Faizsiz Finans Muhasebe Standartlarının Mali Tabloların Sunuluşuna Etkileri Üzerine Bir Araştırma

Amaç – Finansal sistemde etkinliğini artıran katılım bankalarının bir kısmının bulundukları ülkelerde niteliklerine uygun olmayan mevzuat alanında faaliyet göstermesi, birçok ülkede kabul gören İslâmi Finans Kuruluşları Muhasebe ve Denetim Kuruluşu (AAOIFI)’nun yayınladığı İslâmi (faizsiz finans) muhasebe standartlarının önemini ortaya çıkarmaktadır. Bu çalışmada; faizsiz finans muhasebe standartlarının (FFMS), katılım bankalarının finansal raporlamalarına (mali tabloların sunumu ve açıklama düzeyine) etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Yöntem – Çalışma geleneksel muhasebe standartları (IAS/IFRS) ile faizsiz finans muhasebe standartlarına göre sunuluşlara, özellikle de finansal durum tabloları ve gelir tablolarının arasındaki farklılıklara odaklanmaktadır. Çalışma kapsamında temel mali tablolar sunuluş yönünden karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. Bulgular – Çalışmada elde edilen sonuçlar, uluslararası muhasebe standartlarına göre yapılan finansal raporlamanın, katılım bankalarına özgü mali işlemlerin sunumunu ve açıklama gerekliliklerini yeterince sağlamadığını ortaya koymaktadır. Tartışma – Çalışma sınırlılıkları çerçevesinde, katılım bankalarının, IAS / IFRS standartlarına göre açıklama gereklilikleri tam olarak karşılanamadığı için AAOIFI tarafından yayınlanan faizsiz finans muhasebe standartlarının uygulama gerekliliği ortaya konulmuştur.

A Research on the Effects of Islamic Accounting Standards on the Presentation of Financial Statements

Purpose – The rapid expansion of the Islamic Banks within the Financial System and the fact that most of these institutions operate in legislative environments - which are not in compliance with the nature of the Islamic banking structure - require the importance of adopting the Islamic accounting standards published by The Accounting and Auditing Organization for Islamic Financial Institutions (AAOIFI) which are recognized in many countries. Therefore, this study aims to examine the impact of Islamic accounting standards on the level of presentation and disclosure of financial statements in Islamic banks. Design/methodology/approach – The study focuses mainly on the differences between financial position and income statements that are prepared according to conventional accounting standards (IAS/IFRS) and Islamic accounting standards (FASs). Within the scope of the study, the major financial statements were analyzed comparatively in terms of presentation. Findings – The results of the study indicate that the international accounting and reporting standards do not comply with the specificity, contracts and products of the Islamic banks. Discussion – In addition, within the limits of the study, Islamic banks have to adopt the Islamic accounting standards published by AAOIFI since the disclosure requirements under IAS/IFRS standards are insufficient in terms of the level of disclosure in the Islamic banks.

