DOĞANCAN ÇAVMAK, EMİNE ATALAY, SAİT SÖYLER

Hemşirelikte Kariyer Sorunları : Bir Ölçek Geliştirme Çalışması

Amaç – Hemşireler sağlık hizmetlerinin en önemli aktörleri arasında yer almaktadır. Hasta bakım süreçlerinde etkinliğin sağlanmasında hemşirelerin rolü oldukça geniştir. Dolayısıyla iş aile yaşantısı uyumlu ve iş yaşamında motive olmuş hemşireler, hasta bakımının kalitesinde önemli belirleyicilerdir. Hemşirelerin iş yaşam kalitelerinin iyileştirilebilmesi için doğru ölçüm araçları ile kariyer sorunlarının tespit edilmesi gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı, oldukça geniş boyutlardan oluşan kariyer sorunlarının tespit edilebilmesi için, kapsayıcı bir ölçüm aracı geliştirmektir. Yöntem – Çalışma 208 hemşire ile gerçekleştirilmiştir. Tasarlanan 31 önermeli taslak ölçeğe dair kapsam geçerliliği, yapı geçerliliği ve güvenirlilik testleri gerçekleştirilmiştir. Analizler SPSS 22.0 ve LISREL 8.8 paket programları ile yapılmıştır. Bulgular – Analizler sonucunda, ölçek 4 boyutlu ve 23 önermeli bir yapıya kavuşmuştur. Tüm önermelerin faktör yükleri 0.40’dan yüksek ve t değerleri 1.96’dan yüksek bulunmuştur. Uyum indekslerinin beklenen değerler arasında olduğu görülmüştür. Cronbach alpha değeri 0,893 olarak hesaplanmıştır. Test ve tekrar test sonuçları arasında istatistiksel olarak yüksek düzeyde bir ilişki olduğu görülmüştür. Tartışma – Ölçeğin, hemşirelerin kariyer sorunlarını, farklı boyutları ile ölçmek üzere, yapı olarak uygun olduğu, zamana göre geçerli olduğu ve güvenilir olduğu tespit edilmiştir.

Nursing Career Problems : Scale Development And Validation

Purpose – Nurses are one of the most important groups in healthcare. The role of nurses in providing effective patient care is very wide. Therefore, nurses who are compatible and motivated in work life are important determinants of quality and success of care. It is necessary to measure career problems via the right measurement tools in order to improve the nurses’quality of worlk life. This study aims to develop a inclusive measurement tools which include vary dimension of career problems. Design/ Methodlogy/Approach – The study was conducted with 208 nurses. Content validity, construct validity and reliability analysis was conducted using SPSS 20.0 and LISREL 8.8. Findings – The scale has 4 factors and 23 statements according to content and construct validty tests. Each stataments have factors’ weights higher than 0.40 and t-values are higher than 1.96. It was observed that fit indices were among the acceptable range. Cronbach alpha coeffeccinent of the scale is 0.893. There is significant correlation between the test-retest results. Discussion – It was seen that, the scale was suitable as structure and content and reliable for measuring the nurses’ career problems by vary dimensions.

