NAHİT ERDEM KÖKER, DENİZ MADEN

5122

Hazcı ve Faydacı Tüketim Bağlamında Tüketicinin Ürün Temelli Yenilikçiliği Algılaması: Amprik Bir Araştırma

Küresel anlamda yoğun rekabetin, hızlı teknolojik değişim ve gelişmelerin yaşandığı günümüz pazar ortamlarında işletmeler, varlıklarını sürdürebilmek, çağın gerisinde kalmamak ve kârlılıklarını artırabilmek için, varolan değişim ve gelişimlere ayak uydurmalıdırlar. Müşterilerini iyi tanıyabilen, onların beklenti ve ihtiyaçlarını karşılayabilen, onların istek ve beklentilerine en uygun ürün ve hizmetleri sunabilen işletmeler rekabette üstünlük sağlayacaklardır. Tüketicilerin satın alma davranışını ortaya çıkaran önemli faktörler arasında ürün yada hizmetlere ihtiyaç duymaları kadar, bu ihtiyacı aslında onlar için ne anlam ifade ettiğinin doğru şekilde tespit edilebilmesi de gelmektedir. Tüketicilerin satın alma davranışlarında önemli bir faktör olan "yenilik" kavramının önemi günümüzde giderek artmaktadır. İşletmeler stratejilerinde uzun vadeli olarak yenilikçi davranışlarda bulunmayı, tüketicilerinin zihinlerinde bu yönde algılanmayı hedeflemektedirler. Özellikle tüketiciler açısından ürün temelli olarak algılanan yenilik kavramının, kişisel kimlik, sosyal statü, hazcı yada faydacı alışveriş gibi kavramlar ile ilişkisi bulunmaktadır. Mevcut çalışma ile ürün temelli yenilikçilik davranışı ile tüketicinin kişisel anlamda yenilikçilik eğilimi, satın alma ve tüketim davranışının kimlik anlamında ifade ettiği anlam, hazcı yada faydacı tüketim davranışları arasındaki etkileşim tespit edilmek istenmiştir. Bu kapsamda üniversite öğrencileri üzerinde anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Yapılan analizler ile değişkenler arasındaki ilişki tanımlanmaya çalışılmıştır.

Perceptions of the Consumer on Product Based Innovation in the Context of Hedonic and Utilitarian Consumption: An Empirical Research

In the current market where severe competition, rapid technological changes and developments take place in a global platform, companies must adapt to the developments and changes to be able to continue their being, not to fall behind time and to increase their profits. Companies which know their customers well, satisfy their expectations, needs and present the best products and services which best fit their wants, will gain competitive advantage. As well as having a need for products and services, also detecting what this need really means to the consumers are among important factors which generate consumers buying behaviour. The concept of "innovation" which is an important factor in consumers buying behaviour, is gradually increasing it's importance. Companies aim at being innovative in their long term strategies, and being perceived like this by the consumers. Especially, perceived product based innovation by consumers is related with concepts as personal identity, social status, hedonic and utilitarian shopping. In this study, it is aimed to detect the interactions between; product based innovation, consumers personal innovation tendency, the meaning of purchase and consumption in means of identity, hedonic and utilitarian consumption behaviour. For this, a survey was applied to university students. The relations between the variables were defined by the analysis. In this concept, relations were detected between; product based innovation, hedonic and utilitarian consumption, social identity function of consumption and personal innovation tendencies.
PDF