___

  • AAOIFI, (2004), AAOIFI Accounting Standards (İngilizce), Bahreyn.
  • AAOIFI, (2012), AAOIFI – Governance and Auditing Standards, 4th Annual IIBI – ISRA Thematic Workshop London, United Kingdom.
  • AAOIFI, (2015), Faizsiz Finans Standartları, (İstanbul Zaim Üniversitesi, Çev). TKBB Yayınları.
  • AAOIFI, ( الشرعیة المعاییر ,( 2017 (AAOIFI Faizsiz Finans Standartları). Bahreyn: AAOIFI.
  • Abu Bakar, N. B. ve Abdul Rahim A. R., (2007), “A Comparative Study of Zakah and Modern Taxation” J.KAU: Islamic Econ, 20 (1): 25-40.
  • Ağkan, F., (2018), "AAOIFI Standartları ve Türkiye Katılım Bankalarında Uygulanabilirliği", Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (2): 235-245.
  • Ahmed, M. U., Sabirzyanov, R. ve Rosman, R., (2016), “A Critique on Accounting for Murabaha Contract: a Comparative Analysis of IFRS and AAOIFI Accounting Standards”, Journal of Islamic Accounting and Business Research, 7.3: 190-201.
  • Ajili , H., ve Bouri, A. (2017), “Comparative study between IFRS and AAOIFI Disclosure Compliance: Evidence from Islamic Banks in Gulf CoOperation Council Countries”, Journal of Financial Reporting and Accounting, doi:https://doi.org/10.1108/JFRA-03-2016-0023.
  • Alsayyed, Y. A. ve Aljerf, M., (2010), “The importance of Development of accounting standards in Saudi Arabia to achieve compatibility with the International Accounting Standards, A Proposed Framework.” (King Khaled Üniversitesi).
  • Ansari, O. M. ve Tabraze, H., (2018a), IFRS and the Shari’ah Based Reporting: A Conceptual Study, Accounting and Auditing Organization for Islamic Financial (AAOIFI).
  • Ansari, O. M. ve Tabraze, H., (2018b), “Accounting for Islamic Finance: Application of IFRS and the Shari’ah differences”, Journal of Islamic Finance Accountancy (JOIFA), 2 (1): 12-22.
  • Arsoy, A. P. ve Bora, T., (2012), “KOBİ Muhasebe Standartlarının Gelişimi ve Türkiye Uygulaması Üzerine Bir Araştırma”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (65):17-27.
  • Avder, E., (2006), “Muhasebenin Ülkemizdeki Tarihi Gelişimi Ve Tek Düzen Hesap Planı.” (Balıkesir Üniversitesi). http://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/erdogan/003/, (Erişim Tarihi: 5-10-2018).
  • ﻴ Bin Tomy, B., ( تومي بن بدرة ,( 2013 . (IAS/IFRS) القوائم في والإفصاح العرض على الدولیة المحاسبیة المعاییر ق بطت اثار (UMS ile UFRS Standartlarının İslami Bankalarının Mali Tablolarının Sunuluşu İle Açıklanmasına üzerindeki etkileri (Arapça)), Yüksek Lisans Tezi, İİBF, Ticari İşlemler Bölümü, Cezayir.
  • Çankaya, F., (2007) "Uluslararası Muhasebe Uyumunun Ölçülmesine Yönelik Bir Uygulama: Rusya, Çin ve Türkiye Karşılaştırması", ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (6): 127–148.
  • Çelik, İ., (2016), "Katılım Bankaları ve Denetleme Sorunsalı", Anka E-Dergi, Cilt 1, Sayı 1: 29-43.
  • Erol, C. ve El‐Bdour, R., (1989). “Attitudes, Behaviour, and Patronage Factors of Bank Customers towards Islamic Banks”, International Journal of Bank Marketing, 7 (6): 31-37. https://doi.org/10.1108/02652328910132060.
  • FASB, (2018), Comparability in International Accounting Standards - A Brief History, http://www.fasb.org/jsp/FASB/Page/SectionPagevecid=1176156304264 (Erişim Tarihi: 5-10-2018)
  • Gupta, N., (2015), "Differences in Accounting Treatment of Ijarah: a Case Study of UAE Islamic Banks", International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management, 8 (3): 369-379.
  • Güvemli, B., (2017), "The Role of Accounting in the Industrialization Efforts of the Ottoman Empire in the 19th Century", Spanish Journal of Accounting History, 14 (27):74-100.
  • Hamid, S., Craig, R. ve Clarke, F., (1995), "Bookkeeping and Accounting Control Systems in A Tenth-Century Muslim Administrative Office", Accounting, Business ve Financial History, 5 (3): 321-333.
  • Hidayah, N. N., Lowe, A. ve Woods, M., (2018), “Accounting and Pseudo Spirituality in Islamic Financial Institutions”, Critical Perspectives on Accounting https://doi.org/10.1016/j.cpa.2018.09.002
  • https://www.albaraka.com.tr/ (Erişim Tarihi: 1-12-2018)
  • https://www.albaraka.com/default.asp?action =categoryveid=16 (Erişim Tarihi: 1-12-2018).
  • Hussan, S. M. ve Sulaiman, M., (2016), “Between International Financial Reporting Standards (IFRSS) and Financial Accounting Standards (FASS): The Debate Continues”, International Journal of Economics, Management and Accounting (The International Islamic University Malaysia), 24 (1): 107-123.
