychology, Vol: 41, 143-147.
Soysal, A. ve Baynal, T., (2016). “Sağlık Kurumlarında Cam Tavan Sendromu: Kayseri Özel Sağlık Kurumlarında Bir Araştırma”, KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 13, Sayı: 2, 225-262.
Sökmen, A. ve Şahingöz, S. A., (2017). “Kadın Çalışanlarda Cam Tavan Yansıtıcılarından Kurum İkliminin, İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: Otel İşletmelerinde Bir Araştırma”, İşletme Araştırmaları Dergisi, Cilt: 9, Sayı: 1, 113-133.
Şimşek, M. Ş., Çelik, A. ve Akatay, A., (2016). İnsan Kaynakları Yönetimi ve Kariyer Uygulamaları, Eğitim Yayınevi, Konya.
Tetik, S., (2012). “Sağlık Çalışanlarının Örgütsel Bağlılık Düzeylerini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma”, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 1, 275- 286.
Tutar, H., (2014). Örgütsel Psikoloji, Endüstri ve Örgüt Psikolojisine Yeni Yaklaşımlar, Detay Yayıncılık, Ankara.
Weyer, B., (2006). “Do Multi–Source Feedback Instruments Support The Existence Of A Glass Ceiling For Women Leaders?”, Women in Management Review, Vol: 21, No: 6, 441–457.
Yenihan, B., (2014). “Örgütsel Bağlılık ve İş Tatmini Arasındaki İlişki”, Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 2, 170-178.
Zia-ur-Rehman Dost, M.K. & Tariq S., (2012). “The Organizations Having High Level of Glass Ceiling, Has Lower Productivity Due to Lack of Employee Commitment”, Kuwait Chapter of Arabian Journal of Business and Management Review, Vol: 1, No: 8, 93-103.
http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=18619, Erişim Tarihi: 10.05.2018
http://fusunozulke.com/cam-tavan-sendromu-toplumsal-cinsiyet-esitligi-raporu-ve turkiye/,Erişim Tarihi: 10.06.2018