PDF

___

Acar, A. C. (1994). “İki Kariyerli Aileler ve İşletmeler”, Yönetim Dergisi, 5(17): 21-29.
Akbal Ergün, Y., Batlaş, Z., Özer, Y. (2001). “Yoğun Bakımda Çalışan Hemşirelerin Stres Düzeyleri ve Stresin Hemşireler Üzerindeki Etkileri”, Yoğun Bakım Hemşireler Derneği Yayın Organı, Cilt:5, Sayı.2, s:70–79.
Aktaş, K. (2015). “Genel Anlamda Kariyer ve Kariyer Sorunları”, Sosyal Araştırmalar ve Davranış Bilimleri Dergisi, 1: 26-36.
Aydemir, N. (1995). “2000’li Yıllara Doğru Özel Sektör İmalat Sanayiinde İnsan Kaynakları Yönetimi ve Kariyer Arayışları”, İstanbul: Simge Ofis Matbaacılık.
Aytaç, S. (2005). “Çalışma Yaşamında Kariyer: Yönetimi, Planlaması, Gelişimi ve Sorunları”, Bursa: Ezgi Kitapevi.
Baltaş, A. ve Baltaş, Z. (2008). “Stres ve Başa Çıkma Yolları”, İstanbul: Remzi Kitabevi.
Baş, Türker (2013). “Anket Nasıl Hazırlanır? Anket Nasıl Uygulanır? Anket Nasıl Değerlendirilir?”, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Bektemür, G., Demiray, S. ve Özdemir Ürkmez, D. (2016). “Hemşirelerin Kariyer Planlaması: Bir Eğitim ve Araştırma Hastanesi Örneği”, Okmeydanı Tıp Dergisi, 32(1): 7-13.
Bombuwela P. M. Ve Chamaru, D. A. (2013). “Effects Of Glass Ceiling On Women Career Development in Private Sector Organizations Case Of Sri Lanka”, Journal of Competitiveness, 5(2): 3-19.
Budak, G. (2008). “Yetkinliğe Dayalı İnsan Kaynakları Yönetimi”, İzmir: Barış Yayınları.
Cam, E. (2004). “Çalışma Yaşamında Stres ve Kamu Kesiminde Kadın Çalışanlar”, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 1(1): 1-10.
Can, R., Hisar, K.M. (2019). Hemşirelerin Profesyonellik Davranışları ve Tükenmişlik Düzeyleri. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 6(1):1-9.
Çalışkan, A., Pekkan, N.U. (2019). Sağlık Sektörü Çalışanlarında Tükenmişlik Duygusunun İşten Ayrılma Niyetine Etkisi:Kişi-Örgüt Uyumunun Aracılık Rolü. 10(2):469-481.
Çatak, T. ve Bahçecik, N. (2015). “Hemşirelerin iş Yaşamı Kalitesi ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi”, Clinical and Experimental Health Sciences, 5(2): 85-95.
Demirel, E.T. (2017). “İnsan Kaynakları Yönetiminde Güncel Yaklaşımlar”, İstanbul: Beta Yayınevi.
Ergüney S, Tan M, Sivrikaya S (2001). “Hemşirelerin karşılaştıkları mesleki riskleri”, Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 4 (1): 63-72.
Ergüney S., Tan M., Sivrikaya S.& Erdem N. (2001). “Hemşirelerin Karşılaştıkları Mesleki Riskler”,Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 4:1, s.63-73.
Flippo, E. B. (1984). “Personnel Management”, Singapoure, McGraw-Hill, International Editions- Management Series.
Greenhaus, J.H. ve Beutel, N. J. (1985). “Sources of Conflict between Work and Family Roles”, Academy of Management Rewiew, 10(1): 76-88.
Gürbüz, S. (2017). “İnsan Kaynakları Yönetimi”, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Gürbüz, S. Ve Şahin, F. (2017). “Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri Felsefe-Yönetim-Analiz”, Ankara: Seçkin Yayınları.
Harrington (2009). “Confirmator Factor Analysis”, New York, Oxford University Press.
Karaca, A. (2007). “Kadın Yöneticilerde Kariyer Engelleri: Cam Tavan Sendromu Üzerine Uygulamalı Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Karaca, Ö. (2019). “Hemşirelerin Kariyer Gelişimleri Ve Yönetimleri Sırasında Karşılaştıkları Cinsiyetçi Yaklaşımlar: Nitel Bir Çalışma”, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Karadoğan, E. (2009). “Mesleksel Gelişimi Hedefleyen Eşler”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 64(4): 137-152.
Karahan, A. ve Bener, Ö. (2005). “Bolu Sosyal Sigortalar Kurumu Hastanesinde Çalışan Evli Hemşirelerin Ev Ortamında Yaşadıkları Sorunlar”, Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 8(8).
Karahan, A., Gürpınar, K. ve Özyürek, P. (2007). “Hizmet Sektöründeki İşletmelerin Örgüt İçi Stres Kaynakları: Afyon İl Merkezindeki Hastanelerde Çalışan Cerrahi Hemşirelerinin Stres Kaynaklarının Belirlenmesi”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3 (1): 27-44.
Karakuş, H. (2011). “Hemşirelerin İş Tatmin Düzeyleri: Sivas İli Örneği”, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(6): 46-57.
Kırmızıgül, B. (2017). “İnsan Kaynakları Yönetiminde Güncel Yaklaşımlar”, İstanbul: Beta Yayınevi. Kimmel, J., Conway, K.S. (2001). “Who Moonlight And Why? Evidence From The SIPP”, Industrial Relationd, January, 40(1), pp. 89-120.