___

  • Ajzen, I., (1991). The Theory of Planned Behavior, Organizational Behavior and Human Decision Processes, 50(2), ss.179-211.
  • Altunışık, R., Çallı, L., (2004). Plansız Alışveriş Ve Hazcı Tüketim Davranışları Üzerine Bir Araştırma: Satın Alma Karar Sürecinde Bilgi Kullanımı. Eskişehir: 3. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi,25-26 Kasım 2004, ss.231-240..
  • Aydın, S., (2009). Kişisel Ve Ürün Temelli Yenilikçilik: Cep Telefonu Kullanıcıları Üzerine Ampirik Bir Uygulama, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 10(2), ss.188-203.
  • Aydoğan, F., (2004). Medya ve Popüler Kültür Üzerine Yazılar, İstanbul: Mediacat Yayınları, s.118.
  • Bahar, Z., Beşer, A., Gördes, Z., Ersin, F., Kıssal, A., (2008). Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği 2'nin Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması, C.Ü.Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(1), ss.1-13.
  • Bannock, G., Baxter, R.E., Davis, E., (1987). The Penguin Dictionary of Economics, London: Penguin Books.
  • Bass, F.M. (1969). A New Product Growth Model for Consumer Durables. Management Science. 15(1), ss.215-227.
  • Baudrıllard, J., (2004). Tüketim Toplumu. Çev. Deliceçaylı, H., İstanbul: Sarmal Yayınları.
  • Benbasat, I., Barki, H., (2007). Quo vadis T.A.M., Journal of the Association of Information Systems, 8(4), ss. 211-218.
  • Bingöl, M. (2006), İşletmelerde Bilişim Teknolojileri ve Yenilikçilik, A.Ü.Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
  • Blythe, J., (2001), Pazarlama İlkeleri, Çev. Odabaşı, Y., İstanbul: Bilim Teknik Yayınevi.
  • Bocock, R., (2005). Tuketim, Ankara: Dost Yayınları.
  • Brown, S., (1993). Postmodern Marketing, European Journal Of Marketing, 27(4), ss. 15-25.
  • Büyüköztürk, Ş. (2005). Anket Geliştirme, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3 (2), ss.133- 148.
  • Campell, C., (1987). The Romantic Ethic and The Spirit of Modern Consumerism, New Yor: Blackwell Pub.
  • Carpenter, J. M., Moore, M., Fairhurst, A. E., (2005). Consumer Shopping Value For Retail Brands. Journel of Fashion Marketing and Management, 9(1), ss. 43-53.
  • Ceritoğlu, A.B., (2005). Markanın Gerçek Konumu: Tüketici Algısı, TMMOB Makine Mühendisleri Odası, Marka Yönetimi Sempozyumu, 14-15 Nisan 2005, Gaziantep.
  • Ceylan, C., (2007). Hedonik Tüketimin Nedenleri Üzerine Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
  • Child, D., (1970). The Essentials of Factor Analysis, London: Holt, Rhinehart and Winston.
  • Childers, T.L., Carr, C.L., Peck, J., Carson, S., (2001). Hedonic and Utilitarian Motivations for Online Retail Shopping Behavior, Journal of Retailing, 77, ss. 511-536.
  • Clark, R.A., Goldsmith, R.E., (2006). Interpersonal Influence and Consumer Innovativeness, International Journal of Consumer Studies, 30(1), ss. 34-43.
  • Çelik, S. (2009). Hazsal ve FaydacıTüketim. İstanbul: Derin Yayınları.
  • Daghfous, N., Petrof, J. V. ve Pons, F. (1999). Values and Adoption of Innovations: Accross Cultural Study. Journal of Consumer Marketing, 16(14), ss. 314-331.
  • Davis, F.D., (1989). Perceived Usefulness, Perceived Ease of Use, and User Acceptance of Information Technology. MIS Quarterly, 13(3), ss. 319-340.
  • Durna, U., (2002), Yenilik Yönetimi, Ankara: Nobel Yayıncılık.
  • Eke, S., (2004). CRM Müşteri İlişkileri Yönetimi, Active Dergisi, 37, http://www.makalem.com/Search/ArticleDetails.asp?nARTICLE_id=3240.
  • Erdoğan, İ., (1998). Araştırma Dizaynı Ve İstatistik Yöntemleri, Ankara: Emel Matbaası.
