İşletme Sermayesi Yönetiminin Firma Performansı Üzerindeki Etkisi: Çimento Şirketleri Üzerine Bir Araştırma
Amaç – Bu çalışmada, pay senedi Borsa İstanbul’da işlem gören ve XTAST (BIST Taş Toprak Sektörü) endeksinde bulunan 16 çimento şirketinin işletme sermayesi yönetiminin şirket performansı üzerindeki etkisinin araştırılması amaçlanmıştır. Yöntem – İlgili şirketlerin analizi için 2003-2018 yılları arasındaki 16 dönemi kapsayan dengeli panel veri seti oluşturulmuştur. Şirket performansı ölçüsü olarak ROA (varlıkların kârlılık oranı) ve ROE (özkaynakların kârlılık oranı)’nin bağımlı değişken olduğu farklı modeller kurulmuştur. Nakit dönüşüm süresi (NDS) ve bu sürenin uzunluğunu belirleyen stok devir hızı (SDH), ticari alacakların devir hızı (ADH) ve ticari borçların devir hızı (BDH) oranları işletme sermayesi yönetimine dair seçilen bağımsız değişkenlerdir. Çalışmada panel regresyon analizi yöntemi uygulanmıştır. Bulgular – Analiz sonucunda nakit dönüşüm süresinin çimento şirketlerinin incelenen dönemdeki kârlılığında anlamlı bir etkisinin olmadığı gözlenmiştir. Stok devir hızının negatif etkisine dair bulgulara ulaşılmıştır. Alacak devir hızı ve borçların devir hızının pozitif etkisi görülse de zaman etkisinin dikkate alındığı modellerde bu etkinin ortadan kalktığı bulunmuştur. Kontrol değişkenlerinden net satışların firma kârlılığı üzerinde pozitif etkisi; kaldıraç oranının ise firma kârlılığı üzerinde negatif etkisi mevcuttur. Tartışma – Çalışma işletme sermayesi yönetiminin firma performansı üzerindeki etkilerine dair güncel bulgular ortaya koymaktadır. Çimento sektörü özelinde gerçekleştirilen analizlerde firma kârlılığının işletme sermayesi yönetiminin farklı boyutlarını temsil eden değişkenlerden nasıl etkilendiği görülmüştür. Diğer bulgular yanında nakit dönüşüm süresinin firma kârlılığı üzerinde anlamlı bir etkisinin olmaması Türkiye’deki çimento firmaların kârlılıklarının kaldıraç oranı, satışlar, makroekonomik değişkenler ve zaman etkileri gibi farklı belirleyicileri olduğuna işaret etmektedir.
The Effect of Working Capital Management on Firm Performance: A Study on Cement Companies
Purpose – The aim of the study is to investigate the impact of working capital management on firm profitability with a sample of 16 cement firms with shares traded in Borsa Istanbul and listed in XTAST (BIST Stone and Soil Sector) index. Design/methodology/approach – A balanced panel dataset for firms’ annual data for the 16 years between 2003 and 2018 is formed. Alternative models utilizing ROA (Return on Assets) and ROE (Return on Equity) as dependent variables are originated. Cash conversion cycle; and three determinants of this cycle, namely, investory turnover, accounts receivable turnover and accounts payable turnover are the independent variables capturing working capital management. Main methodology employs panel regression analysis. Findings – A main finding in the analyses suggests that cash conversion cycle does not have a significant effect on the profitability of cement firms within studied time span. Moreover, we provide evidence on the negative impact of inventory turnover on firm profitability. While partial evidence exists on the positive effects of accounts receivable turnover and accounts payable turnover, documented finding disappears in the use of models incorporating time fixed effects. Two firm specific control variables, firm size proxied by net sales and leverage ratio have positive and negative effects on profitabiliy, respectively. Discussion – The study provides fresh evidence on the role of working capital management on firm performance. The findings focused on cement sector shed new light on how firm profitability is affected by different components of working capital management. Among the obtained findings, absence of a significant relationship between cash conversion cycle and profitability may suggest that the profitability of cement companies in Turkey is more likely determined by other factors such as leverage ratio, firm size, macroeconomic variables and other time effects.
___
- Akbulut, R. (2011). İMKB'de İmalat Sektöründeki İşletmelerde İşletme Sermayesi Yönetiminin kârlılık Üzerindeki Etkisini Ölçmeye Yönelik Bir Araştırma, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 40 (2), 195-206.
- Akdağ, S. ve İskenderoğlu, Ö. (2018). Çeşitli Finansal Rasyoların kârlılık Üzerinde Etkisi: OECD Ülkelerindeki Turizm Şirketleri Üzerine Bir Uygulama. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 6 (4), 18-25.