Koç, S., Bardak, A. ve Yılmaz, K. (2014). “Hemşirelik Son Sınıf Öğrencilerinin İş Yerinden Beklentilerinin Belirlenmesi”, Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi (HEAD), 11(3): 43-50.
Kopelman, R. E., Greenhaus, J. H. ve Connolly, T.F. (1983). “A Model of Work, Family, and Interrole Conflict: A Construct Validation Study”, Organizational Behavior and Human Decision Performance, 32(2): 198-215.
Leymann, H. (1996). “The Content and Development of Mobbing at Work”, European Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2): 165-184.
Marangoz, H. (2019). “Toplumsal cinsiyete dayalı işbölümü ve işyerinde ayrımcılık: Kadın hemşireler örneği”, Yüksek Lisans Tezi, Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tekirdağ.
Maslach, C. ve Jackson, S. E. (1981). “The Measurement of Experienced Burnout”, Journal of Occupational Behavior, 2: 99-113.
Maslach, C. ve Leiter, M. P. (1997). “The Truth About Burnout: How Organizations Cause Personal Stress and What To Do About It”, San Francisco, Jossey-Bass.
Mutlu, A. (2010). “Hemşirelerin Kariyer Planlamasına İlişkin Görüşlerinin Belirlenmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Okakın, N. (2009). “Çalışma Yaşamında İnsan Kaynakları Yönetimi” (2. Baskı), İstanbul: Beta Yayınları.
Özdevecioğlu, M. (2003). “Algılanan Örgütsel Destek ile Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma”, Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Dergisi, 18(2): 113-130.
Özen, M., Yüceler, A. (2019). Sağlık Çalışanlarında Duygusal Emek, Tükenmişlik ve İş Tatmini İlişkisinin İncelenmesi: Konya İlinde Bir Uygulama. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 41:194-209.
Öztürk, H., Kurt, Ş., Mersinlioğlu Serin, G., Bayrak, B., Balık, T. ve Demirbağ, B. C. (2016). “Hastanelerde İşe Yeni Başlayan Hemşirelerin Sorunları”, Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4: 189-201.
Öztürk, H., Kurt, Ş., Mersinlioğlu Serin, G., Bayrak, B., Balık, T., & Demirbağ, B. C. (2016). Hastanelerde İşe Yeni Başlayan Hemşirelerin Sorunları
Özünlü, D. (2013). “Cam tavan sendromunun örgütsel bağlılık üzerindeki etkisini ölçmeye yönelik bir araştırma”, Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
Rapoport, R. ve Rapoport, R.N. (1971). “Further Considerations on the Dual Career Family”, Human Relatıons, 24(6): 519-533.
Seçkin, Ş.N. (2017). “İnsan Kaynakları Yönetiminde Güncel Yaklaşımlar”, İstanbul: Beta Yayınları.
Shirom, A. (1989). “Burnout in Work Organizations” Cooper ve Robertson (eds.) International Review Of Industrial and Organizational Psychology, Oxford, John Wiley & Sons.
Smith, P., Crittenden, N. & Caputi, P., (2012). “Measuring women's beliefs about glass ceilings: Development of the career pathways survey”, Gender in Management, 27 (2), pp. 68-80.
Şimşek, M. Ş. ve Öge, H. S. (2014). “İnsan Kaynakları Yönetimi”, Konya: Eğitim Yayınevi.
Şirin, A., Öztürk, R., Bezci, G., Çakar, G. ve Çoban, A. (2008). “Hemşirelik Öğrencilerinin Meslek Seçimi ve Mesleği Uygulamaya Yönelik Görüşleri”, Dirim Tıp Gazetesi, 83(1): 69-75.
Tınaz, P. (2008). “İşyerlerinde Psikolojik Taciz (Mobbing)”, (2.Baskı), İstanbul: Beta Yayınları.
Topuz, A. (2006). “Hemşirelerde Rol Çatışması ve Rol Belirsizliği, İş Stresi ve Aralarındaki İlişkinin Belirlenmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
Wang, J. ve Wang, X. (2012). “Structural Equation Modeling: Applications Using, Mplus”, Sussex, John Wiley&Sons.
Wirth, L. (2001). “Breaking Throughbthe Glass Ceiling Women İn Management”, Genevia, International Labour Ofice.
YILDIRIMALP, S., Mert, Ö. N. E. R., & Yenihan, B. (2014). Hemşirelerin İş-Aile Çatışması ve Yaşam Tatmini Düzeyleri: Demografik Özellikler Açısından Bir Değerlendirme. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2(3).
Yüksel, İ. (2005). “İş-Aile Çalışmasının Kariyer Tatmini, İş Tatmini ve İş Davranışları ile İlişkisi”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(2): 301-314.
Mrayyan, M.T. (2007). Nursing Practice Problems in Private Hospitals in Jordan: Student’s Perspectives. Nurse Education in Practice Journal. 7:82-87.
Cox, T., Griffithis, A., Cox, S. (1996). Work-related stress in Nursing: Controlling The Risk to Health. International Labor Office Publication, Geneva.