  • Ibrahim, S. H. M., (2007), “IFRS vs AAOIFI: the clash of standard?”, Paper No. 12539, Munich Personal RePEc Archive (MPRA), Munich.
  • Idrees, M. R., ( تقییم التزام المصارف الإسلامیة في سوریا بمتطلبات العرض والإفصاح في قوائمھا المالیة وفقا لمعیار المحاسبة الإسلامیة ,( 2015 رقم )(Suriye'deki Katılım Bankalarının Finansal Tablolarında AAOIFI FFMS1'e Sunum ve Açıklama Gereklerine Uyumunu İncelenmesi. محمود رمزي ادریس , Y üksek L isans T ezi, Ş am ( Damascus) Üniversitesi, İktisat Fakültesi, Muhasebe Bölümü, Suriye. http://mohe.gov.sy/master/Message/Mc/mahmod%20adreas.pdf (Erişim Tarihi: 5-10-2018).
  • IFRS, (2018a), https://www.ifrs.org/use-around-the-world/use-of-ifrs-standards-by-jurisdiction/#analysis (Erişim Tarihi: 1-3-2019).
  • IFRS, (2018b), “Dünyada UFRS ile UMS'lere Uyum Dereceleri”, https://www.ifrs.com/ (Erişim Tarihi: 5-10-2018).
  • IFSB, (2017), “IFSB İslami Finansal Hizmetler Sektörü İstikrar Raporu 2017”, https://www.ifsb.org/docs/IFSB%20IFSI%20Stability%20Report%202017.pdf (Erişim Tarihi: 5-11-2018).
  • Jaber, R. J., ( لمواءمة بین المعاییر المحاسبیة الإسلامیة والمعاییر المحاسبیة الدولیة: مواجھة التحدیات القائمة في الدول العربیة“ ,( 2017 (İslami Muhasebe Standartlarının ve Uluslararası Muhasebe Standartlarının Uyumlaştırılması: Arap Ülkelerindeki Zorlukların Karşılanması)”, IUGJEBS Journal of Economics and Business 25 .رائد جمیل جبر (4): 30-58. http://journals.iugaza.edu.ps/index.php/IUGJEB/article/view/2980 (Erişim Tarihi: 9-9-2018).
  • KGK (Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu), (2018), AAOIFI Muhasebe Standartları Taslakları (Türkçe). http://kgk.gov.tr/ContentAssingmentDetail/1513/Faizsiz-Finans-Muhasebe-Standartları-Taslak-Metinleri-Kamuoyu-Görüşüne-Açılmıştır (Erişim Tarihi: 5-11-2018).
  • Khan, M., (1986), “Islamic Interest-Free Banking: A Theoretical Analysis”, Staff Papers (International Monetary Fund) (Palgrave Macmillan Journals), 32 (1).
  • Kocamaz, H., (2012), “Uluslararası Muhasebe Standartlarının Dünyada ve Türkiye’de Oluşum ve Gelişim Süreci.” Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2 / 2: 105-120.
  • Latifah, I. N., Asfadillah, C. ve Sukmana, R., (2012), “History and Development of IFRS and AAOIFI and Their Future Challenge, ISBN : 9780974211428.” Cambridge Business ve Economics Conference, p. 27-28.
  • Maali, B. ve Napier, C., (2010), "Accounting, Religion and Organisational Culture: The Creation of Jordan Islamic Bank" Journal of Islamic Accounting and Business, 1 (2):92-113.
  • Mohammed, N. F., Fahmi, F. M. ve Ahmad, A. E., (2015), “The Influence of AAOIFI Accounting Standards in Reporting Islamic Financial Institutions in Malaysia”, Procedia Economics and Finance, 31: 418-424.
  • Napier, C., (2009), “Defining Islamic Accounting: Current Issues, Past Roots”, Accounting History, 14(1 -2):121-144.
  • Neşide, A., ( دِراسة مٌقارنة للمعاییرِ المحاسبیةِ والمُراجَعةِ الإسلامیةِ المطبقَّةِ في المؤسساتِ المالیةِ الإسلامیةِ والمعاییرِ المحاسبیةِ الدولیةِ “ ,( 2015 التقلیدیة (İslami Finansal Kurumlarda Uygulanan İslami Muhasebe Standartlarının ve UMS ile UFRS'lerin Karşılaştırması)” Global Islamic Economics Magazine, .أحططاش نشیدة https://giem.kantakji.com/article/details/ID/790/print/yes/ (Erişim Tarihi: 1-12-2018.)
  • Nobes, C., (2001), “Were Islamic Recordes Precursors to Accounting Books Based on the Italian Method? a Comment”, The Accounting Historians Journal (The Academy of Accounting Historians), 28 (2). https://www.jstor.org/stable/40698527 (Erişim Tarihi: 9-9-2018).
  • Özulucan, A. ve Deran, A., (2009), "Katılım Bankacılığı ile Geleneksel Bankaların Bankacılık Hizmetleri ve Muhasebe Uygulamaları Açısından Karşılaştırılması", Mustafa Kemal University, Journal of Social Sciences Institute, 6 (11): 85-108.
  • Paşcu, A., (2012), “The Adoption of IFRS and Quality in the Accounting Profession Theoretical Analysis in the Case of German Companies”, Journal of Economics and Business Research, 18 (2):33-43.
  • Polat, A. (2018), “Mesleki Ahlak Kuralları ve Katılım Bankacılığı: Türk Bankacılık Etik İlkeleri ve AAOIFI Standartlarının Karşılaştırılması”, 1. Uluslararası Sigortacılık, Bankacılık ve Finans Sempozyumu “Katılım Finansın Ekonomi Politiği, 08.10.2018, Ankara Hacı Bayram Üniversitesi, Türkiye .
  • Pomeranz, F., 1997. “The Accounting and Auditing Organization for Islamic Financial Institutions: An Important Regulatory Debut” Journal of International Accounting, Auditing and Taxation, ISSN 1061-9518. 6 (1): 123-130.