  • Ergin, D.Y., (1995). Ölçeklerde Geçerlik ve Güvenirlik, M.Ü. Atatürk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7, ss.125-148.
  • Erginkaya, E., Ozansoy, T., (2010). Alışveriş Değeri Ve Mağaza Seçim Kriterlerinin Belirlenmesinin Hazcı Ve Faydacı Alışveriş Değerleri İle İlişkisi: Lise Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19,(1), ss. 141-155.
  • Erkan, H., (2004), Ekonomi Sosyolojisi, İzmir: Barıs Yayınları.
  • Erkmen, T., Yüksel, C.A., (2008). Tüketicilerin Alışveriş Davranış Biçimleri İle Demografik Ve Sosyo-Kültürel Özelliklerinin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma. Ege Akademik Bakış, 8 (2), ss. 683-727.
  • Fell, D.R., Hansen, E.N., Becker, B.W., (2003). Measuring Innovativeness for the Adoption of Industrial Products. Industrial Marketing Management. 32 (4), ss. 347-353.
  • Fishbein, M., Ajzen, I., (1975). Belief, Attitude, İntention And Behavior: An İntroduction To Theory And Research, Boston: Addison-Wesley Reading.
  • Foxall, G. R., (1988). Consumer Innovativeness: Novelty-seeking, Creativity, and Cognitive Style, Research in Consumer Behavior, (3), ss. 79-113.
  • Fromm, E., (1991). Sahip Olmak ya da Olmak, Çev. Arıtan, A., İstanbul:Arıtan Yayınevi.
  • Goldsmith, R. E., Hofacker, C., (1991). Measuring Consumer Innovativeness, Journal of the Academy of Marketing Science, 19, ss. 1004-1016.
  • Green, R.T., Langeard, E., (1975). A Cross-National Comparison of Consumer Habits and Innovator Characteristics, Journal of Marketing, 39, ss. 34-41.
  • Güleç, K., (1994). Türkiye'de ve Dünyada Teknolojik Gelişmeler, Ankara: Devlet Planlama Teşkilatı Yayınları.
  • Hırschman, E.C., Holbrook, M., (1982). Hedonic Consumption: Emerging Concepts, Methods and Propositions, Journal of Marketing, 46, ss. 92-101.
  • Hirschman, E.C., (1980). Black Ethnicity and Innovative Communication, Journal of the Academy of Marketing Science, 8(2), ss. 100-118.
  • Hopkinson,G.C., Pujari, D., (1999). A Factor Analytic Study Of The Sources Of Meaning In Hedonic Consumption, European Journal Of Marketing, 33(3/4), ss. 273-290.
  • Hugstad, P., Taylor, J.W., Bruce, G.D., (1987). Effects of Social Class on Consumer Information Search, Journal of Consumer Marketing, 4, ss. 41-46.
  • Im, S., Barry B., Charlotte, M., (2003). An Empirical Study of Innate Consumer Innovativeness, Personal Characteristics and New Product Adoption Behavior, Journal of the Academy of Marketing Science, 31(1), ss. 61-73.
  • İftar, G.K., (2000). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, http://bde.anadolu.edu.tr/ (http://193.140.21.192:8000/SCRIPT/bay2/scripts/student/serv_page.pl?970127 244+bay0401.html.
  • İraz, R., (2005). Yaratıcılık ve Yenilik Bağlamında Girişimcilik ve KOBİ'ler, Konya: Çizgi Kitabevi.
  • İslamoğlu, H.A., (2003), Tüketici Davranışları, İstanbul: Beta Yayınları, ss.23-27.
  • Jung, H., Kim, W., (2005). Investigating The Effects of Consumer Innovativeness on Shape of Consideration Sets: Focusing on Comparison Between Consideration Sets of Innovators And Non-Innovators, Advances in Consumer Research. 32, ss. 212-218.
  • Karasar, N., (2000). Bilimsel Araştırma Yöntemi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Kıray, M., (2005). Tüketim Normları Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma, İstanbul: Bağlam Yayınları.
  • Kop, A.E., (2008). Satın Alma Davranışında Hedonik Ve Faydacı Tüketimin Ölçülmesi İle İlgili Bir Uygulama. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Üretim Yönetimi ve Pazarlama Bilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
  • Kotler, P., (2003). Marketing Management. New York: Prentice Hall.