- Akyüz, H. S. ve Atmaca, M. (2019). Çalışma Sermayesine İlişkin Finansal Oranların İşletme kârlılığına Etkisi: BİST İmalat Sektöründe Bir Uygulama. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (2), 217-233.
- Atmaca, M. (2016). Finansal Oranlar Aracılığıyla Çalışma Sermayesi Bileşenlerinin kârlılığa Etkisi: Borsa İstanbul’da İşlem Gören Kimya, Plastik ve Kauçuk Şirketlerinde Bir Araştırma. Yönetim Bilimleri Dergisi, 14 (28), 633-649.
- Aygün, M. (2012). Firma Performansı Üzerinde Çalışma Sermayesinin Etkisi: Türk İmalat Sektörü Üzerine Bir Uygulama. Ege Akademik Bakış, 12 (2), 215-223.
- Coşkun, E. ve Kök, D. (2011). Çalışma Sermayesi Politikalarının kârlılık Üzerine Etkisi: Dinamik Panel Uygulaması. Ege Akademik Bakış, 11 (Özel Sayı), 75-85.
- Çakır, M. H. ve Küçükkaplan, İ. (2012). İşletme Sermayesi Unsurlarının Firma Değeri ve Kârlılığı Üzerindeki Etkisinin İMKB’de İşlem Gören Üretim Firmalarında 2000-2009 Dönemi İçin Analizi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 53, 69-85.
- Çerçel, Ö. N. ve Sökmen A. G. (2019). Çalışma Sermayesi Yönetiminin Firma kârlılığı Üzerindeki Etkisi: BİST’te İşlem Gören Metal Eşya, Makine ve Gereç Yapım Sektörü Üzerinde Bir Araştırma. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16 (2), 35-42.
- Deloof, M. (2003). Does Working Capital Management Affect Profitability of Belgian Firms?. Journal of Business Finance & Accounting, 30 (3‐4), 573-588.
- Demirci, S. N. (2017). İmalat Sanayi Sektöründe kârlılığın Belirleyicileri: TCMB Sektör Bilançolarıyla Panel Veri Analizi (1996-2015). Ege Akademik Bakış, 17 (3), 381-394.
- Dong, H.P. and Su, J. (2010). The Relationship Between Working Capital Management and Profitability: A Vietnam Case. International Research Journal of Finance and Economics, 49, 59-67.
- Dursun, A. ve Ayrıçay, Y. (2012). Çalışma Sermayesi-Kârlılık İlişkisinin İMKB Örneğinde 1996-2005 Dönemi Analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26 (3-4), 199-214.
- Enqvist, J., Graham, M. and Nikkinen, J. (2014). The Impact of Working Capital Management on Firm Profitability in Different Business Cycles: Evidence from Finland. Research in International Business and Finance, 32, 36- 49.
- Erdaş, M. L. (2015). Firma kârlılığı Üzerinde Çalışma Sermayesi Yönetiminin ve Makroekonomik Faktörlerin Etkisi: Borsa İstanbul Endeksi Turizm Sektöründe Faaliyet Gösteren Firmalar Üzerine Bir Uygulama. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8 (41), 1220-1229.
- Eskin, İ. ve Güvemli, B. (2020). Çalışma Sermayesi Yönetiminin Kârlılığa Etkisi: Borsa İstanbul 50 Endeksi Örneği. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 85, 65-76.
- Garcia-Teruel, P. J. and Martinez-Solano, P. (2007). Effects of Working Capital Management on SME Profitability. International Journal of Managerial Finance, 3 (2), 164-177.
- Helhel, Y. ve Karasakal, S. (2017). Konaklama İşletmelerinde Çalışma Sermayesi Yönetiminin kârlılık Performansına Etkisi: Borsa İstanbul’da (BİST) Bir Uygulama. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 14 (3), 27-39.
- İçigen, F. K. ve Karaş, G. (2017). İşletme Sermayesi Yönetiminin kârlılık Üzerine Etkisinin Araştırılması. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Özel Sayı: Türk Dünyasında Afro-Avrasya Çalışmaları Kongresi, 6 (4), 55-60.
- İltaş, Y. ve Erdoğan, S. (2017). İşletme Sermayesi İhtiyacının Kârlılık Üzerindeki Etkisi: Sektörel Bir Uygulama. Business and Economics Research Journal, 8 (3), 433-452.
- Jose, L. M., Lancaster, C. and Stevens, J. L. (1996). Corporate Returns and Cash Conversion Cycles. Journal of Economics and Finance, 20 (1), 33-46.
- Karadeniz, E. ve İskenderoğlu, Ö. (2011). İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda İşlem Gören Turizm İşletmelerinin Aktif kârlılığını Etkileyen Değişkenlerin Analizi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 22 (1), 65-75.