  • PWC, (2010), “IFRS versus German GAAP (revised) Summary of similarities and differences. Germany: Financial Accounting, Reporting and Auditing Services”, https://www.pwc.com/gx/en/ifrs-reporting/pdf/ifrs-vs-german-gaap-similarities-and-differences_final2.pdf (Erişim Tarihi: 9-9-2018).
  • Rathi, N. S. ve Emhemad, O. A., (2014), “Innovations In International Accounting And Taxation System In Global Arena; Challenges Ahead” Internatıonal Journal of Management (IJM), 5 (2).
  • Sağlam, N., (2008), “Government Finance Statistics in Turkey,” International Journal on Governmental Financial Management, 8 (2).
  • Sarea, A. M. ve Hanefah, H. M., (2013) “The Need of Accounting Standards for Islamic Financial Institutions”, International Management Review, 9 (2).
  • Sawani, A., (2009), “The Changing Accounting Environment: International Accounting Standards and US implementation”, Journal of Finance and Accountancy, 1. http://www.aabri.com/jfa.html (Erişim Tarihi: 30-12-2018).
  • Selime, B. N., ( .دراسة مقارنة لمعاییر المحاسبة الإسلامیة مع المعاییر الصادرة عن مجلس معاییر المحاسبة الدولیة .بن نعمة سلیمة““ ,( 2016 (Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (IASB) Tarafından Yayınlanan Standartlarla İslami Muhasebe Standartlarının Karşılaştırmalı Çalışması)”, Global Islamic Economics Magazine ( .(.بن نعمة سلیمة https://giem.kantakji.com/article/details/ID/896 (Erişim Tarihi: 1-12-2018).
  • Shakil, M. H. ve Mustapha, I. M., (2017), “Reporting Islamic Financial Transactions: Need for Special Islamic Accounting Standards?”, Journal of Islamic Finance Accountancy (JOIFA), 1 (1).
  • Shariff, R. A. M. ve Rahman, A. R. A., (2003), “An Exploratory Study of Ijarah Accounting Practices in Malaysian Financial Institutions”, International Journal of Islamic Financial Services, 5.3: 1-15.
  • Shaukat, M. ve Ferozkan, H. C., (2017), “Measuring the Financial Growth of Islamic Banks and the Compliance to Maqasid Al-Shariah: An Industry wide Assessment”, Journal of Islamic Finance Accountancy (JOIFA), 1 (1).
  • Shereen, M., (2018), “Islamic Finance Development in 2017: Towards Sustainability.” Journal of Islamic Finance Accountancy (JOIFA), 2 (1).
  • Sorenson, B., (2008), "Ethical Money: Financial Growth in the Muslim World", American University International Law Review, 23 (4): 647-659.
  • Sori, Z. M. ve Mohamad, S., (2017) "A Comparison of MASB and AAOIFI Accounting Conceptual Frameworks", Journal of Islamic Finance Accountancy (JOIFA), 1 (1): 30-37.
  • Şensoy, N., (2018), “Katılım Finansı Konusunda Standart Yapıcı Kuruluşların Ekonomi Politiği.” Uluslararası Sigortacılık, Bankacılık ve Finans (IIBF) Sempozyumu, Ankara.
  • Tag El-Din, S., (2004), “Issues In Accounting Standards For Islamic Financial Institutions”, Markfield Institute of Higher Education, (Publisher: State Bank of Pakistan) http://www.sbp.org.pk/departments/ibd/ISSUES_IN_ACCOUNTING_STANDRADS.pdf (Erişim Tarihi: 9-9-2018).
  • Thomson Reuters, (2018), “Islamic Finance Development Report 2018.” https://repository.salaamgateway.com/images/iep/galleries/documents/20181125124744259232831.pdf (Erişim Tarihi: 15-1-2019).
  • Toraman, C. ve Bayramoğlu, M. F., (2006), "Avrupa Birliği Uyum Sürecinin Muhasebe Uygulamalarına Etkisi", http://archive.ismmmo.org.tr/docs/malicozum/malicozum_kongreozel/24%20cengizToraman_fatihBayramoglu.pdf (Erişim Tarihi: 1-8-2018)
  • Trokic, A., (2015), "Islamic Accounting; History, Development and Prospects", European Journal of Islamic Finance, (3): 1-5
  • Varnava, A. ve Clarke, P., (2014), "Accounting in Cyprus during Late Ottoman and Early British Rule, 1840 to 1918" The Cyprus Review, 26 (2):33-55.
  • Vinnicombe, T., (2012), “A Study of Compliance with AAOIFI Accounting Standards by Islamic Banks in Bahrain.” Journal of Islamic Accounting and Business Research, 3 (2). doi:10.1108/17590811211265902.
  • Wilson, R., (1983), Banking and Finance by the Arab Middle East, Springer.
  • Zaid, O. A., (2004), “Accounting Systems and Recording Procedures in the Early Islamic State”, The Accounting Historians Journal, 31 (2). https://www.jstor.org/stable/40698304 (Erişim Tarihi: 5-10-2018).
İşletme Araştırmaları Dergisi-Cover
  • ISSN: 1309-0712
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2009
  • Yayıncı: Melih Topaloğlu
Sayıdaki Diğer Makaleler