  • Köseoglu, Ö., (2002). Değişim Fenomeni Karşısında Markalaşma Süreci ve Bu Süreçte Halkla İlişkilerin Rolü, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
  • Lassar, W. M., Manolis, C., Lassar, S. S., (2005). The Relationship Between Consumer Innovativeness, Personal Characteristics, and Online Banking Adoption, International Journal of Bank Marketing, 23(2), ss. 176-199.
  • Manning, K.C., Bearden, W.O., Madden, T.J., (1995). Consumer Innovativeness and The Adoption Process. Journal of Consumer Psychology, 4: 329-345.
  • Midgley, D.G., Dowling, G.R., (1978). Innovativeness: the Concept and its Measurement, Journal of Consumer Research, 4 (4), ss. 229-242.
  • Mucuk, İ., (1996). Modern İşletmecilik, İstanbul: Türkmen Kitapevi.
  • Nunnally, J.C., Bernstein, I.H., (1994). Psychometric Theory, New York: McGraw-Hill.
  • Odabaşı, Y., (2006). Tüketim Kültürü, İstanbul: Sistem Yayıncılık.
  • Odabaşı, Y., BARIŞ, G., (2003). Tüketici Davranışı, İstanbul: Mediacat Yayınları.
  • Okado, E.M., (2005). Justification Effects On Consumer Choice Of Hedonik And Utilitarian Goods, Journal Of Marketing Research, 22(2), ss. 43-53.
  • Öner, N., (1997). Türkiye'de Kullanılan Psikolojik Testler, Bir Başvuru Kaynağı. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Matbaası.
  • Özdamar, K., (2002). Paket Programlar ile İstatistik Veri Analizi, Eskişehir: Kaan Kitapevi, ss. 661-673.
  • Özdaşlı, K., (2006). Toplam Kalite Yönetimi ve Yenilik İlişkisi: Bir Örnek Olay, Türk Dünyası Celalabat İşletme Fakültesi Sosyal Bilimler E-Dergisi, 10, http://www.akademikbakis.org.
  • Özoğlu, S.Ç., (1992). Davranış Bilimleri'nde Anket: Bilgi Toplama Aracının Geliştirilmesi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 25(2), ss. 321-339.
  • Ravi, D., Klaus, W., (2000). Consumer Choice Between Hedonic And Utilitarian Goods, Journal Of Marketing Research, 37, ss. 60-72.
  • Rıo, A.B., Vazquez, R., Iglesıas, V., (2001). The Effects of Brand Associations on Consumer Response, Journal of Consumer Marketing, 18(5), ss. 410-425.
  • Rio, A.B., Vazquez, R., Iglesıas, V., (2001). The Effects of Brand Associations on Consumer Response, Journal of Consumer Marketing, 18(5), ss. 410-425.
  • Rogers, E., (2003). Diffusion of Innovation. New York: Free Press.
  • Rogers, E.M., (1976). New Product Adoption and Diffusion, Journal of Consumer Research, 2(3), ss.290 -301.
  • Singh, S., (2006). Cultural Differences in, and Influences on, Consumers' Propensity to Adopt Innovations. International Marketing Review, 23(2), ss. 173-191.
  • Sinha, J., (2010). Factors Affecting Online Shopping Behavior of Indian Consumers, Columbia: University of South Carolina Pub.
  • Sipahi, B., Yurtkoru, E.S., Çinko, M., (2008). Sosyal Bilimlerde SPSS ile Veri Analizi, İstanbul: Beta Yayınları.
  • Slowikowski, S., Jarratt, D.G., (1997). The Impact of Culture on the Adoption of High Technology Innovation, Marketing Intelligence and Planning, 15(2), ss. 97-105,
  • Spangenberg, E.R., Voss, K.E., Crowley, A.E., (1997). Measuring the Hedonic and Utilitarian Dimensions of Attitude: A Generally Applicable Scale, Advances in Consumer Research, 24, 235-241.
  • Stanton, A.D., Stanton, W.W., (2002). The Link Between Personality, Innovativeness Predisposition, and Adoption: AModel of Internet Purchasing. American Marketing Association Conference Proceedings, (13), ss. 42-44.
  • Steenkamp, J., Benedict E.M., Hofstede, F., Wedel, M., (1999). A Cross-National Investigation into the Individual and National-Cultural Antecedents of Consumer Innovativeness, Journal of Marketing, 63(4), ss., 55-69.