- Kendirli, S. ve Çankaya, M. (2016). BIST Turizm Endeksindeki Şirketlerde İşletme Sermayesi Yönetiminin kârlılık Üzerindeki Etkisini Ölçmeye Yönelik Bir Araştırma. International Review of Economics and Management, 4 (2), 46-68.
- Kendirli, S. ve Konak, F. (2014). İşletme (Çalışma) Sermayesi Yönetiminin Firma Performansı Üzerindeki Etkisi: BİST Gıda, İçecek Endeksi Uygulaması. Akademik Bakış Dergisi, 41 (3), 1-18.
- Keskin, R. ve Gökalp, F. (2016). Çalışma Sermayesi Yönetiminin Firma kârlılığı Üzerine Etkisi: Panel Veri Analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 17(1), 15-25.
- Kılıç, M, ve Güler, B. (2019). Borsa İstanbul’a (BIST) Kayıtlı Lojistik Firmalarının kârlılık Belirleyicileri. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9 (1), 69-82.
- Koç, S., Zengin, N. ve Yıldız, Z. (2016). BİST’te İşlem Gören Tarım Ve Hayvancılık Şirketlerinin Performans Analizleri: (2010-2015). Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 14 (3), 17-31.
- Lazaridis, I. and Tryfonidis, D. (2006). Relationship between Working Capital Management and Profitability of Listed Companies in the Athens Stock Exchange. Journal of Financial Management and Analysis, 19 (1), 26- 35.
- Nazir, M. S. and Afza, T. (2009). Impact of Aggressive Working Capital Management Policy on Firms' Profitability. IUP Journal of Applied Finance, 15 (8), 19-30.
- Öner, M. (2016). The Impact of Working Capital Management on Firm Profitability: Empirical Evidence from Borsa Istanbul. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 4 (3), 63-79.
- Öz, Y. ve Güngör, B. (2007). Çalışma Sermayesi Yönetiminin Firma kârlılığı Üzerine Etkisi: İmalat Sektörüne Yönelik Panel Veri Analizi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10 (2), 319-332.
- Öztürk, M. B. ve Vergili, G. (2017). The Effects of Working Capital Management on Mining Firm’s Profitability: Empirical Evidence from an Emerging Market. Financial Management from an Emerging Market Perspective. IntechOpen: Croatia, Chapter 10, 189-204. DOI: 10.5772/intechopen.71800
- Ren, T., Liu, N., Yang, H., Xiao, Y. and Hu, Y. (2019). Working Capital Management and Firm Performance in China. Asian Review of Accounting, 27 (4), 546-562.
- Shin, H. H. and Soenen, L. (1998). Efficiency of Working Capital and Corporate Profitability. Financial Practice and Education, 8 (2), 37–45.
- Şahin, O. (2011). İMKB’ye Kayıtlı İmalat Şirketlerinde Çalışma Sermayesi Politikaları ve Firma Performansı İlişkileri. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 6 (2), 123‐141.
- Şamiloğlu, F. ve Akgün, A. İ. (2016). The Relationship Between Working Capital and Profitability: Evidence from Turkey, Business and Economics Research Journal, 7 (2), 1-14.
- Taysı, K. (2020). Aktif kârlılığa Etki Eden Faktörlerin Panel Veri Analizi Yöntemiyle Belirlenmesi. Journal of Original Studies, 1 (1), 15-30.
- T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (2019). Çimento Sektörü Raporu. Sanayi ve Verimlilik Genel Müdürlüğü Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi. https://www.sanayi.gov.tr/plan-program-raporlar-ve-yayinlar/sektor/raporlari/mu0303011402 (Erişim tarihi: 22 06.2020).
- Topak, M. S. (2018). Çalışma Sermayesi Yönetiminin Kârlılığa Etkisi: BIST Ticaret Endeksi Üzerine Bir Araştırma. Mali Çözüm Dergisi, 28 (148), 71-94.
- Topaloğlu, E. ve Nur, T. (2016). Nakit Dönüşüm Süresinin Finansal Performansa Etkisi: Kurumsal Yönetim Endeksinde Bir Uygulama. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, 53, 304–317.
- Yenisu, E. (2019). İşletme Sermayesi Yönetiminin Firma kârlılığına Etkisi: BIST Bursa İşletmeleri Örneği. Bankacılık ve Finansal Araştırmalar Dergisi (BAFAD), 6 (2), 53-64.
- Yıldız, B. ve Deniz, T. İ. (2020). BİST Yıldız Endeksinde İşlem Gören Firmaların Kârlılıklarına Etki Eden Çalışma Sermayesi Faktörleri. Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 5 (1), 91-110.
- Yücel, T. ve Kurt, G. (2002). Nakit Dönüş Süresi, Nakit Yönetimi ve kârlılık: İMKB Şirketleri Üzerinde Ampirik bir Çalışma, İMKB Dergisi, 6 (22), 1-11.