Mali Oranların İşletmelerin Etkinlikleri Üzerindeki Etkilerinin VZA Yöntemiyle Analizi: Bist Dokuma Giyim Eşyası Ve Deri Sektörü Üzerinde Bir Uygulama

ÖZNUR ARSLAN

Çalışanların Psikolojik Rahatlık Algısı, Pozitif Ses Çıkarma Davranışı ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Çalışma

Nuray TÜRKOĞLU, DUYGU ÖZYILMAZ MİSİCAN

Yöneticilerin Öz Yeterlilik İnançları, Yönetsel Güçlülük Düzeyleri ve Karar Verme Stilleri Arasındaki İlişki

EMRAH KESKİN, NİLÜFER ŞAHİN PERÇİN

Türkiye’de Bireysel Emeklilik Sistemi: Modelleme ile Gelişiminin Değerlendirilmesi

Özgül YALÇIN, BEYHAN MARŞAP

Otel İşgörenlerinin Örgütsel Dışlanma Algılarının Örgütsel Sinizm Düzeylerine Etkisi: Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Araştırma

HASAN HÜSEYİN SOYBALI, Osman PELİT

The Impact of Electronic Word-of-Mouth Marketing on the Generation-Y's Intention to Buy Tourism Services

NURİYE GÜREŞ, SEDA ARSLAN, CEVHER YÜKSEL, Duygu BABAT, Menekşe GÜNDOĞDU

Pazar Odaklılık ve Pazarlama Yeteneklerinin İşletmelerin Pazarlama Performansına Etkisi, İSO 1000 Grubunda Bir Araştırma

Meziyet UYANIK, Cemal YÜKSELEN

Üçüncü Parti Lojistik Sektöründe Depolama Faaliyetlerinin Stratejik Yönetimi: AHS ve KFG Yöntemlerinin Klasik ve Bulanık Yaklaşımlar Açısından Karşılaştırılması

Irmak DALDIR, ÇİĞDEM SOFYALIOĞLU

Yöneticilerin Liderlik Özelliklerinin Çalışanların Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Sergilemelerinin Üzerindeki Etkisi: Perakende Sektöründe Bir Araştırma

NİLÜFER RÜZGAR

Ruhsal İyi Oluşun / Ruhsal Sağkalımın Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerine Etkisi

TUĞÇE ŞİMŞEK