  • Surry, D.W., (1997). Diffusion Theory and Instructional Technology, Annual Conference of the Association for Educational Communications and Technology (AECT), New Mexico.- http://www2.gsu.edu/~wwwitr/docs/diffusion/
  • Tavşanel, E., (2002). Tutumların Ölçülmesi ile Veri Analizi, Ankara:Atlas Yayınevi.
  • Tek, Ö.B., (1997). Pazarlama İlkeleri, İzmir: Cem Ofset ve Matbaacılık.
  • Tek, Ö.B., (1999). Pazarlama İlkeleri, Global Yönetimsel Yaklaşım Türkiye Uygulamaları, İstanbul: Beta Yayıncılık.
  • Tekin, M., Güleş, K.H., Öğüt, A., (2003). Değişim Çağında Teknoloji Yönetimi, Ankara: Nobel Yayınları.
  • Tenekecioğlu, B., (2005). Pazarlama Yönetimi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
  • Tezbaşaran, A., (1997). Likert Tipi Ölçek Geliştirme Kılavuzu, Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
  • Topçuoğlu, N.N., (1996). Basında Reklam ve Tüketim Olgusu: Türkiye'de Yeni Gazetecilik Yönelimleri, Ankara: Vadi Yayınları.
  • Torlak, Ö., (2000). Tüketim: Bireysel Eylemin Toplumsal Dönüşümü, İstanbul: İnkılap Yayınları.
  • Tsu-Wee, T.T., (2003). Factors Affecting New Product Adoption in the Consumer, Singapore Management Review, 25(2), ss. 51-71.
  • Usluel, Y.K., Mazan, S.G., (2010). Eğitimde Yeniliklerin Yayılımı, Kabulü Ve Benimsenmesi Sürecinde Yer Alan Öğeler: Bir İçerik Analizi Çalışması, Çukurova Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(39), ss. 60-75.
  • Uzkurt, C., (2007). Tüketicilerin Yenilikleri Benimseme Eğilimleri Üzerine Kişisel Değerlerin Etkisi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), ss. 241- 260.
  • Ünal, S., Ceylan, C., (2008). Tüketicileri Hedonik Alışverişe Yönelten Nedenler: İstanbul ve Erzurum İllerinde Karşılaştırmalı Bir Araştırma, Atatürk Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(2), ss. 265-283.
  • Westbrook, A.R., William, C.B., (1985). A Motivation-Based Shoppen Typology, Spring Journal Of Retailing, 61(1), ss.78-103.
  • Wikipedia, (2012). Diffusion of Innovations, Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Diffusion_of_innovations&oldid=579 13607
  • Willis, S., (1991). Gündelik Hayat Kılavuzu, Çev. Bora, A., Emre, A., İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Yanıklar, C., (2006). Tüketimin Sosyolojisi, İstanbul: Birey Yayıncılık.
  • Zaichkowsky, J.L., (1985). Measuring The Involvement Construct. Journal Of Consumer Research, 12, ss. 341-352.
  • Zorlu, A. (2003). Tüketim Sosyolojisi: Modern Tüketim Tarihinden Tüketim Araştırmalarına, Ankara: Glocal Yayınları.
  • Zorlu, A., (2003). Batılı bir Yasam Tarzı Olarak Tüketim: Türkiye'de Tüketim Ürünlerinin ve Kültürünün Tarihi Gelişimi, Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar Dergisi, http://www.sdergi.hacettepe.edu.tr/zorlucerceve.htm.
İşletme Araştırmaları Dergisi-Cover
  • ISSN: 1309-0712
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2009
  • Yayıncı: Melih Topaloğlu
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Mobbing ile Örgütsel Bağlılık İlişkisi: Şehir ve Sayfiye Otellerinde Bir Uygulama

ELBEYİ PELİT, İBRAHİM KILIÇ

Küresel Krizin İkinci Perdesi: 2011 Avrupa Borç Krizi

Zafer SEZGİN

Hazcı ve Faydacı Tüketim Bağlamında Tüketicinin Ürün Temelli Yenilikçiliği Algılaması: Amprik Bir Araştırma

NAHİT ERDEM KÖKER, DENİZ MADEN

Environmental Views and Practices in Tourism Industry: A Study on Travel Agency Managers

NAZMİYE ERDOĞAN

Does Job Enjoyment and Organizational Support Affect Emotional

De-Chih LEE, -Shou-Chi HUANG, Li-Mei HUNG?

Yeni Vakıf Üniversiteleri Kuruluş Yeri Seçimi ve Akademik Alan Odaklanma Önerileri

Suat TEKER, Bilal ÖZER